Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και η χρηματοδότησή τους από ιδιωτικά, χρηματοπιστωτικά και δημόσια κονδύλια αποτελεί δρόμο χωρίς επιστροφή. Ο πλανήτης δεν μπορεί να περιμένει, ενώ το κόστος των ΑΠΕ είναι πλέον εξαιρετικά χαμηλό, πολύ κάτω από το αντίστοιχο της λιγνιτοπαραγωγής.
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα πρέπει να προχωρήσει η χρήση των ΑΠΕ αλλά η επιλογή μεταξύ των διαφορετικών ΑΠΕ και ο χωροταξικός σχεδιασμός. Η επιλογή έχει να κάνει κυρίως με το κόστος παραγωγής των τριών βασικών ΑΠΕ (ηλιακή, αιολική και υδροηλεκτρική) αλλά και του ότι απαιτείται συνδυασμός τους, κυρίως (αλλά όχι μόνο) λόγω της αδυναμίας για μακροπρόθεσμη αποθήκευση της πράσινης ενέργειας.
Μεταξύ των τριών ΑΠΕ, η υδροηλεκτρική έχει χωροταξικά όρια, λόγω και της μικρής ποσότητας υδάτινων όγκων στη χώρα. Το μικρό κόστος παραγωγής σε βάθος χρόνου φαίνεται να προσδίδει αξία στην υδροηλεκτρική ενέργεια, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μικρότερες εγκαταστάσεις.
Η Ελλάδα όμως έχει σαφές συγκριτικό πλεονέκτημα στην ηλιακή και αιολική ενέργεια. Να τονισθεί ότι όλες οι περιοχές οφείλουν να είναι σε μεγάλο βαθμό ενεργειακά αυτάρκεις και άρα να διαθέτουν τοποθεσίες για ηλιακά και αιολικά πάρκα. Σημείωση εδώ ότι τα υπεράκτια πάρκα, παρόλο που μπορούν να συνδυάσουν ακόμα και την ταυτόχρονη παραγωγή κυματικής, ηλιακής και αιολικής ενέργειας, εμφανίζουν ακόμα υψηλό κόστος παραγωγής που θα περάσει στον καταναλωτή και άρα επί του παρόντος είναι ασύμφορα.
Το παραμύθι όμως με τις ακριβές ΑΠΕ πρέπει να τελειώνει. Τα ηλιακά πάρκα έχουν πλέον λόγω της προόδου που έχει κάνει η τεχνολογία πολύ χαμηλό κόστος. Ένα καινούργιο, μεγάλο φωτοβολταϊκό κοστίζει γύρω στα 40 ευρώ/μεγαβατώρα και έργα σαν αυτά πρέπει να εγκαθίστανται στις εκτεταμένες προσήλιες γυμνές ελληνικές πλαγιές χαμηλού υψόμετρου και όχι σε αγροτική γη όπως έγινε στο παρελθόν.
Ένα νέο αιολικό στην Ελλάδα έχει κόστος παραγωγής κοντά στα 60 ευρώ/μεγαβατώρα. Τα αιολικά πάρκα είναι απαραίτητα αλλά πρέπει να αποφευχθούν σε περιοχές όπου απαιτείται η καταστροφή δάσους. Για αυτές τις περιοχές και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλο υψόμετρο, είναι προτιμότερο να προκρίνεται είτε η κατασκευή αιολικών πάρκων σε χαμηλότερο υψόμετρο, είτε η κατασκευή τους σε περιοχές χωρίς δάσος, είτε η κατασκευή ηλιακών πάρκων. Δεν μπορεί για παράδειγμα να προκρίνεται η κατασκευή αιολικών στην κορυφογραμμή της Πίνδου όταν η Ελλάδα είναι γεμάτη ξεροβούνια κατάλληλα για φωτοβολταϊκά πάρκα.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα οφείλει να γίνει παράδειγμα στην παραγωγή πράσινης ενέργειας και να απαλλαγεί οριστικά από το ρυπογόνο της παρελθόν, με σεβασμό στη φύση και την ιστορία της. Είναι ζήτημα ανάπτυξης, υγείας και πολιτισμού.
* Ο Μάνθος Ντελής είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Montpelier Business School
