Τον μισθό είχαμε στη σκέψη μας συνδεδεμένο, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, με τους υπαλλήλους και, αντίστοιχα, το ημερομίσθιο με τους εργατοτεχνίτες. Συναντούμε όμως, ταυτόχρονα, σε πλείστες όσες περιπτώσεις, την έννοια του ωρομισθίου.
Μήπως οι επιμέρους διαφοροποιήσεις και ρυθμίσεις δημιουργούν, αναίτια, σοβαρούς «πονοκεφάλους» και προβλήματα στις επιχειρήσεις και (δικαιολογημένα) αισθήματα αδικίας στους εργαζόμενους; Και τι θα σήμαινε η κατάργηση του μισθού και ημερομισθίου και η ενιαία και οριζόντια εφαρμογή του ωρομισθίου, για όλες, ανεξαίρετα, τις περιπτώσεις; Κι αν, τελικά, η (ανεξαίρετη) εφαρμογή του αποδειχθεί διόλου τρομακτική; Μήπως, απλώς, θα έλυνε το σύνολο των σχετικών προβλημάτων;
Υπάλληλοι και Εργατοτεχνίτες, Μισθός και Ημερομίσθιο
Με το πέρασμα του χρόνου παρατηρούμε πως οι ρυθμίσεις του νόμου εξισώνουν, ολοένα και περισσότερο, Υπαλλήλους και Εργατοτεχνίτες. Προς την κατεύθυνση αυτή και ο πρόσφατος εργασιακός νόμος, δυνάμει του οποίου, παλαιότερες διαφοροποιήσεις μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών εξισώθηκαν.
Διαπιστώσαμε, ήδη-με βεβαιότητα, πως παρά τη συνήθη πρακτική είναι, σαφώς, επιτρεπτή (κατά το νόμο και τη νομολογία) η καταβολή μισθού στους εργατοτεχνίτες και αντίστοιχα, ημερομισθίου στους υπαλλήλους.
Τα ελάχιστα κατώτατα (:μισθού και ημερομισθίου)
Η απολύτως πρόσφατη υπ’ αριθμ. 31986/2023 ΥΑ του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προβλέπει τον καθορισμό «…του νόμιμου κατώτατου μισθού και του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου, για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας..., ως εξής:
- Για τους υπαλλήλους ο κατώτατος μισθός ορίζεται στα επτακόσια ογδόντα ευρώ (780,00 €).
- Για τους εργατοτεχνίτες το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται στα τριάντα τέσσερα ευρώ και ογδόντα τέσσερα λεπτά (34,84€)».
Μισθός VS ημερομίσθιο: Oι προβληματισμοί
Υπάλληλοι με ημερομίσθιο και εργατοτεχνίτες με μισθό
Είναι, κατά τα προαναφερθέντα, δυνατό οι υπάλληλοι και οι εργατοτεχνίτες να αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο -ό,τι συμφωνήσουν με τον εργοδότη τους. Και η ανωτέρω ΥΑ συνδέει, ατυχώς -κατά πάγια πρακτική, τον κατώτατο μισθό με τους υπαλλήλους και το κατώτατο ημερομίσθιο με τους εργατοτεχνίτες.
Ο υπολογισμός- Tο ύψος της αμοιβής
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ένας εργαζόμενος (υπάλληλος ή εργατοτεχνίτης) είναι ενδεχόμενο να αμείβεται με μισθό-οπότε θα λαμβάνει 780€. Είναι όμως ενδεχόμενο (ο ίδιος εργαζόμενος ή συνάδελφός του που εκτελεί την ίδια εργασία) να αμείβεται με ημερομίσθιο. Στην περίπτωση αυτή -στο σύστημα, λ.χ., της εξαήμερης απασχόλησης- θα λαμβάνει 871€ (επί 25 ημερομισθίων x 34,84€) ή κατά περίπτωση 905,84€ (επί 26 ημερομισθίων x 34,84€).
Εύκολα γίνεται αντιληπτό πως στερούνται όχι μόνον νομικού υποβάθρου αλλά και σοβαρότητας οι συγκεκριμένες διαφοροποιήσεις. Πολύ περισσότερο όταν που είναι δυνατό να αφορούν τον ίδιο εργαζόμενο (:υπάλληλο/εργατοτεχνίτη) ή συνάδελφό του που εκτελεί την ίδια ακριβώς εργασία και αμείβεται με διαφορετικό τρόπο.
