Του Γιώργου Φιντικάκη
Έτοιμα σενάρια "Plan B" έχουν εδώ και καιρό όλες οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες του Λονδίνου τα οποία και θα ενεργοποιηθούν εφόσον το επόμενο διάστημα επικρατήσει παρατεταμένη αβεβαιότητα θέτοντας υπό αμφισβήτηση τον κυρίαρχο ρόλο του City ως παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο.
Αυτό επισημαίνει στο liberal.gr άνθρωπος που συναλλάσσεται με τους εγκατεστημένους Έλληνες εφοπλιστές στη Βρετανία, επισημαίνοντας ότι προς το παρόν δεν συντρέχει λόγος πανικού, και ότι οι Έλληνες πλοιοκτήτες του Λονδίνου παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις, τηρώντας στάση αναμονής ενόψει των εξελίξεων.
Όπως άλλωστε σημειώνει "μπορεί η Βρετανία να επέλεξε την έξοδο από τη Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) που έχει την έδρα του στο Λονδίνο, δεν σκοπεύει να μετεγκατασταθεί αλλού".
Άλλωστε και το ίδιο το συμβούλιο του City του Λονδίνου, σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τον επενδυτικό κόσμο, υποστήριξε χθες ότι "έχουμε ανθίσει ως χρηματοοικονομικό και εμπορικό κέντρο για περισσότερα από χίλια χρόνια και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε".
Αλλά πίσω από τις καθησυχαστικές αυτές δηλώσεις υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση. Σύμφωνα με αυτήν, εφόσον το Ηνωμένο Βασίλειο μπει σε μια μακρά περίοδο υψηλής πολιτικο - οικονομικής αστάθειας, αναπόφευκτα το Λονδίνο θα χάσει μέρος από τις σημερινές του δραστηριότητες, ανάμεσα στις οποίες πιθανώς και ναυτιλιακές.
Ούτως ή άλλως όμως για το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο του City αυτό θα συνέβαινε και δίχως το Brexit. Αφενός γιατί η νέα βρετανική νομοθεσία για τους φορολογικούς κατοίκους, τους λεγόμενους "non doms", αναμένεται να δημιουργήσει επιβαρύνσεις στην πολυπληθή κοινότητα ξένων που διαβιούν στο Λονδίνο, από το 2017 και μετά. Σημαντικό μέρος αυτής της κοινότητας απαρτίζεται από μέλη του ναυτιλιακού λόμπι και ειδικά από Έλληνες πλοιοκτήτες, τους ευρύτερα γνωστούς στο εξωτερικό ως "London Greeks". Αλλά η διάρκεια των προνομίων που παρείχε επί μια 15ετία ο προσδιορισμός "non dom" έχει ημερομηνία λήξης τον Απρίλιο του 2017.
Αφετέρου, τα τελευταία χρόνια παλαιά και νέα ναυτιλιακά κέντρα, όπως το Ντουμπάι, η Σιγκαπούρη, το Μονακό, το Βανκούβερ, η Λεμεσός, η Βαλέτα, το Ρότερνταμ, επιδίδονται σε ένα αγώνα δρόμου για να προσελκύσουν Έλληνες πλοιοκτήτες στα εδάφη τους, με κίνητρο τους ολοένα και χαμηλότερους φορολογικούς τους συντελεστές. Μέχρι σήμερα ο στόχος όλων αυτών των ξένων κέντρων ήταν να αποσπάσουν μερίδια από την ελληνική δεξαμενή του Πειραιά, και ως ένα βαθμό, το είχαν καταφέρει. Εννοείται, όπως εκτιμούν άνθρωποι που παρακολουθούν τις εξελίξεις, πως πλέον θα βάλουν στο μάτι και την ελληνική κοινότητα του Λονδίνου.
Ευκαιρία για τον Πειραιά… αλλά
Είναι ωστόσο νωρίς ακόμη για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα σε ποιό βαθμό θα χάσει εφοπλιστικές δραστηριότητες το Λονδίνο, και που αυτές θα οδηγηθούν.
