Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τι κι αν το υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας διαβεβαιώνει ότι τα «mini-BOTs» που ενέκρινε το ιταλικό κοινοβούλιο δεν θα κατακλύσουν την οικονομία, λειτουργώντας ως παράλληλο νόμισμα για τις πληρωμές προμηθευτών του δημοσίου; Και μόνο η αναβίωση της ιδέας των «μίνι ομολόγων» έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις με την Moody'' s να τη χαρακτηρίζει ως το πρώτο βήμα για την έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη και τον Μάριο Ντράγκι να κάνει λόγο για ένα «νεκρό νόμισμα».
Ο μεγάλος νικητής των ευρωεκλογών Ματέο Σαλβίνι απαντάει λέγοντας ότι δεν πρόκειται να κυβερνά μια χώρα πεσμένη στα γόνατα και απειλεί πως θα υλοποιήσει το σχέδιο των οικονομικών του συμβούλων Κλάουντιο Μπόργκι και Αλμπέρτο Μπανιάι για παράλληλο νόμισμα, βάζοντας φωτιά στην Ευρώπη, την ώρα που η Κομισιόν προειδοποιεί για πρόστιμο ύψους 3,4 δισ. ευρώ αν δεν θέσει η ιταλική κυβέρνηση υπό έλεγχο το έλλειμμα.
Η κατάσταση είναι εκρηκτική καθώς από τη μία πλευρά ο «γάμος» Σαλβίνι - Ντι Μάιο συνεχίζεται ως... αναγκαίο κακό και από την άλλη καθημερινά παίζεται ένα παιχνίδι εντυπώσεων και στρατηγικής. Η ιδέα ενός παράλληλου νομίσματος δεν είναι καινούρια όμως η ένταξή της στο «συμβόλαιο» της Λέγκας του Βορρά με το Κίνημα Πέντε Αστέρων συντηρεί εδώ και ένα χρόνο το θέμα.
Την περασμένη εβδομάδα το ιταλικό κοινοβούλιο πέρασε μία πρόταση για να εξεταστεί το ενδεχόμενο το δημόσιο να πληρώνει τα χρέη του προς τον ιδιωτικό τομέα με «mini-BOTs» (BOTs είναι τα ιταλικά έντοκα γραμμάτια), ήτοι μέσω της έκδοσης τίτλων αξίας από 5 έως 100 ευρώ από την κεντρική τράπεζα της Ιταλίας. Το ότι πέρασε βέβαια η πρόταση δεν σημαίνει ότι θα γίνει και νόμος του κράτους, αλλά πρόκειται περισσότερο για... προειδοποιητικά πυρά.
Σύμφωνα με το σχέδιο των Μπόργκι-Μπανιάι, το ιταλικό δημόσιο θα εξοφλήσει χρέος ύψους 60 δισ. ευρώ χωρίς να πληρώσει με ευρώ αλλά με τίτλους του δημοσίου. Ταυτόχρονα, ο Σαλβίνι ζητάει από τον Ντράγκι η ΕΚΤ να εγγυηθεί το ιταλικό χρέος. Τι αξία θα έχουν όμως οι τίτλοι που σύμφωνα με τον Μπόργκι θα μπορούσαν να απεικονίζουν τον... παλιό ποδοσφαιριστή Μάρκο Ταρντέλι και την Οριάνα Φαλάτσι;
Χθες, ο Ντράγκι απάντησε στον Σαλβίνι ξεκαθαρίζοντας ότι το νόμισμα που κυκλοφορεί στην Ευρωζώνη είναι ένα και αυτό είναι το ευρώ. Οποιοδήποτε άλλο «παράλληλο» νόμισμα είναι παράνομο και στην ουσία πρόκειται για «νεκρό» νόμισμα, είπε με νόημα ο κεντρικός τραπεζίτης. Η Moody'' s από την πλευρά της αναφέρει: «Ενώ πιστεύουμε ότι η έκδοση τέτοιων τίτλων είναι απίθανη και μόνο το γεγονός ότι η συγκεκριμένη πρόταση επανέρχεται στο προσκήνιο αποτελεί αρνητική εξέλιξη για την πιστοληπτική ικανότητα της Ιταλίας. Θα θεωρούσαμε την έκδοση των mini-BOTs ως το πρώτο βήμα για τη δημιουργία παράλληλου νομίσματος και προετοιμασία εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη».
Το μεγάλο πρόβλημα της Ιταλίας είναι ότι η οικονομία της παραμένει πολύ αδύναμη και εξαιρετικά ευάλωτη σε πιθανές αναταράξεις στις αγορές. Ενώ όμως ο Ντράγκι έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να λάβει μέτρα αποκλειστικά για την Ιταλία, τα προβλήματα της πατρίδας του επηρεάζουν την οικονομία της Ευρωζώνης και δεν αποκλείεται να χρειαστούν νέες παρεμβάσεις σε έναν φαύλο κύκλο που πολύ δύσκολα μπορεί να «σπάσει».
Ένα από τα σενάρια είναι η κυβέρνηση να παραμείνει ενωμένη και να εφαρμόσει πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική. Σε μία τέτοια περίπτωση, εκτός από την αντίδραση της Κομισιόν θα πρέπει να αναμένουμε και τη σημαντική άνοδο των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων. Λόγω του τεράστιου χρέους της Ιταλίας, η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού θα αντισταθμίσει το όποιο όφελος από την χαλαρή δημοσιονομική πολιτική και έτσι η Ιταλία θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο της στασιμότητας και της αβεβαιότητας.
Ένα άλλο σενάριο, λιγότερο πιθανό με βάση τα σημερινά δεδομένα, είναι να κάνει πίσω η ιταλική κυβέρνηση και να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Τους κανόνες που ο Σαλβίνι τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι πρέπει να αλλάξουν. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να διαλυθεί η κυβέρνηση και να οδηγηθεί η Ιταλία σε πρόωρες εκλογές. Σε αυτή την περίπτωση το πιθανότερο είναι να σχηματιστεί συνασπισμός μεταξύ Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι που θα συνεχίσει την κόντρα με τις Βρυξέλλες από κει που την άφησε η σημερινή κυβέρνηση. Και πάλι θα έχουμε έκρηξη στις αγορές και πάλι ιταλική κυβέρνηση και Κομισιόν θα πρέπει να βρουν λύση πριν είναι αργά.
Μέχρι τότε, ο Ντι Μάιο δηλώνει ότι η ιταλική κυβέρνηση θα πάει στις Βρυξέλλες να συζητήσει υπεύθυνα με στόχο να χτίσουν μαζί και όχι να καταστρέψουν. Βέβαια, οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους και όπως άλλες χώρες εισήλθαν στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, όπως η Ισπανία και φυσικά η Ελλάδα, έτσι και η Ιταλία πρέπει να συμμορφωθεί. Όπως λέει και ο Ντι Μάιο, «πρέπει να τηρούμε τους κανόνες μέχρι να τους αλλάξουμε».
Φωτογραφία: AP
