Το περίγραμμα του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με χρονικό ορίζοντα το 2050 και ενδιάμεσο ορόσημο το 2030, δόθηκε στη δημοσιότητα και είναι προφανώς πιο γενναίο από το υφιστάμενο που ψηφίστηκε το 2019. Αυτό άλλωστε απαιτούσαν και οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, ιδίως μετά τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Green Deal και το Πρόγραμμα REPowerEU που δρομολογήθηκε με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Επειδή βέβαια ο διάολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες, θα πρέπει να περιμένουμε το εκτενές κείμενο του ΕΣΕΚ για να βγάλουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα. Ως τότε όμως, υπάρχουν ορισμένα σημεία που αξίζει να σχολιάσουμε.
Πρώτον, ο στόχος για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας ανεβαίνει από το 35% στο 45% ως το 2030 (αύξηση συμβατή με τις ευρωπαϊκές επιταγές), ενώ ειδικά στην ηλεκτροπαραγωγή ανεβαίνει από το 61% στο 80%. Αν κάποιοι θεωρούν υπερφιλόδοξο αυτό τον στόχο, ας αναλογιστούν ότι άλλες χώρες (π.χ. Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Πορτογαλία) έχουν ήδη ανεβάσει τον πήχη στο 100%.
Σε τεχνολογικό επίπεδο, ξεχωρίζει ο υψηλός στόχος για τα φωτοβολταϊκά, στόχος όμως απολύτως εφικτός με βάση τη δυναμική της αγοράς. Φιλόδοξος είναι και ο στόχος για τα υπεράκτια αιολικά, αν και η πρώτη σκέψη είναι πως αυτά θα υλοποιηθούν κυρίως μετά το 2030, αφού και η ίδια η αγορά θεωρεί ανέφικτη την ωρίμανση και κατασκευή αρκετών τέτοιων έργων πριν το τέλος της δεκαετίας.
Εντυπωσιακή είναι και η αναβάθμιση των στόχων για την αποθήκευση ενέργειας. Η χώρα πράγματι χρειάζεται πολλά συστήματα αποθήκευσης για να στηρίξουν τις ΑΠΕ και να απαλλαγούμε από τους ρυπογόνους θερμικούς σταθμούς με ορυκτά καύσιμα. Το ερώτημα εδώ είναι η οικονομική βιωσιμότητα των έργων αυτών και γι’ αυτό απαιτούνται επιπλέον θεσμικές ρυθμίσεις.
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο όμως είναι τα δίκτυα. Χωρίς αυτά και χωρίς διεθνείς διασυνδέσεις, η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα χάσει τη δυναμική της. Το θέμα αυτό απασχολεί όλες τις χώρες, όχι μόνο τη δική μας. Γι’ αυτό και η προτροπή της Κομισιόν είναι να αντιμετωπιστεί η ανάπτυξη των δικτύων με διαδικασίες fast track και όχι με βάση τη σημερινή λογική και πρακτική που καταλήγει σε πολύχρονες καθυστερήσεις (βλέπε π.χ. περίπτωση δικτύου στην Πελοπόννησο). Το ΕΣΕΚ έβαλε τα θεμελιώδη ερωτήματα. Αναμένουμε και τις πολιτικές απαντήσεις.
O Στέλιος Ψωμάς είναι Σύμβουλος σε θέματα Ενέργειας και Περιβάλλοντος
