Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι μεγαλοεπενδυτές, οι ζάπλουτοι αυτού του κόσμου και οι ριψοκίνδυνοι κερδοσκόποι των πρωτοκλασάτων funds, δεν δείχνουν να φοβούνται τους πυραύλους του Ντόναλντ Τραμπ, ούτε το ψυχροπολεμικό κλίμα με τη Ρωσία. Δεν ανησυχούν τόσο για τον πόλεμο στη Συρία και για τον κίνδυνο ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, ούτε για την «τρέλα» του Κιμ Γιονγκ Ουν, ούτε για το Brexit.
Λίγο έως πολύ, όλα τα παραπάνω τα έχουν… χωνέψει. Δεν πιστεύουν, δηλαδή, ότι αποτελούν ουσιαστικούς κινδύνους. Έχουν δώσει αρκετά κύματα αναταράξεων στις αγορές, όμως πλέον δεν θεωρούνται μεγάλες σε ένταση ή σε διάρκεια εστίες αβεβαιότητας. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, ο οποίος από κει που ήταν έτοιμος να πατήσει το κουμπί και να… καταστρέψει την Αμερική, τώρα κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον Νοτιοκορεάτη Μουν και ετοιμάζεται να συναντηθεί με τον Τραμπ.
Μετά το ήσυχο και μόνιμα ανοδικό 2017 το πάρτι δείχνει να τελειώνει και οι αγορές επανέρχονται εκεί που λατρεύουν να βρίσκονται την τελευταία δεκαετία: σε περιβάλλον έντονης μεταβλητότητας. Το 2018 δεν δείχνει σε καμία περίπτωση ότι μπορεί να μιμηθεί τα περσινά αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά της Wall.
Οι ανησυχίες των αγορών σήμερα σχετίζονται κυρίως με την Αμερική του απρόβλεπτου και ασταθούς Τραμπ και την επικράτηση του προστατευτισμού στο μέλλον. Ορισμένοι αναλυτές, μάλιστα, «βλέπουν» μεγάλη διόρθωση και σύντομα. Όπως, για παράδειγμα, ο «γκουρού» των αναδυόμενων αγορών Mark Mobius, ο οποίος κάνει λόγο για πτώση της Wall σε ποσοστό ακόμη και 40%.
Η Capital Economics, από την πλευρά της, αν και πιστεύει ότι ο κίνδυνος να εκτροχιαστεί η παγκόσμια οικονομία από τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας είναι ακόμα μικρός, εκτιμά ότι η διόρθωση στις αγορές βρίσκεται προ των πυλών.
Και όλα αυτά σε μία εποχή που το ΔΝΤ αναβαθμίζει τις προβλέψεις του τόσο για την παγκόσμια οικονομία, όσο και για την οικονομία των ΗΠΑ. Το ΔΝΤ βλέπει ανάπτυξη 2,9% το 2018 ενώ η ανεργία βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 17 ετών.
Σε πλήρη αντίθεση με το ΔΝΤ, το επενδυτικό βαρόμετρο της JPMorgan, μία δημοσκόπηση που διενεργεί η αμερικανική επενδυτική τράπεζα στους πελάτες της που διαθέτουν πάνω από 30 εκατ. δολάρια ρευστοποιήσιμους τίτλους, δείχνει ότι μέχρι το 2020 η αμερικανική οικονομία θα βρεθεί σε ύφεση. Το 21% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι η ύφεση θα ξεκινήσει το 2019 και το 50% την τοποθετεί το 2020.
Το παράδοξο είναι ότι οι αναλυτές της JP Morgan πιστεύουν ότι ο οικονομικός κύκλος θα συνεχίσει να διευρύνεται, καθώς μέχρι στιγμής οι ανισορροπίες δεν είναι ξεκάθαρες και οι πολιτικές που εφαρμόζονται δεν έχουν περιορίσει την οικονομική δραστηριότητα.
Άλλοι διαφωνούν με την JPMorgan και συμφωνούν με τους πιο απαισιόδοξους, προβλέποντας ότι η «όρεξη» των επενδυτών για ρίσκο θα μειωθεί προσεχώς εξαιτίας των πολιτικών του Τραμπ. Ο για πολλά χρόνια πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, Bill Gates, δήλωσε πριν λίγες εβδομάδες ότι σύντομα θα ξαναβιώσουμε μια μεγάλη κρίση όπως αυτή του 2008, τονίζοντας ωστόσο ότι είναι δύσκολο να πει κανείς πότε ακριβώς θα γίνει αυτό.
Από την πλευρά του, ο Carl Tannenbaum της Northern Trust, προειδοποιεί ότι η αμερικανική οικονομία πολύ δύσκολα θα συνεχίσει με τους ίδιους ρυθμούς όταν το έλλειμμα αναμένεται να ξεπεράσει το 1 τρισ. δολάρια τα επόμενα 2 χρόνια. Ο ίδιος εκτιμά ότι μια νέα ύφεση είναι αναπόφευκτη μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Τέλος, ο διάσημος καθηγητής του Yale, Robert Shiller, σημειώνει με νόημα ότι η ευφορία μετά την εκλογή του Τραμπ, λόγω των υποσχέσεων για μείωση των φόρων κλπ, έχει κρατήσει ήδη πάρα πολύ και το γεγονός ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι πολιτικές του είναι απρόβλεπτες κάνουν μεγάλο κακό στις αγορές.
Την εβδομάδα που μας πέρασε η απόδοση των 10ετών αμερικανικών ομολόγων ξεπέρασε το 3% για πρώτη φορά από το 2014. Είχε προηγηθεί πριν δύο εβδομάδες η ενίσχυση της απόδοσης των 2ετών αμερικανικών ομολόγων ενισχύθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2008 (!), πλησιάζοντας την απόδοση των δεκαετών ομολόγων. Και όταν συμβαίνει αυτό, ήτοι μειώνεται η κλίση της καμπύλης των ομολόγων, σημαίνει ότι αυξάνονται οι ανησυχίες για μία νέα ύφεση.
Αν και η σύγκλιση της απόδοσης του αμερικανικού 2τούς με το 10ετές έχει στο παρελθόν «δείξει» κρίσεις, όπως έγινε πριν σκάσει η φούσκα των dotcom και η κρίση του 2008, πολλοί πιστεύουν ότι σήμερα οι συνθήκες είναι διαφορετικές και η σύγκλιση επιδέχεται διαφορετικής ερμηνείας.
Ιστορικά δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι δείκτες που να προμηνύουν μεγάλες διορθώσεις στις αγορές, όμως το σίγουρο είναι ότι η αβεβαιότητα σχετικά με το παγκόσμιο εμπόριο είναι διάχυτη. Οι καταναλωτές πρέπει να νιώθουν αισιοδοξία για τα μελλοντικά τους εισοδήματα και οι επιχειρήσεις ασφάλεια για να δεσμεύουν νέα κεφάλαια σε επενδύσεις, αποθέματα και παραγωγή. Οι εξαγωγείς από την πλευρά τους θέλουν να νιώθουν ασφάλεια για το παγκόσμιο εμπόριο, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει
