Αν θέλαμε να περιγράψουμε τα χρηματιστηριακά δρώμενα της τελευταίας δεκαετίας σε μια παράγραφο θα γράφαμε το εξής: Οι Kεντρικές τράπεζες μείωσαν τα επιτόκια σχεδόν στο μηδέν, το «εύκολο» χρήμα εισέρρευσε σε μετοχές, ομόλογα και άλλους τίτλους, εκτοξεύοντας τις αγορές σε ένα επίπεδο τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το παγκόσμιο ΑΕΠ και το παγκόσμιο χρέος σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Η παθητική επενδυτική είχε όλα αυτά τα χρόνια την τιμητική της όπως και οι πιο ευφάνταστες επιλογές ρίσκου της τεράστιας στρατιάς των μικροεπενδυτών που χάρη στην επιδοματική πολιτική των κυβερνήσεων προκειμένου να στηρίξουν τα νοικοκυριά από τις συνέπειες της πανδημίας, εισήλθε επιθετικά τους τελευταίους μήνες του 2021 στον μαγικό κόσμο του χρηματιστηρίου, δίνοντας έμφαση στις εταιρείες ανάπτυξης και εκτοξεύοντας τις αποτιμήσεις τους στα επίπεδα της στρατόσφαιρας.
Το αφήγημα όμως της αέναης ρευστότητας φαίνεται ότι αλλάζει, κάτι που ήδη έχουν αποτυπώσει οι αγορές αν παρατηρήσει κανείς τα τεχνικά τους διαγράμματα.
Το πλαγιοκαθοδικό κανάλι λοιπόν των αγορών είναι σε πλήρη σχηματισμό. Αργά και βασανιστικά μεν, με εμφανή αποτυπώματα σε ένα μεγάλο ποσοστό των assets δε.
Διανύουμε πραγματικά μια δύστροπη περίοδο που χαρακτηρίζεται από υψηλά κόστη ενέργειας και πρώτων υλών, επιθετική αύξηση των επιτοκίων και συνεχιζόμενων διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Τα καλά νέα είναι ότι αυτό το πλαγιοκαθοδικό κανάλι δίνει ταυτόχρονα
- ευκαιρίες για trading στους βραχυπρόθεσμους, καθώς οι ανοδικές αντιδράσεις είναι ουκ ολίγες και
-τη δυνατότητα στους μακροπρόθεσμους να αρχίσουν σιγά σιγά –ώστε να μη ξεμείνουν από ρευστότητα μέχρι να ολοκληρωθεί η πτώση- και μεθοδικά να χτίζουν σε κάθε βύθισμα τα χαρτοφυλάκια της επόμενης ημέρας.
Σε κάθε περίπτωση, εφεξής οι αγορές απευθύνονται στους «διαβασμένους» επενδυτές, που θα μπορούν να ξεχωρίσουν τις «ποιοτικές» τοποθετήσεις και να αξιοποιήσουν τα pullbacks προκειμένου να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία υψηλής ποιότητας σε χαμηλές τιμές.
Οι μετοχικές επιλογές λοιπόν θα πρέπει να επικεντρώνονται ως επί το πλείστον σε αμυντικά επιχειρηματικά μοντέλα με σταθερούς ισολογισμούς, λογική μόχλευση και ορατό αυξανόμενο κύκλο εργασιών την επόμενη πενταετία, ενώ όπως τονίζουμε από την αρχή του έτους, κάθε φορά που περιμένουμε να αυξηθεί κάθετα η μεταβλητότητα –για παράδειγμα μια πιθανή επόμενη ημερομηνία είναι πέριξ των ανακοινώσεων των αποτελεσμάτων του δεύτερου τριμήνου του 2022- είναι αναγκαία η αύξηση της αναλογίας των μετρητών, μαζί με μια αντιστάθμιση χαρτοφυλακίου μέσω παράγωγων προϊόντων.
Οι ευκαιρίες όμως γεννιούνται μέσα στον πόνο. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν με την νούμερο ένα επενδυτική επιλογή αυτή τη στιγμή που είναι οι μετοχές αξίας, όμως θα συνεχίσουμε με μια σύντομη παρουσίαση των κλάδων που αξίζουν την προσοχή μας κάθε φορά που οι αγορές θα βυθίζονται σε νέα χαμηλά.
