Του Απόστολου Σκουμπούρη
Παρ'' ότι όλο το σύστημα είναι σε αχαρτογράφητα νερά μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Βρετανία και παρ'' ότι δεν υπάρχουν ισχύοντα... στάνταρ που να μπορούν να «δώσουν» ξεκάθαρο και μετρήσιμο αποτέλεσμα για τις οικονομικές, πολιτικές και γεωστρατηγικές επιπτώσεις για όλη την Ευρώπη, εντούτοις, μια πρώτη ανάγνωση, ασφαλώς είναι δραματική.
Και τούτο διότι το Λονδίνο δεν είναι μια ακόμη πρωτεύουσα, ούτε η Μ. Βρετανία μια ακόμη χώρα. Έχοντας το City καταστεί τις τελευταίες δεκαετίες το πανευρωπαϊκό κέντρο όλων των εμπορικών συναλλαγών, μια μητρόπολη εμπορίου, συναλλάγματος, ναυτιλίας και πάσης φύσεως επενδυτικών κεφαλαίων, ασφαλώς δεν είναι μια οποιαδήποτε πρωτεύουσα. Το City του Λονδίνου είναι η πανευρωπαϊκή Μέκκα των επενδύσεων και η δεύτερη μεγαλύτερη χρηματαγορά σ'' όλο τον κόσμο μετά τη Νέα Υόρκη, οπότε το αποτέλεσμα που έβγαλε Brexit, ασφαλώς και επηρεάζει ένα πολυσχιδές «πλέγμα» εμπορικών συναλλαγών παγκόσμια.
Νομοτελειακά θα επηρεαστεί μια ολόκληρη «αλυσίδα» οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών με όλη την Ευρώπη και ασφαλώς με την Ελλάδα. Πάντως, μεγάλες και κοσμογονικές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι δύσκολο να λάβουν χώρα, όπως μεταφορές εδρών και άλλα τέτοια ακραία που ακούγονται εσχάτως.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, τηρουμένων των αναλογιών και της δυσχέρειας εκτίμησης των (αχαρτογράφητων μελλοντικών) δεδομένων, μια πρώτη ανάγνωση, μιλά για ισχυρό πλήγμα στις εξαγωγές και στον τουρισμό. Ένα ολόκληρο πλέγμα της οικονομικής δραστηριότητας και των υπηρεσιών, αναμένεται να πληγεί, ή τουλάχιστον να διαταραχθεί πολύ έντονα.
Ποιοι κλάδοι θα επηρεαστούν
Αεροπορικές εταιρείες που χρησιμοποιούσαν την... ομπρέλα της Ε.Ε. για πιο φθηνές πτήσεις, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που είχαν καθιερώσει την ελεύθερη περιαγωγή (roaming) στις εν λόγω χώρες, στοιχηματικές εταιρείες που χρησιμοποιούν (σ'' όλες τις χώρες της Ε.Ε.) το αγγλικό δίκαιο και ένα πλήθος άλλων υπηρεσιών, μαίνεται να επηρεαστούν.
Οικονομική προστασία για οργανωμένα ταξίδια, ασφαλιστικά προγράμματα μέσω της Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλισης Υγείας, υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, χαμηλού κόστους πτήσεις στην Ευρώπη θα επηρεαστούν.
Μη μετρήσιμο είναι ακόμη το πλήγμα προς τη ναυτιλία, δεδομένου ότι το City είναι το πανευρωπαϊκό κέντρο του εφοπλιστικού κεφαλαίου, στο οποίο η Ελλάδα έχει την πιο ισχυρή παρουσία!
Επίσης, μεγάλο πλήγμα αναμένεται να δεχτεί η αγορά του real estate του Λονδίνου και ευρύτερα, που όλα τα τελευταία χρόνια ήταν το απόλυτο. Eldorado για πάσης φύσεως κεφάλαια που αναζητούσαν ασφαλές καταφύγιο και το έβρισκαν στη βρετανική πρωτεύουσα. Δεκάδες από τα 200 δισ. ευρώ που έχουν «φύγει» από τις ελληνικές τράπεζες τα τελευταία έξι χρόνια, είχαν τελικό προορισμό το Λονδίνο και ευρύτερα τη Μ. Βρετανία, αξιοποιώντας με ποικίλους τρόπους όλη την εξελιγμένη επενδυτική βιομηχανία σε ακίνητα, μετοχές, ομόλογα, επενδυτικά projects και άλλα πολυσχιδή «προϊόντα».
