Η ενοικίαση δωματίων ή διαμερισμάτων μέσω διαδικτύου έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μια προσοδοφόρα και ταχύτατα αναπτυσσόμενη δραστηριότητα. Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με έρευνα ευρωπαϊκών εφημερίδων, στην πλατφόρμα ενοικίασης δωματίων και διαμερισμάτων Airbnb δραστηριοποιούνται πλέον μαζικά μεγάλες εταιρείες και όχι μόνο απλοί ιδιώτες, όπως διαφημίζει το διάσημο πλέον site.
Συγκεκριμένα, μια μεγάλη έρευνα της γερμανικής εφημερίδας Suddeutsche Zeitung, σε συνεργασία με ρεπόρτερ από τη βελγική De Tijd, τη γαλλική Le Monde και την ολλανδική Τrouw, προέβη στην ανάλυση 37.000 προσφορών διαμονής μέσω της πλατφόρμας Airbnb στις δέκα μεγαλύτερες γερμανικές πόλεις. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, 1.290 ιδιοκτήτες προσέφεραν πάνω από ένα διαμερίσματα προς ενοικίαση ανά τη Γερμανία, μια πρακτική η οποία έχει επιφέρει σοβαρά πλήγματα ιδίως στα μικρής και μεσαίας εμβέλειας συνοικιακά ξενοδοχεία. Επίσης περίπου το 58% του συνόλου των προσφορών αφορούσαν ενοικιάσεις διαμερισμάτων ή ακόμη και ολόκληρων συγκροτημάτων κατοικιών, κάτι που σημαίνει ότι πίσω από αυτές βρίσκονται επαγγελματίες μεσίτες. Παράλληλα οι προσφορές για μονόκλινα δωμάτια σε κοινόχρηστα με τους ιδιοκτήτες διαμερίσματα, αποτελούσαν μόλις το 2% του συνόλου.
Μερικές εταιρείες ενοικίασης διαμερισμάτων, όπως η Homerent Immobilien με έδρα την Κολωνία, καταγράφει κέρδη της τάξης των 4,5 εκατομ. ευρώ μέσω της αξιοποίησης των δυνατοτήτων του Airbnb. Eνδιαφέρον επίσης προκαλεί το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις εταιρείες παρουσίαζαν παραπλανητικά τις προσφορές τους, σαν να γίνονταν από ιδιώτες που διέθεταν προς ενοικίαση τα δικά τους σπίτια. Επίσης, πλέον έχουν ξεπηδήσει στην αγορά και νέες start-up επιχειρήσεις που παίζουν το ρόλο του μεσάζοντα, αναλαμβάνοντας την προβολή και διαχείριση διαμερισμάτων για λογαριασμό ιδιωτών ιδιοκτητών. Αυτό που κάνουν αντίστοιχοι μεσάζοντες είναι να αναλαμβάνουν στην πράξη τη διαφήμιση των εκάστοτε διαμερισμάτων μέσω Airbnb, να δίνουν στους ενοικιαστές τα κλειδιά ή ακόμη και να καθαρίζουν τα διαμερίσματα μετά το πέρας της μίσθωσης.
Ριζικές αλλαγές στο μοντέλο ενοικίασης σύντομου χρόνου
Το Αirbnb πάντως είπε στη SZ ότι το μοντέλο που προωθεί είναι αυτό της «συγκατοίκησης» (home sharing). Ωστόσο στην πράξη η πλατφόρμα φαίνεται να προωθεί τον «επαγγελματισμό» σε αυτό το νέο μοντέλο «συγκατοίκησης», εισάγοντας τυποποιημένες πρακτικές π.χ. συγκεκριμένες ώρες για το check-in. Και η Deutsche Welle επικοινώνησε με το Αirbnb, το οποίο ανέφερε σχετικά με την επίμαχη δημοσιογραφική έρευνα: «Τα δεδομένα είναι λάθος. Η έρευνα χρησιμοποιεί λανθασμένη μεθοδολογία για να καταλήξει σε επισφαλή συμπεράσματα. Το Airbnb ήταν ανέκαθεν μια πλατφόρμα που προωθεί διαφορετικά είδη μίσθωσης, ενώ περιλαμβάνει από boutique hotel μέχρι bed and breakfast επιλογές.