Μετοχές αξίας
H εστίαση στους τομείς που επηρεάζονται λιγότερο από τις εφοδιαστικές αλυσίδες και την αύξηση του ενεργειακού κόστους, ενώ ταυτόχρονα επωφελούνται από τον πληθωρισμό και την αύξηση των επιτοκίων, μας φέρνει εκ των πραγμάτων στην αγκαλιά των μετοχών αξίας, ήτοι των μετοχών με ισχυρή ρευστότητα, καλή χρηματοοικονομική διάρθρωση και υψηλές μερισματικές αποδόσεις.
Αν και ήδη έχουν πρωταγωνιστήσει, από τη στιγμή που περιμένουμε οι αποδόσεις των ομολόγων να αυξηθούν περαιτέρω, το story του value trade παραμένει ισχυρό, καθώς παρέχει στους επενδυτές ένα καταφύγιο από τα μποφόρ που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στις αγορές.
Για την ακρίβεια, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι διανύουμε μια περίοδο όπου οι επενδυτές αξίας παίρνουν την εκδίκηση τους από τους επενδυτές ανάπτυξης.
Βλέπετε οι επενδυτές ανάπτυξης έζησαν μια χρυσή δεκαετία καθώς τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και τα χαμηλά επιτόκια επέτρεψαν στις τιμές των εταιρειών ανάπτυξης να αποτιμήσουν σήμερα το μέγιστο της κερδοφορίας που θα παρουσίαζαν αρκετά χρόνια μετά. Αντίθετα, οι αποδόσεις των επενδυτών αξίας υστερούσαν όλα αυτά τα χρόνια.
Ήγγικεν η ώρα όμως της αναστροφής. Το τρέχον πληθωριστικό περιβάλλον ωθεί μια μεγάλη μερίδα των επενδυτών να προτιμούν εταιρείες που παρουσιάζουν πραγματικά κέρδη σήμερα.
Ακόμα και με τη μέχρι στιγμής διόρθωση των μετοχών ανάπτυξης, το spread αξίας εξακολουθεί να είναι μεγάλο σε σύγκριση με τα ιστορικά πρότυπα , σχεδόν όσο ήταν κατά την κορύφωση της φούσκας των dotcom το 2000.
Οι ροές των ETFs μεταξύ των επενδυτών των ΗΠΑ αρχίζουν σιγά σιγά να αναδεικνύουν αυτή την αναστροφή.
Σύμφωνα με στοιχεία της State Street, τα ETFs με επίκεντρο την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, κατέγραψαν καθαρές εκροές 2 δισ. δολαρίων το πρώτο τετράμηνο του 2022, αντιστρέφοντας εν μέρει τις θετικές εισροές 38,2 δισ. δολαρίων που παρατηρήθηκαν το 2021.
Την ίδια στιγμή τα ETFs αξίας συγκέντρωσαν καθαρές εισροές 37,6 δισ. δολαρίων τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους, μετά από καθαρές εισροές 60,3 δισ. δολαρίων το 2021.
Προσοχή όμως. Ακόμα και μεταξύ των εταιρειών αξίας, πρέπει να υπάρχει μια ορθολογική προσέγγιση διαλογής, καθώς διανύουμε μια περίοδο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στις εφοδιαστικές αλυσίδες, στα κόστη ενέργειας και στις προμήθειες πρώτων υλών.
Εν αρχή είναι η ενέργεια
Το ενεργειακό πρόβλημα ήταν πολύ πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία στις πρώτες γραμμές των ειδήσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η ενέργεια μαζί με τα υλικά παρουσίασαν τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021, ενώ σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της JPMorgan, οι εξελίξεις μέσα στο 2022 σκιαγράφησαν ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο ο κόσμος πρέπει να βρει 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέες επενδύσεις έως το 2030 για να αυξήσει όλους τους τύπους παραγωγής ενέργειας.
Είτε πρόκειται για ΑΠΕ, είτε για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η μέγιστη προτεραιότητα την παρούσα χρονική περίοδο είναι να αποφευχθεί μια ενεργειακή κρίση.
Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, μέχρι το 2030 η αύξηση της ζήτησης ενέργειας θα ξεπεράσει την αύξηση της προσφοράς κατά περίπου 20% .Μόνο η ζήτηση για πετρέλαιο αναμένεται σύμφωνα με τη JP Morgan να αυξηθεί κατά περίπου 10% έως το 2030 και για το φυσικό αέριο κατά 18%. Οι δαπάνες για την ενέργεια προβλέπεται να αυξηθούν στο 9,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2022 ,από 8,4% κατά μέσο όρο το διάστημα 2015-2019.