Ο τρόπος υπολογισμού της αποζημίωσης απολύσεως
Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης του εργατοτεχνίτη, ο (υποτιθέμενος) μηνιαίος μισθός του λογίζεται πως ισούται με 22 ημερομίσθια -όταν αυτός δεν αμείβεται, ήδη, με μηνιαίο μισθό. Ήτοι 766,84€ (:22 x 34,84€). Υπολείπεται, ως εκ τούτου, του κατώτατου μισθού -υπό οποιαδήποτε εκδοχή του.
Αν αναζητήσει κάποιος λογική σε όλα τα παραπάνω, με ασφάλεια θα μπορούσαμε να υποθέσουμε την ατυχή έκβαση των προσπαθειών του...
Το ωρομίσθιο: Έννοια πρωτόφαντη;
Σε πλείστες όσες ρυθμίσεις συναντούμε, πάντως, την έννοια του ωρομισθίου.
Η θεσμοθετημένη υπερεργασία αμείβεται με το καταβαλλόμενο ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ προσαυξημένο κατά 20%.
Οι υπερωριακά (νομίμως) εργαζόμενοι λαμβάνουν ως αμοιβή για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης ποσό ίσο με το καταβαλλόμενο ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ, προσαυξημένο κατά 40%. Οι παρανόμως (υπερωριακώς) απασχολούμενοι δικαιούνται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ προσαυξημένο κατά 120%.
Και, τέλος, υπερωριακή απασχόληση καθ’ υπέρβαση, ύστερα από άδεια, των ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης αμείβεται με ποσό ίσο με το καταβαλλόμενο ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ προσαυξημένο κατά 60%.
Αμοιβή μερικής απασχόλησης
Με βάση το ΩΡΟΜΙΣΘΙΟ συγκρίσιμου εργαζομένου υπολογίζεται η αμοιβή του μερικώς απασχολούμενου. Και, σε περίπτωση υπέρβασης του συμφωνηθέντος ωραρίου του, προβλέπεται προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ΩΡΑ εργασίας που θα παράσχει.
Ωρομίσθιο και εργασιακά δικαιώματα
Η αντικατάσταση του μισθού και ημερομισθίου από το ωρομίσθιο και η καθολική εφαρμογή του τελευταίου θα ήταν δυνατό να δημιουργήσει εύλογες ανησυχίες στους καλοπροαίρετους και σφοδρές αντιρρήσεις από τους συνήθως και για όλα διαφωνούντες.
Λογικώς, αμφότερα, αναμενόμενα. Αυτό, όμως, συμβαίνει σε κάθε αλλαγή. Στη συγκεκριμένη, πάντως, περίπτωση θα ενδείκνυτο να υπάρξει (παράλληλα με τη θέσπιση γενικευμένης και μόνης εφαρμογή του ωρομισθίου) μιας γενικής διατύπωσης «καθησυχαστική» διάταξη. Μια διάταξη με περιεχόμενο την, σε κάθε περίπτωση, διασφάλιση -και μη χειροτέρευση- των συμβατικών και νομίμων δικαιωμάτων των εργαζομένων, αναφορικά (και) με τα χρονικά όρια εργασίας & τις αμοιβές τους.
Η διατήρηση της αντιστοίχισης του μισθού με τους υπαλλήλους και του ημερομισθίου με τους εργατοτεχνίτες, είναι (ήδη/και) νομικά ανακόλουθη. Η διατήρηση της διαφοροποίησης του τρόπου αμοιβής των εργαζομένων με μισθό ή ημερομίσθιο δημιουργεί νομικές και πρακτικές ανακολουθίες.
Στερείται, προφανώς, λογικής αλλά και, εν τέλει, σοβαρότητας. Προβλήματα μόνον δημιουργεί στις επιχειρήσεις και σοβαρές αδικίες στους εργαζόμενους. Κι αν αναλογιστεί κάποιος την παρούσα αναγκαιότητα υπολογισμού (κάποιου) ωρομισθίου στην υπέρβαση του ημερήσιου ωραρίου αλλά και στη μερική απασχόληση εύλογα θα αναρωτηθεί: Μήπως η γενίκευση του τρόπου αμοιβής των εργαζομένων στη βάση ωρομισθίου θα λύσει όλα, ανεξαιρέτως, τα σχετικά προβλήματα;
Μία και μόνη απάντηση χωρεί: προφανώς.-
*Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner της Koumentakis and Associates Law Firm