Η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών είναι άνθρωποι που μοιράζονται τα σπίτια τους, ιδιώτες που περιστασιακά νοικιάζουν ένα δωμάτιο ή όλο το διαμέρισμά τους όταν λείπουν σε διακοπές, σε ένα επαγγελματικό ταξίδι ή ζουν μεταξύ δύο πόλεων» Στο μεταξύ αξίζει να σημειωθεί ότι η Κολωνία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό προσφορών στο Airbnb ανά ημέρα, με 1.154 κρατήσεις σε σύνολο 100.000 κατοίκων. Από την άλλη, το Βερολίνο είναι η πόλη με τις περισσότερες προσφορές στο Airbnb συνολικά. Με 38.500 προσφερόμενα καταλύματα το βερολινέζικο Airbnb δείχνει να είναι ο κυρίαρχος στον χώρο των μισθώσεων σύντομης διάρκειας. Συνολικά η βιομηχανία τουρισμού της γερμανικής πρωτεύουσας προσφέρει 139.000 κλίνες το βράδυ.
Το πρόβλημα του Βερολίνου
Εντούτοις υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για το Airbnb στη Γερμανία. Η τοπική κυβέρνηση του Βερολίνου θεωρεί ότι έχει το θέμα υπό έλεγχο, έχοντας ψηφίσει ήδη από το 2014 νόμο που απαγορεύει την εμπορική εκμετάλλευση κατοικιών για διακοπές. Ο ίδιος νόμος απαγορεύει επίσης την κατεδάφιση ή εγκατάλειψη κατοικιών που δεν προβλέπεται να αξιοποιηθούν εντός έξι μηνών. Το Βερολίνο, όπως άλλωστε οι περισσότερες γερμανικές πόλεις, αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη οικονομικά προσιτών κατοικιών. Παρά τις νομοθετικές ρυθμίσεις, τα ενοίκια στη γερμανική πρωτεύουσα αυξάνονται σχεδόν κατά 10% ετησίως. «Το ότι η ενοικίαση μέσω Airbnb ή άλλων δικτύων κινείται σε ανοδική τροχιά καθώς και το ότι εδώ και καιρό αυτή δεν αφορά μόνο τη συγκατοίκηση για σύντομο χρόνο, είναι μια εξέλιξη που γνωρίζουμε και γι αυτό το λόγο επιβάλαμε μεταξύ άλλων την απαγόρευση αυτή», αναφέρει η Κατρίν Ντιτλ εκπρόσωπος της τοπικής κυβέρνησης του Βερολίνου. «Θεωρούμε ότι ο νόμος που ψηφίσαμε είναι συμβατός με το γερμανικό Σύνταγμα και θα επιμείνουμε στην εφαρμογή του», λέει η ίδια χαρακτηριστικά.
Στο μεταξύ ήδη έχουν επιφορτιστεί 60 δημόσιοι υπάλληλοι του Βερολίνου με την παρακολούθηση εφαρμογής της εν λόγω νομοθεσίας, καθώς και με την επιβολή προστίμων στους παραβάτες. Βέβαια υπάρχει και η άλλη πλευρά. Πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων στο Βερολίνο που διαθέτουν προς σύντομη ενοικίαση διαμερίσματα μέσω αντίστοιχων ηλεκτρονικών οδών, θεωρούν ότι περιορισμοί σαν κι αυτοί που θέτει το Βερολίνο παραβιάζουν εν τέλει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Κι όπως επισημαίνει π.χ. η Μαρία Μπέχερ, εκπρόσωπος της ένωσης ιδιοκτητών Haus & Grund: «Πολλά μέλη μας έχουν στην ιδιοκτησία τους επτά διαμερίσματα κατά μέσο όρο. Αυτό δεν τους καθιστά μεγάλες εταιρείες».