Πολλά, για το μέλλον αυτών των επενδύσεων θα κριθούν από τις διαπραγματεύσεις της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το πιο μοντέλο... διαζυγίου τελικώς θα επιλεγεί, δεδομένου ότι τα πάντα είναι υπό αίρεση, τα πάντα είναι στο τραπέζι, ενώ ακόμη και τα προαποφασισμένα, ίσως μεταβληθούν. Υπάρχουν τα μοντέλα της «σχέσης» άλλων χωρών με την Ε.Ε. που είναι συμβατά και βιώσιμα λιγότερο ή περισσότερο, όπως της Νορβηγίας, της Ελβετίας ή του Καναδά.
Εργασιακά και φοιτητές
Πολλά επίσης θα αλλάξουν σε σχέση με τα εργασιακά και τους Έλληνες μετανάστες στην Αγγλία, δεδομένου ότι πλέον δε θα λογίζονται ως... κοινοτικοί, αλλά τα δικαιώματά τους θα εξισωθούν με εκείνα των υπολοίπων αλλοδαπών στη χώρα, με ότι μπορεί να συνεπάγεται αυτό. Θα επηρεάζει επιδόματα, βίζες, περίοδο «ανοχής» για ανεύρεση εργασίας κ.λπ. Το Λονδίνο επίσης είναι κεντρικός προορισμός για τους Έλληνες φοιτητές, αλλά και για δεκάδες χιλιάδες επιστήμονες και άλλων των ειδικοτήτων Έλληνες μετανάστες, που αναζήτησαν εκεί την τύχη τους τα τελευταία χρόνια.
Μόνο το 2015 φέρεται να εγγράφηκαν 10.131 Ελληνες σε βρετανικά πανεπιστήμια, ενώ υπολογίζεται ότι συνολικά φοιτούν 35.000 Έλληνες στη χώρα σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά.
Το τι θα γίνει με τα δίδακτρα, κανείς δεν το ξέρει. Θυμίζουμε ότι υπάρχει το... προστατευμένο καθεστώς των φοιτητών από χώρα Ε.Ε., ενώ αν πάψει να ισχύει αυτό, τότε θα μπορούσαν τα δίδακτρά τους να εξισωθούν με εκείνα των φοιτητών εκτός ΕΕ και αυτομάτων να τριπλασιαστούν
Τουρισμός και εξαγωγές τα πιο... άμεσα θύματα
Ο τουρισμός και οι εξαγωγές είναι τα πιο σίγουρα θύματα μετά την ετυμηγορία του δημοψηφίσματος.
Η Μ. Βρετανία είναι η 2η μεγαλύτερη τουριστική αγορά για την Ελλάδα μετά τη Γερμανία, καθώς τη χώρα μας επισκέπτονται περί τα 2,5 εκατ. τουρίστες από το... Νησί, ενώ αφήνουν στην ελληνική οικονομία πάνω από 2 δισ. ευρώ. Υπάρχουν ολόκληρα ελληνικά νησιά ή τουλάχιστον ολόκληρες περιοχές ελληνικών νησιών, όπως ο Κάβος της Κέρκυρας, ο Λαχανάς της Ζακύνθου, το Φαληράκι της Ρόδου που ζουν αποκλειστικά από τις... διαθέσεις των Άγγλων τουριστών.
Σε άρθρο του στο Liberal ο πρόεδρος του ΣΕTΕ κ. Ανδρέας Ανδρεάδης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου μετά τις τελευταίες εξελίξεις, που ήρθαν να διαδεχτούν την αύξηση της φορολογίας στα νησιά μέσω του ΦΠΑ. Αναφέρθηκε στην κολοσσιαία πτώση της στερλίνας τονίζοντας ότι το διακύβευμα για τον ελληνικό τουρισμό είναι τεράστιο. Επίσης επισήμανε ότι «η μεγάλη πτώση της ισοτιμίας θα επηρεάσει λιγότερο τα προπληρωμένα πακέτα, αλλά με δεδομένο ότι οι tour operators είναι καλυμμένοι περίπου κατά 70%, η απότομη υποχώρηση θα έχει σημαντικές επιπτώσεις καθώς προαγοράζουν σε ευρώ».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Ρέτσος σχολιάζοντας τις εξελίξεις στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκτίμησε ότι θα υπάρξει μείωση των αφίξεων των Βρετανών τουριστών στη χώρα μας λόγω της μείωσης της ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ, που καθιστά τους προορισμούς του ευρώ ακριβότερους για τους Βρετανούς. «Αν συνεχιστεί η υποτίμηση της αγγλικής λίρας, είναι πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο να επηρεαστεί το μέτωπο των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, καθώς θα έχει αποδυναμωθεί η αγοραστική δύναμη των Βρετανών πολιτών. Όμως, μακροπρόθεσμη εκτίμηση των συνεπειών δεν μπορεί να γίνει σ'' αυτή τη φάση», επισήμανε.
