Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που οι ευρωσκεπτικιστές κερδίζουν έδαφος σε Ιταλία, Γαλλία και άλλες χώρες της Ευρώπης, ο Mario Draghi, απευθυνόμενος προς τους συμπατριώτες του, στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα και… κόβει την όρεξη σε όσους ονειρεύονται ότι μπορούν να βγουν από το ευρώ χωρίς να υπάρξουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες.
Οι πολιτικές εξελίξεις μέσα στο 2017 σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς θα αποτελέσουν σαφή ένδειξη για το μέλλον της ένωσης, ενώ μετά την παραίτηση του Matteo Renzi, ο προεκλογικός πυρετός έχει χτυπήσει και την Ιταλία, όπου κεντρική θέση του Beppe Grillo είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ.
Όπως έγινε χθες γνωστό, ο «Super Mario» έστειλε απαντητική επιστολή σε δύο Ιταλούς ευρωβουλευτές, ξεκαθαρίζοντας ότι όποια χώρα σκέφτεται να βγει από την Ευρωζώνη θα πρέπει πρώτα να… τακτοποιήσει τις υποχρεώσεις της ή τις απαιτήσεις της προς και από το ευρωσύστημα και να έχει μηδενικό λογαριασμό.
Όλες οι χώρες συμμετέχουν στο TARGET2, το σύστημα πληρωμών του ευρωσυστήματος μέσω του οποίου διακανονίζονται οι πληρωμές σε ευρώ. Στο TARGET2 πραγματοποιούνται διατραπεζικές και πελατειακές εντολές, εντολές συμψηφισμού που προέρχονται από τα Επικουρικά Συστήματα και άμεσες χρεώσεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο συγκεκριμένων λειτουργιών του ευρωσυστήματος, όπως πάγιες διευκολύνσεις και πράξεις αναχρηματοδότησης.
Ενδεικτικά, ο «λογαριασμός» πριν την έξοδο αγγίζει τα 72 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το μήνα Δεκέμβριο, ενώ για την Ιταλία ανέρχεται σε 358 δισ. ευρώ. Στον αντίποδα, η Γερμανία έχει… πιστωτικό υπόλοιπο. Αυτό σημαίνει ότι αν η Γερμανία αποφάσιζε να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη θα έπρεπε να λάβει 754 δισ. ευρώ!
Οι υποχρεώσεις της Ιταλίας προς το ευρωσύστημα είναι οι υψηλότερες στην Ευρωζώνη και ακολουθεί η Ισπανία με 330 δισ. ευρώ. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Πορτογαλία, η οποία ισοδυναμεί με την Ελλάδα, με 72,3 δισ. ευρώ. Η Γαλλία έχει αρνητικό ισοζύγιο της τάξης των 38,7 δισ. ευρώ και η Αυστρία 30,5 δισ. ευρώ. Από κει και πέρα, μικρές υποχρεώσεις εμφανίζει το Βέλγιο στα 6,4 δισ. ευρώ, η Λετονία στα 5,2 δισ. ευρώ και η Σλοβακία στα 4,5 δισ. ευρώ. Ιρλανδία και Λιθουανία έχουν υποχρεώσεις 1,9 δισ. ευρώ, ενώ η Σλοβενία είναι η χώρα με τις μικρότερες υποχρεώσεις στα 700 εκατ. ευρώ.
Υπάρχουν βέβαια και οι «πιστωτές». Μάλτα, Εσθονία και Κύπρος διατηρούν θετικό ισοζύγιο πληρωμών στα 900 εκατ. ευρώ, 1 δισ. ευρώ και 5,6 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Φινλανδία, Ολλανδία και Λουξεμβούργο έχουν «πλεόνασμα» 53,7 δισ. ευρώ, 99,6 δισ. ευρώ και 166,8 δισ. ευρώ.
Όπως γίνεται αντιληπτό, χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα δεν θα μπορούσαν να διαθέσουν τέτοια ποσά ενώ ακόμη και για τη Γαλλία μόνο αμελητέες δεν είναι οι υποχρεώσεις της. Η απειλή ενός ντόμινο χρεοκοπιών σε διασυνοριακά χρέη θεωρείται κατά πολλούς ένας από τους λόγους που συνεχίζει να διατηρεί ενωμένη την Ευρωζώνη, καθιστώντας ακόμη και σήμερα περίπλοκη τη διάλυσή της.
Με την κίνησή του, ο Draghi ουσιαστικά παρεμβαίνει στη μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει στην Ιταλία για το μέλλον της χώρας μετά την πολιτική κρίση που προκλήθηκε από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 4ης Δεκεμβρίου. Βάσει των τελευταίων δημοσκοπήσεων, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Beppe Grillo θα κέρδιζε, καθώς αν και με μικρή διαφορά προηγείται του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος.
Οι θέσεις του Grillo συχνά πυκνά αγγίζουν όλο το πολιτικό φάσμα αν και ο ίδιος δεν θέλει να χαρακτηρίζεται ούτε αριστερός, ούτε δεξιός. Πριν από λίγες ημέρες, ωστόσο, ο Grillo κάλεσε τους ευρωβουλευτές του κόμματός του να αφήσουν την ομάδα των ευρωσκεπτικιστών (EFDD) και να συμπαραταχθούν με τους φιλελεύθερους (ALDE). Αυτό που σταθερά υποστηρίζει ο ηγέτης του Κινήματος των Πέντε Αστέρων είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της Ιταλίας στο ευρώ.
Η έκρηξη της αβεβαιότητας γύρω από την Ιταλία, αρχικά για τις κακές επιδόσεις της οικονομίας, στη συνέχεια για τις τράπεζες και πλέον και για την πολιτική κατάσταση και την παραμονή της στην Ευρωζώνη έχει ροκαλέσει έντονη ανησυχία, με την οικονομολόγο του Harvard, Carmen Reinhart να προειδοποιεί για σημαντικές εκροές κεφαλαίων.
