Με οικονομική ώθηση που δεν έχει προηγούμενο και αντιστοιχεί σε ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας άνω του 20% ισοδυναμούν τα μέτρα στήριξης που έχουν ανακοινωθεί τους τελευταίους – κυρίως τρεις – μήνες. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) και της Bank of America, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία οδηγούν την κούρσα των πακέτων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του lockdown, με την Ευρώπη να προτιμά τις εγγυήσεις.
Συνολικά, τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί από κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις ξεπερνούν τα 18 δις. δολάρια παγκοσμίως και αντιστοιχούν στο 20,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αν και τα οφέλη από το τσουνάμι ρευστότητας δεν θα φανούν στον απόλυτο βαθμό μέσα στο 2020, το γεγονός ότι τα 18 τρις. δολάρια δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν την ύφεση είναι ενδεικτικό του πλήγματος που υπέστη η οικονομική δραστηριότητα.
Αρκεί να πούμε ότι ο υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης που έχει καταγραφεί στη σύγχρονη ιστορία για την παγκόσμια οικονομία ήταν 6,71% το 1964, ενώ το 2010 που ήταν η πρώτη χρονιά που η οικονομία καρπώθηκε τα οφέλη από τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση της κρίσης του 2008-09, η ανάπτυξη δεν ξεπέρασε το 4,3%. Από το 2011 έως το 2019 η ετήσια ανάπτυξη έχει κυμανθεί μεταξύ 2,5% και 3,2%. Επομένως θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι τέτοια η ζημιά που απαιτούνται μέτρα ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας τα οποία ισοδυναμούν με 8 χρόνια ανάπτυξης.
Η Bank of America μετράει 134 μειώσεις επιτοκίων μέσα στο 2020 σε ολόκληρο τον πλανήτη και 18,4 τρισ. μέτρα στήριξης. Από αυτά, τα 10,4 τρις. δολάρια προέρχονται από δημοσιονομικά μέτρα και τα 7,9 τρις. δολάρια από τις κεντρικές τράπεζες. Χωρίζονται σε απευθείας δαπάνες (επίδομα μισθού κλπ), κρατικές εγγυήσεις για χρηματοδότηση (στην Ιταλία ξεπερνούν το 30% του ΑΕΠ) και δάνεια (λ.χ. του ESM και της Κομισιόν).
Η BIS σημειώνει ότι το ύψος των κρατικών εγγυήσεων στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερο από άλλες περιοχές του πλανήτη. Στην Ιταλία ξεπερνά το 30%, στη Γερμανία το 23%, στη Μ. Βρετανία το 15% και στη Γαλλία το 10% του ΑΕΠ. Σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά «πακέτα», στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία ξεπερνούν το 10% του ΑΕΠ και ακολουθούν η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Γερμανία.
Όσον αφορά τις κεντρικές τράπεζες, το μεγαλύτερο «μπαζούκα» είναι αυτό της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, καθώς μέσα σε λίγους μήνες ο ισολογισμός της διπλασιάστηκε ως ποσοστό του ΑΕΠ, από το 19% που βρισκόταν στα τέλη του 2019, στο 39% σήμερα. Συγκριτικά, ο ισολογισμός της ΕΚΤ αντιστοιχούσε στο 39% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο τέλος του 2019 και μέχρι στιγμής έχει αυξηθεί στο 50%, με την Bank of America να προβλέπει ότι θα φτάσει στο 61% έως το τέλος του έτους.
Το «φούσκωμα» των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών, ή με άλλα λόγια το τύπωμα χρήματος, ξεκίνησε να γίνεται εντυπωσιακό μετά την παγκόσμια κρίση του 2008-09, ωστόσο στην παρούσα συγκυρία κινδυνεύει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ισολογισμοί της Fed, της ΕΚΤ, της Bank of England, της Bank of Japan, της Κεντρική Τράπεζας της Αυστραλίας και της Κεντρικής Τράπεζας του Καναδά, αθροιστικά διαμορφώνονταν λίγο πάνω από τα 5 τρις. δολάρια το 2009, ενώ σήμερα αγγίζουν τα 20 τρις. δολάρια και δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν ακόμη και τα 25 τρις. δολάρια στο τέλος του 2021.
Συνολικά στις χώρες του G20, τα μέτρα των κυβερνήσεων έφτασαν στα μέσα Μαΐου στο 4,6% του ΑΕΠ, με τις εγγυήσεις να υπολογίζονται στο 3,4% του ΑΕΠ και τις χρηματοδοτήσεις στο 1,7%. Η BIS τονίζει ότι τα κυβερνητικά πακέτα είναι μεγαλύτερα από την κρίση του 2008 αλλά τα υπόλοιπα μέτρα είναι μικρότερα κυρίως λόγω της διαφορετικής φύσης της κρίσης.
Το μέγεθος των δημοσιονομικών μέτρων στις αναδυόμενες οικονομίες αντιστοιχεί μόλις στο 1/5 των μέτρων των ανεπτυγμένων οικονομιών, σε όρους ΑΕΠ, ενώ ακόμη μεγαλύτερο είναι το χάσμα σε ό,τι αφορά τα τις εγγυήσεις και τα δάνεια. Μία ακόμη διαπίστωση από τα στοιχεία της BIS είναι ότι το μέγεθος των δημοσιονομικών πακέτων είναι πολύ μεγαλύτερο στις χώρες που καταγράφηκαν τα περισσότερα κρούσματα.