Ο τομέας λοιπόν της ενέργειας θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις και ο ρωσοουκρανικός πόλεμος δημιούργησε τις συνθήκες εκείνες ώστε οι επενδύσεις αυτές να μη κατευθυνθούν μόνο στις ΑΠΕ και τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και στην πυρηνική ενέργεια, στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τον ανθρακα, καθώς και στις τεχνολογίες δέσμευσης του CO2, προκειμένου να αντισταθμιστεί η αναγκαστική χρήση για λίγα χρόνια ακόμα των ρυπογόνων μορφών ενέργειας.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν την προσοχή μας τραβούν οι μετοχές των ΑΠΕ, των υπεράκτιων αιολικών, του πράσινου υδρογόνου και της πυρηνικής ενέργειας, της αποθήκευσης ενέργειας, της δέσμευσης CO2 από την ατμόσφαιρα και των «βιώσιμων» καυσίμων.
Ταυτόχρονα όμως και μέχρι οι παραπάνω κλάδοι να αναπτυχθούν επαρκώς, την προσοχή μας πρέπει να έχουν και οι μετοχές της εξόρυξης και διύλισης πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα, ενώ η εμπορία των ρύπων μπορεί επίσης να αποδειχθεί πεδίον δόξης λαμπρό.
Οι μακροπρόθεσμοι θα πρέπει να έχουν υπόψιν ότι ο κλάδος της πράσινης ενέργειας, λόγω και των διδαγμάτων που πήραμε από τη σοβούσα ενεργειακή κρίση, θα αναδειχθεί σε μία από τις πιο σημαντικές επενδυτικές τάσεις της δεκαετίας.
Και αυτό δεν αφορά μόνο την Ευρώπη με το Ταμείο Ανάκαμψης και το REpowerEU. Οι παγκόσμιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα ξεπεράσουν κατά πολύ τα 11 τρις δολάρια τις ερχόμενες δεκαετίες, καθώς το κόστος των ανανεώσιμων θα πέφτει σταθερά και το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας ανά τον πλανήτη θα προέρχεται από τον ηλεκτρισμό.
Φαρμακοβιοτεχνολογία, healthtech και υγειονομική περίθαλψη
Κάποιες από τις εταιρείες της φαρμακοβιοτεχνολογίας και της υγειονομικής περίθαλψης είναι ήδη οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της χρονιάς που ξεκίνησε, ενώ περιμένουμε μεγάλες ειδήσεις τα επόμενα έτη ειδικά από τις εταιρείες που ειδικεύονται στην ανάγνωση του γονιδιώματος, στα CAR-T κύτταρα, στους υποδοχείς ελέγχου και στην τεχνολογία m-RNA.
Η στήλη έχει κάνει εκτενή αφιερώματα σε κάθε μια από αυτές τις ιατρο-τεχνολογικές εξελίξεις ,καθώς πιστεύουμε ακράδαντα ότι η δεκαετία που διανύουμε είναι η δεκαετία που στην κυριολεξία θα περάσει την ιατρική επιστήμη σε ένα άλλο επίπεδο μέσω των φαρμάκων νέας γενιάς και των νέων δυνατότητων στην ανάγνωση του γονιδιώματος και στη διεξαγωγή των διαγνωστικών εξετάσεων.
Οι συγκεκριμένοι κλάδοι είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα και πριν την εμφάνιση του Sars Cov 2 καθώς η δημογραφική γήρανση είχε ήδη οδηγήσει στην εκτίμηση ότι οι κατά κεφαλήν δαπάνες υγείας θα αυξηθούν με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,7% και θα φθάσουν το 10,2% του ΑΕΠ έως το 2030, από 8,8% το 2018.
Στην μετά –Covid εποχή όμως, τα budgets για την υγεία υπολογίζονται εκ νέου, καθώς η πανδημία αποκάλυψε ελλείψεις στα συστήματα υγείας όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά και σε αρκετές χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου.