Το δυστύχημα είναι να μην μπορεί να αδράξει ο Πειραιάς τη μοναδική αυτή ευκαιρία να προσελκύσει το λόμπι του Λονδίνου. Αφενός, παρά το πρόσφατο προσκλητήριο Τσίπρα μέσα από τα Ποσειδώνια να επενδύσουν στην Ελλάδα, η χώρα δεν βρίσκεται στα ραντάρς των "London Greeks" ακριβώς επειδή απουσιάζει η εμπιστοσύνη προς το εγχώριο οικονομικό και πολιτικό σύστημα (capital controls, κλπ). Αφετέρου, ακόμη και οι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα εφοπλιστές σκέφτονται την έξοδό τους εξαιτίας της επιμονής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αλλάξει το φορολογικό πλαίσιο των ναυτιλιακών εταιρειών. Αντικρούωντας τα ελληνικά επιχειρήματα περί υπερφορολόγησης του κλάδου, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού απαιτεί εδώ και μήνες να γίνει πιο αυστηρό το καθεστώς, να αρθούν οι φορολογικές ελαφρύνσεις, και να αυξηθεί ο φόρος χωρητικότητας, προκειμένου, όπως λέει, να εναρμονιστεί η Ελλάδα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων στις θαλάσσιες μεταφορές, τις επανομαζόμενες State Aid Guidelines (SAG).
Επιφυλάξεις αλλά και ευκαιρίες
Όσο για τις πρώτες αντιδράσεις της βρετανικής ναυτιλιακής βιομηχανίας μετά το αποτέλεσμα του Brexit, είναι μάλλον αμφιλεγόμενες.
"Η διεθνής ναυτιλιακή βιομηχανία παρακολουθεί σαφώς τις εξελίξεις με πολύ στενό και άμεσο ενδιαφέρον. Είναι ωστόσο πολύ νωρίς για να ξέρουμε αν η τωρινή μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές θα είναι μία τάση βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη, ή αν θα έχει αξιοσημείωτες επιπτώσεις στην παγκόσμια ανάπτυξη του εμπορίου", δήλωσε ο διευθυντής εξωτερικών σχέσεων του Διεθνούς Επιμελητηρίου Ναυτιλίας (ICS), Simon Bennett.
Αλλά ωστόσο στελέχη του βρετανικού ναυτιλιακού κόσμου βλέπουν στο Brexit προκλήσεις και ευκαιρίες για αύξηση της κερδοφορίας. "Είναι μια συναρπαστική προοπτική, διότι, όπως κάθε Έλληνας εφοπλιστής ξέρει, η αλλαγή δημιουργεί ευκαιρίες", ανέφερε χαρακτηριστικά ο Martin Stopford, πρόεδρος του ναυλομεσιτικού οίκου Clarkson Research.
Σύμφωνα με το Stopford "η ναυτιλία είχε ξεκινήσει το δικό της 'Sexit' (λογοπαίγνιο με τις λέξεις shipping -ναυτιλία και exit- έξοδο) στη δεκαετία του 1980, όταν ακόμα και οι γερμανικές ναυτιλιακές εταιρείες νηολογούνταν έξω. Έτσι σήμερα πάνω από το 70% του παγκόσμιου στόλου εμπορεύεται κάτω από διεθνείς σημαίες".
Δεν είναι παράδοξο πάντως η ελληνόκτητη ποντοπόρος ναυτιλία να βρίσκεται μόνιμα στο μάτι των άλλων ξένων κέντρων. Τα ελληνόκτητα ποντοπόρα πλοία αντιπροσωπεύουν το 19,63% του παγκόσμιου στόλου και το 49,96% του στόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ διαθέτουμε τον μεγαλύτερο διεθνώς αριθμό σκαφών μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου και τάνκερ. Επίσης ο ελληνόκτητος στόλος είναι ο πρώτος σε μέγεθος που αριθμεί 4.585 ποντοπόρα πλοία (άνω των 1.000 τόνων), τόσο σε ολική χωρητικότητα - GT, όσο και σε χωρητικότητα εκτοπίσματος (341,17 εκατομ. τόνους dwt).
