(Φωτ. Από τη χτεσινή παρουσίαση στο Προεδρικό Μέγαρο του νέου Ασφαλιστικού στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, από τον υπουργό Εργασίας, Γιώργο Κατρούγκαλο.)
Αρμαγεδδών έρχεται στις συντάξεις με βάση το νομοσχέδιο του υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Γιώργου Κατρούγκαλου, το οποίο παρουσιάστηκε χτες στους πολιτικούς αρχηγούς και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Προβλέπει ένα ασφαλιστικό ταμείο για όλους τους Έλληνες (με ενιαίους κανόνες και παροχές), με μικρότερες συντάξεις (έως 30%) για τους νέους συνταξιούχους, περικοπές στο ΕΚΑΣ (Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων), αύξηση κατά 1,5% των εισφορών για τις επικουρικές συντάξεις και μείωση στο εφάπαξ.
Με το νομοσχέδιο, το οποίο θα τεθεί σε διαπραγμάτευση με τους θεσμούς με στόχο να κατατεθεί στη Βουλή εντός του Ιανουαρίου, προβλέπεται:
--- Μείωση κατά 15% στις συντάξεις άνω των 750 ευρώ για τους νέους συνταξιούχους και στο 60% το ποσοστό αναπλήρωσης για 40 χρόνια ασφάλισης καθώς και μείωση 30% στις συντάξεις πάνω από 2.000 ευρώ.
--- Μείωση κατά 10% του εφάπαξ για όσους αποχώρησαν από 1-9-2103.
--- Αύξηση των εισφορών για την επικουρική σύνταξη κατά 1,5%, δηλαδή από 6% στο 7,5% (1% για τον εργοδότη και 0,5% για τον εργαζόμενο).
--- Αναπροσαρμογή των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων με τις συντάξεις που εκδόθηκαν με βάση τον νέο νόμο (σ.σ. και θα ισχύουν από την 1.1.2016) μετά το 2018, μετά το πέρας του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Δηλαδή, οι συντάξεις που ήδη καταβάλλονται δεν θα μειωθούν άμεσα, αλλά μετά το πέρας του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής -δηλαδή μετά τον Ιούλιο του 2018-, καθώς τότε θα αναπροσαρμοστούν προς τα κάτω με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και αναμένεται να μειωθούν, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, σε ποσοστό μεταξύ 15% έως και 35%. Η διαφορά που θα προκύψει θα παραμείνει ως προσωπική διαφορά για τον συνταξιούχο, ο οποίος δεν θα υποστεί άμεσα μειώσεις, σε αντίθεση με τον νέο συνταξιούχο. Για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος με 40 χρόνια με καθεστώς βαρέων και ανθυγιεινών παίρνει σύνταξη σήμερα 1.100, με τον επαναϋπολογισμό δικαιούται 900. Τα 200 ευρώ παραμένουν ως προσωπική διαφορά. Αντίθετα, ο νέος συνταξιούχος με βαρέα και ανθυγιεινά, θα εισπράξει 900 ευρώ. Συνεπώς θα έχουμε και πάλι συνταξιούχους δύο ταχυτήτων, με το βάρος να πέφτει στη νέα γενιά. Σε βάθος δεκαετίας θα θεσπιστούν ενιαίοι κανόνες για όλους. Σύμφωνα με τα παραδείγματα που έδωσε η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, με μισθό 1.000 ευρώ η σύνταξη ορίζεται στα 784 ευρώ, ενώ με μισθό 2.000 στα 800 ευρώ.
--- Εθνική Σύνταξη στα 384 ευρώ.
--- ΕΚΑΣ από 57 έως 230 ευρώ ανάλογα με το άθροισμα των συντάξεων αλλά και το οικογενειακό εισόδημα των δικαιούχων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο:
ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ. Από 1.1.2016 η σύνταξη λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου του φορέα κύριας ασφάλισης υπολογίζεται ως το άθροισμα δύο τμημάτων: της εθνικής σύνταξης και της ανταποδοτικής σύνταξης. Η Εθνική Σύνταξη αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και δεν χρηματοδοτείται από ασφαλιστικές εισφορές, αλλά απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αρμόδιος για την καταβολή της εθνικής σύνταξης είναι ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης. Η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται σε όλους, όσοι διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα για τουλάχιστον δεκαπέντε (15) έτη, μεταξύ του 15ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους ή του έτους της ηλικίας τους στο οποίο, κατά τις οικείες διατάξεις, θεμελιώνουν δικαίωμα πλήρους σύνταξης. Η μόνιμη διαμονή αποδεικνύεται με τη διαδικασία που προβλέπεται για τη χορήγηση άδειας διαμονής στους πολίτες τρίτων χωρών.
Το ποσό της μειώνεται για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος κατά 1/40 για κάθε χρόνο που υπολείπεται των σαράντα (40) ετών διαμονής στην Ελλάδα, μεταξύ του 15ου και του 67ου έτους της ηλικίας. Το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται αναλογικά στις περιπτώσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας. Η μείωση της εθνικής σύνταξης προκειμένου για τους ασφαλισμένους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη γήρατος, ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης.
Για τους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας με ποσοστό 67% έως και 79,99% χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης, και με ποσοστό από 50% έως και 66,99% χορηγείται το 50% αυτής. Για την πρώτη εφαρμογή του νόμου αυτού η εθνική σύνταξη ορίζεται σε τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384) ευρώ κάθε μήνα.
ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ. Οι ασφαλισμένοι κύριας ασφάλισης δικαιούνται ανταποδοτικό μέρος σύνταξης, που προκύπτει με βάση τις συντάξιμες αποδοχές, τον χρόνο ασφάλισης και τα κατ' έτος ποσοστά αναπλήρωσης.