Ως εκ τούτου, οι εταιρείες που παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες, αναπτύσσουν ιατρικό εξοπλισμό, προσφέρουν ιατρική ασφάλιση ή διευκολύνουν την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε ασθενείς, θα είναι στην πρώτη γραμμή αναζήτησης έναντι να εξοπλιστούν τα συστήματα υγείας απέναντι στην σημερινή, αλλά και στις μελλοντικές πανδημίες.
Ήδη ο κλάδος ως μη κυκλικός είχε μια ισχυρή θέση στα αμυντικά χαρτοφυλάκια και η στάθμιση του θα βαίνει αυξανόμενη. Προσοχή όμως, σε αντίθεση με τα μεγάλα ονόματα αξίας, τα πολύ μικρά ονόματα ανάπτυξης με μεγάλη μόχλευση καλό θα είναι να τα επιλέγουμε στις έντονα καθοδικές εκφάνσεις της αγοράς.
Ψηφιακή μετάβαση, Ψηφιακές πλατφόρμες, Cybersecurity, ABC technologies, ΑΙ, Bigdata
Τα έργα ψηφιακής μετάβασης θα προσελκύσουν τεράστια κονδύλια, τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα έσοδα των λεγόμενων «ανατρεπτικών τεχνολογιών» - ABC technologies, ΑΙ, bigdata, cybersecurity - αναμένεται να αυξηθούν από 384 δισ. δολάρια το 2020 σε 620 δισ. δολάρια το 2025.
Αν και ο κλάδος της τεχνολογίας θα είναι ένας από αυτούς με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, εντούτοις θα πρέπει και εδώ να γίνει διάκριση μεταξύ των μετοχών, ώστε να επιλεγούν εκείνες που «πριμοδοτούνται» από τις τάσεις της Covid 19 αλλά και των νέων συνθηκών που δημιούργησε ο ρωσοουκρανικός πόλεμος.
Οι εταιρείες τεχνολογίας βέβαια θέλουν ίσως τη μεγαλύτερη προσοχή στον χρόνο εισόδου, καθώς προσβάλλονται ιδιαίτερα από τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας και του εργατικού δυναμικού. Πολλά δε από τα μικρά και μεσαία ονόματα του χώρου έχουν πολύ μεγάλη μόχλευση, κάτι που σημαίνει ότι η αύξηση των επιτοκίων θα αποτελέσει πραγματική πληγή. Θέλει προσοχή λοιπόν στον χρόνο εισόδου και στη διαλογή των ονομάτων.
Λιπάσματα
Ο συγκεκριμένος κλάδος απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Η Ρωσία είναι ένας σημαντικός παραγωγός ποτάσας, φωσφορικών και αζωτούχων λιπασμάτων .Για την ακρίβεια, σε επίπεδο ΕΕ, εισάγουμε το 30% των συνθετικών αζωτούχων λιπασμάτων από τη Ρωσία και το 27% των λιπασμάτων ποτάσας από τη Λευκορωσία.
Σε παγκόσμιο επίπεδο η Ρωσία και η Λευκορωσία εξάγουν μαζί περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας προσφοράς ποτάσας.
Με τις κυρώσεις λοιπόν της Δύσης στις δύο αυτές χώρες, αυτό το ποσοστό ουσιαστικά αποκόπηκε από την αγορά, προκαλώντας προβλήματα ακόμα και στις ΗΠΑ.
Έτσι φτάσαμε στο σημείο για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, οι αγρότες σχεδόν σε όλον τον κόσμο να δοκιμάζουν πόσο λίγα χημικά λιπάσματα μπορούν να χρησιμοποιήσουν χωρίς να καταστρέψουν τις αποδόσεις τους την ώρα της συγκομιδής. Οι πρώτες προβλέψεις σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Bloomberg είναι δυσοίωνες.
Η μαζική ζήτηση από τους αγρότες, προκειμένου να αποκτήσουν το απαραίτητο λίπασμα ώστε να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών τους, έχει ωθήσει τις εταιρείες λιπασμάτων να προσπαθούν να παράγουν περισσότερα λιπάσματα, προκειμένου να επωφεληθούν από τις υψηλότερες τιμές. Ο κλάδος λοιπόν κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. (Σ.Σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Εμπορεύματα
Η κλιμάκωση των κυρώσεων αυξάνει κάθετα τον κίνδυνο σοβαρής ύφεσης και μπορεί να οδηγήσει σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές όχι μόνο το πετρέλαιο, αλλά όλο το εύρος των εμπορευμάτων, καθώς θα διαταραχθούν περαιτέρω οι αλυσίδες εφοδιασμού και ο πληθωρισμός θα αυξηθεί εκ νέου.