Η Μ. Βρετανία είναι μια πολύ δυνατή ταξιδιωτική αγορά. Οι Βρετανοί πραγματοποιούν πάνω από 29 εκατ. ταξίδια σε χωρες της ΕΕ, ενώ το 68% του συνόλου των επαγγελματικών ταξιδιών από τη Γηραιά Αλβιόνα είναι σε χώρες της ΕΕ (4,6 εκατομμύρια επισκέψεις στελεχών επιχειρήσεων). Εύλογα, καταλαβαίνει κανείς ότι μιλάμε για ενδεχόμενο συστημικού τύπου παρενέργειες σε όλο το σύστημα.
Τεράστια προβλήματα στις εξαγωγές
Μεγάλη ανησυχία αλλά (επίσης) και αχαρτογράφητα νερά βιώνει και ο κλάδος των Ελλήνων εξαγωγέων, καθώς η Βρετανία είναι μια χώρα που απορροφά σημαντικό μέρος ελληνικών προϊόντων. Τίποτα δεν μπορεί να λεχθεί με ασφάλεια προς το παρόν, καθώς τα πάντα θα εξαρτηθούν από τις νέες συμφωνίες που θα συναφθούν ανάμεσα στη Βρετανία και την Ε.Ε. Πρόκειται για μια νέα μάχη ισορροπιών στην οποία θα παίξουν ρόλο στοιχεία όπως ο ανταγωνισμός προϊόντων μέσα στην Ε.Ε., επιμέρους οικονομικές προτεραιότητες κ.ο.κ.
Εταιρείες από τη Βρετανία έχουν κάνει σημαντικές επενδύσεις στη χώρα μας, ενώ τη δεκαετία 2005 – 2015 ήρθαν κοντά στα 4 δισ. «βρετανικά» ευρώ ως επενδύσεις στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), η βρετανική αγορά αποτελεί τον 7ο κυριότερο προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα, ενώ η εν λόγω χώρα αποτελεί τον 14ο μεγαλύτερο προμηθευτή της Ελλάδας.
Η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τη Μεγ. Βρετανία ανήλθε το 2015 στο 1,07 δισ. ευρώ, ακολουθώντας θετικούς ρυθμούς αύξησης ύψους 2,1%, σε επίπεδο τελευταίας 5ετίας (2011-2015). Μάλιστα, πέρυσι οι ελληνικές εξαγωγές κατέγραψαν αύξηση κατά 10,8% σε σχέση με το 2014. Στον αντίποδα, οι ελληνικές εισαγωγές από τη Βρετανία, ακολουθούν πτωτικούς ρυθμούς (-2,3% σε μέσο όρο 5ετίας) και διαμορφώνονται στα επίπεδα του 1,19 δισ. ευρώ.
Το εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας με τη Βρετανία υπολογίζεται σε 2,27 δισ. ευρώ ετησίως, εκ των οποίων 1,07 δισ. ευρώ ελληνικές εξαγωγές προς τη Βρετανία (4,2% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών) και 1,19 δισ. ευρώ ελληνικές εισαγωγές από τη βρετανική αγορά (2,9% των συνολικών ελληνικών εισαγωγών).
Μάλιστα, το εξαγωγικό πρότυπο της Ελλάδας προς τη Βρετανία χαρακτηρίζεται ως εξελιγμένο καθώς αφορά σε ποσοστό 60,5% βιομηχανικά προϊόντα, ενώ ακολουθούν με 29,5% τα αγροτικά προϊόντα. Η Ελλάδα, επίσης εισάγει κυρίως βιομηχανικά προϊόντα από την Βρετανία (77,4% των εισαγωγών).
Η Ελλάδα εξάγει προς τη Βρετανία φάρμακα, πετρελαιοειδή, τυριά, σωλήνες, ηλεκτρικούς αγωγούς, προϊόντα αλουμινίου, σταφύλια και σταφίδες, γιαούρτι και ντοματοπολτό. Οι εισαγωγές της χώρας μας συνίστανται κυρίως από αυτοκίνητα, φαρμακευτικά προϊόντα, αλκοολούχα ποτά (ουίσκι και τζιν) και καταναλωτικά προϊόντα (ρούχα, βιντεοπαιχνίδια κ.α.).