Το νέο ποσοστό αναπλήρωσης είναι κλιμακωτό και προβλέπει:
-Από 0 έως 15 χρόνια συντελεστή 0,80% για κάθε έτος
-Από 15 έως 18 χρόνια συντελεστή 0,92% για κάθε έτος
-Από 18 έως 21 χρόνια συντελεστή 1,04% για κάθε έτος
-Από 21 έως 24 συντελεστή 1,16% για κάθε έτος
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, για 40 χρόνια ασφάλισης, το ποσοστό αναπλήρωσης ορίζεται στο 60% του συντάξιμου μισθού. Βάσει του σχεδίου νόμου που καταλαμβάνει έκταση 170 σελίδων καταργείται το μεικτό σύστημα υπολογισμού της σύνταξης (παλαιό καθεστώς έως το 2010, νέο από το 2011 και μετά) που ίσχυε με τον νόμο Λοβέρδου/ Κουτρουμάνη 3863/2010. Ο νέος τρόπος υπολογισμού θα βασίζεται στις εισφορές ολόκληρου του ασφαλιστικού βίου, ενώ θα ισχύουν χαμηλότεροι συντελεστές υπολογισμού. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Γιώργο Κουτρουμάνη, αυτό σημαίνει, ότι στις υψηλές συντάξεις πάνω από 2.000 ευρώ η μείωση θα αγγίζει το 30%. Δηλαδή, ένας εργαζόμενος που έπαιρνε πριν από το 2011 μισθό 2.500 και τώρα παίρνει 1.000 ευρώ θα πάρει τη μισή σύνταξη από αυτή που προσδοκούσε.
Ως συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης κύριας ασφάλισης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου λαμβάνονται υπόψη:
* για τους μισθωτούς, ο μέσος όρος μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου. Ο μέσος αυτός όρος υπολογίζεται ως το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών δια του συνολικού χρόνου ασφάλισής του. Ως σύνολο μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος νοείται το άθροισμα των μηνιαίων αποδοχών που υπόκεινται σε εισφορές, καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου, εξαιρουμένων των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας που τυχόν καταβλήθηκαν. Για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές του ασφαλισμένου για κάθε ημερολογιακό έτος, πλην του τελευταίου έτους ή τμήματος έτους, κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση συνταξιοδότησης, προσαυξαυνόμενες κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
* για τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης λαμβάνονται υπόψη οι ασφαλιστικές κατηγορίες βάσει των οποίων υπολογίζονταν οι εισφορές για κύρια σύνταξη, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο μέχρι τη θέση σε ισχύ του νόμου αυτού, και, για το διάστημα μετά τη δημοσίευση του νόμου, το εισόδημα, το οποίο υπόκειται σε εισφορές σύμφωνα με τα άρθρα 53 και 54 του παρόντος, καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.
* το τελικό ποσό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης υπολογίζεται για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης, με βάση το ανάλογο ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.
ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΤΞΕΙΣ: Για τις επικουρικές συντάξεις προβλέπεται η εφαρμογή του κανόνα βιωσιμότητας. Με βάση αυτόν θα καταβάλλονται οι επικουρικές συντάξεις από το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) για τους ασφαλισμένους από το 2014 και μετά και το ποσό θα διαμορφώνεται σύμφωνα με τα δημογραφικά δεδομένα. Για τους ασφαλισμένους έως και τις 31/12/2013 η επικουρική θα είναι το άθροισμα:
Α) το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31/12/2014 υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε χρόνο ασφάλισης αντιστοιχεί σε 0.45% υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών εκάστου ασφαλισμένου, όπως αυτές υπολογίζονται και για την έκδοση της κύριας σύνταξης.
Β) το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους από 1/1/2015 και εφεξής υπολογίζεται σύμφωνα με τα ισχύοντα για τους ασφαλισμένους από το 2014 και μετά.
ΕΚΑΣ και Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερήλικων
--- Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ) από 1.1.2016 και έως την 31.12.2019 καταβάλλεται στους ήδη συνταξιούχους και στους δικαιούχους σύνταξης γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των οργανισμών κύριας ασφάλισης, εκτός του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ), οι οποίοι εντάσσονται στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Το ποσό του θα ανέλθει από 57 έως τα 230 ευρώ. Για την καταβολή του επιδόματος πρέπει να πληρούνται αθροιστικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
* Να έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους. Για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, καθώς και για τα τέκνα που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου του γονέα τους, δεν απαιτείται όριο ηλικίας.
* Το συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα τους από συντάξεις (κύριες, επικουρικές και βοηθήματα καταβαλλόμενα σε χρήμα), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα να μην υπερβαίνει το ποσό των επτά χιλιάδων εννιακοσίων εβδομήντα δύο (7.972) ευρώ.
* Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού δεν λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που αντιστοιχούν στη σύνταξη αναπήρων, θυμάτων πολεμικής περιόδου και κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας, θυμάτων τρομοκρατίας καθώς και στα προνοιακά βοηθήματα.
* Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα του συνταξιούχου να μην υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων οκτακοσίων ογδόντα τεσσάρων (8.884) ευρώ.
* Το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα να μην υπερβαίνει το ποσό των έντεκα χιλιάδων (11.000) ευρώ. Τα παραπάνω ποσά αφορούν εισοδήματα του προηγούμενου φορολογικού έτους.
* Το συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης που καταβάλλεται κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως επιδόματα, πλην των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων – Πάσχα και επιδόματος αδείας, να μην υπερβαίνει τα εξακόσια εξήντα τέσσερα (664) ευρώ.
--- Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερήλικων από 01.01.2016 δίδεται στους ανασφάλιστους υπερήλικες και σε αυτούς που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, καταβάλλεται από τον ΟΓΑ, επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων, εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
* Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
* Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη, από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από το ποσό του επιδόματος.