Προσοχή όμως...κάθε ένα από αυτά έχει τις δικές του συνισταμένες ζήτησης και προσφοράς για αυτό και πρέπει η επιλογή κάθε φορά να γίνεται κατόπιν μελέτης των τρεχουσών συνθηκών.
Τα καθημερινά εμπορεύματα όπως μας αρέσει να τα αποκαλούμε, η βενζίνη, τα αγροτικά είδη όπως το κακάο, ο καφές, το σιτάρι κ.ο.κ παρότι έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια, κάτω από τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις που δημιουργεί ο ρωσοουκρανικός πόλεμος δεν αποκλείεται να αυξηθούν περαιτέρω.
Προσοχή όμως. Άλλα εμπορεύματα όπως για παράδειγμα το κοβάλτιο, το λίθιο και το νικέλιο, παρά το γεγονός ότι αποτελούν τα βασικά συστατικά των μπαταριών και ως εκ τούτου υπάρχει μεγάλη ζήτηση, σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν συνθήκες υπερπροσφοράς.
Όπως παρατηρεί η Goldman Sachs, η άμεση κίνηση ορισμένων εταιρειών να εξασφαλίσουν εγκαίρως μεγάλες ποσότητες από τα συγκεκριμένα μέταλλα υπό τον φόβο των μελλοντικών ελλείψεων, έχει συμβάλλει στο φαινόμενο της υπερπροσφοράς, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης να είναι πλεονασματικό για τους επόμενους μήνες.
Διαστημική βιομηχανία και γεωχωρική νοημοσύνη
Μπορεί να μας ακούγονται σαν κλάδοι «επιστημονικής φαντασίας», όμως σύμφωνα με τη Morgan Stanley τα έσοδα από την παγκόσμια διαστημική βιομηχανία θα αυξηθούν σε περισσότερο από 1 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2040, ενώ η BofA είναι ακόμα πιο αισιόδοξη εκτιμώντας ότι ο συγκεκριμένος τομέας θα αυξηθεί σε 3 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2040.
Όσον αφορά τώρα το μερίδιο της δορυφορικής ευρυζωνικής σύνδεσης, θα αντιπροσωπεύει το 50% της προβλεπόμενης ανάπτυξης της παγκόσμιας διαστημικής οικονομίας στο μετριοπαθές σενάριο και το 70% στο πιο αισιόδοξο σενάριο.
Οι υπολογισμοί αυτοί έχουν βάση, καθώς η εκτόξευση δορυφόρων που προσφέρουν ευρυζωνική υπηρεσία Διαδικτύου θα συμβάλει στη μείωση του κόστους των δεδομένων, των οποίων η ζήτηση ακολουθεί εκθετικούς ρυθμούς.
Επί του παρόντος, περισσότεροι από 4.852 δορυφόροι - που μεταξύ των άλλων τους ρόλων παρέχουν και τη δυνατότητα τηλεπισκόπησης - βρίσκονται στο διάστημα και την επόμενη δεκαετία αναμένεται τετραπλασιασμός τους σε τουλάχιστον 17.000.
Υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι για αυτήν την εκθετική ανάπτυξη. Πρώτον, ποτέ δεν ήταν ευκολότερο να μεταφερθεί ένας δορυφόρος στο διάστημα και δεύτερον, ποτέ δεν είχε τόσο χαμηλό κόστος, καθώς οι πύραυλοι μπορούν να μεταφέρουν πλέον περισσότερους δορυφόρους, μιας και είναι πολύ μικρότεροι χάρη στην ηλεκτρονική επανάσταση
Είναι ενδεικτικό ότι στις αρχές του 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε αύξηση 6,6% στην πρόταση προϋπολογισμού της NASA στα 24,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μεγάλοι θα είναι οι ρυθμοί ανάπτυξης και για τη γεωχωρική αναλυτική βιομηχανία τα επόμενα χρόνια: Το 2021, η αγοραία αξία της γεωχωρικής αναλυτικής βιομηχανίας ήταν 9,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Αναμένεται να αυξηθεί στα 37,5 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2026 με CAGR 32,8%. (Σ.Σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
