Ένα επικίνδυνο ντόμινο αναταράξεων στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα βγάζει στην επιφάνεια υποβόσκουσες έριδες μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας και φέρνει σοβαρές αναταράξεις στην αγορά πετρελαίου με απρόβλεπτες γεωπολιτικές συνέπειες. Εκεί που όλοι περίμεναν ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ+, της συμμαχίας των 14 χωρών-μελών του ΟΠΕΚ με άλλες 10 χώρες με κυριότερη τη Ρωσία, θα προχωρούσαν σε συγχρονισμένη μείωση της παραγωγής, το «όχι» της Μόσχας άνοιξε τον… ασκό του Αιόλου.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Την Παρασκευή συναντήθηκαν στη Βιέννη οι 24 χώρες του ΟΠΕΚ+ για να επεκτείνουν τη συμφωνία στήριξης της αγοράς με νέες μειώσεις στην παραγωγή. Στόχος ήταν να αμβλυνθούν οι πιέσεις από την τρομακτική πτώση της ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω της εξάπλωσης του κορονοϊού. Όμως η Ρωσία αρνήθηκε την περαιτέρω μείωση της παραγωγής. Έτσι η τριετής συμφωνία θα λήξει επισήμως στο τέλος Μαρτίου και κάθε χώρα θα μπορεί να παράγει όσο πετρέλαιο θέλει.
Ο ΟΠΕΚ αντέδρασε αίροντας όλους τους περιορισμούς στην παραγωγή των χωρών-μελών του. Το Σάββατο η Saudi Aramco έβαλε φωτιά στην αγορά ανακοινώνοντας «εκπτώσεις» στις τιμές του αργού για το μήνα Απρίλιο, ενώ παράλληλα εμφανίζεται έτοιμη να αυξήσει την παραγωγή για να αντισταθμίσει τις απώλειες από τις μειωμένες τιμές. Παρόμοιες… διαθέσεις φαίνεται πως έχει και η Ρωσία σε ένα παιχνίδι στρατηγικής και κυριαρχίας, το οποίο ωστόσο εκτυλίσσεται σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία για τις παγκόσμιες ισορροπίες.
Η κατάσταση θυμίζει το δεύτερο εξάμηνο του 2014 όταν και πάλι η κόντρα μεταξύ της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας ήταν από τους παράγοντες που οδήγησαν το αργό σε πτώση άνω του 50%. Τότε η Σαουδική Αραβία υποστήριζε ότι θέλει να προστατεύσει το μερίδιο αγοράς που κατείχε και ρίχνοντας τις τιμές ανάγκασε αργότερα τη Ρωσία να συμφωνήσει με τον ΟΠΕΚ για τη μείωση της παραγωγής που έφερε άνοδο των τιμών την τελευταία τριετία.
Από την αρχή του 2020 οι τιμές του «μαύρου χρυσού» έχουν υποχωρήσει σε ποσοστό άνω του 30% (από τα 61 δολάρια στα 41 το West Texas) και μετά τις τελευταίες εξελίξεις αναλυτές προβλέπουν πτώση ακόμη και κάτω από τα 30 δολάρια το βαρέλι, ενώ αναμένεται με αγωνία η σημερινή αντίδραση των αγορών. Αν δεν βρεθεί κάποια συναινετική λύση τότε είναι βέβαιο πως θα ξεσπάσει ένας εξοντωτικός πόλεμος τιμών, ο οποίος σύμφωνα με την Goldman Sachs θα ρίξει τις τιμές του πετρελαίου στα 35 δολάρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Goldman ανέμενε να υπάρξει συμφωνία μεταξύ των χωρών του ΟΠΕΚ+ και με αυτό ως δεδομένο προέβλεπε πτώση του Brent στα 45 δολάρια τον Απρίλιο, επίπεδο στο οποίο υποχώρησε μέσα σε μία ημέρα την Παρασκευή.
Στην ουσία η Σ. Αραβία – η πρώτη σε εξαγωγές πετρελαίου στον πλανήτη - «απαντά» στην άρνηση της Ρωσίας με ένα όπλο που έχει χρησιμοποιήσει ξανά, αφού η ίδια μπορεί να αντέξει για μεγαλύτερο διάστημα την πτώση των τιμών.
Όπως είναι φυσιολογικό η προοπτική αύξησης της προσφοράς σε περιβάλλον μειωμένης ζήτησης κάνει τους αναλυτές να εκφράζουν ανησυχίες για περαιτέρω κατάρρευση των τιμών από τα 41,61 δολάρια το βαρέλι και 45,54 δολάρια το βαρέλι που βρέθηκαν την Παρασκευή το αργό τύπου West Texas και το Brent αντίστοιχα. Μόνο στις συναλλαγές της 6/3 το πετρέλαιο υποχώρησε 10% στον απόηχο του αδιεξόδου στις συζητήσεις των χωρών του ΟΠΕΚ+.
Έτσι, η Σαουδική Αραβία μπορεί να αυξήσει την ημερήσια παραγωγή από το υφιστάμενο επίπεδο των 9,7 εκατ. βαρελιών με τη μέγιστη παραγωγική της ικανότητα να εκτιμάται στα 12,5 εκατ. βαρέλια. Οι πιο απαισιόδοξοι κάνουν λόγο ακόμη και για πτώση των τιμών στα 20 δολάρια υποστηρίζοντας ότι η ζήτηση θα συνεχίσει να μειώνεται στο επόμενο δίμηνο. Και αν μια νέα μείωση των τιμών είναι προς όφελος επιχειρήσεων και νοικοκυριών μέσα στο επόμενο διάστημα, δημιουργεί προβλήματα στον πετρελαϊκό κλάδο αλλά και αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Χθες, η τιμή της μετοχής της Saudi Aramco, της μεγαλύτερης εταιρείας στον κόσμο, κατέρρευσε σημείωσε πτώση 9%, συμπαρασύροντας το χρηματιστήριο του Ριάντ σε «βουτιά» 8,32%. Είναι η πρώτη φορά που η μετοχή του πετρελαϊκού γίγαντα υποχώρησε στα 30 ριάλ, κάτω από το επίπεδο της πολυδιαφημισμένης IPO του περασμένου Δεκεμβρίου που έγινε στα 32 ριάλ. Πανικός επικράτησε και στα υπόλοιπα χρηματιστήρια του Κόλπου. Στο Κουβέιτ αποφασίστηκε αναστολή των συναλλαγών μετά από πτώση 10%, στο Ντουμπάι οι απώλειες διαμορφώθηκαν σε 7,87% και στο Άμπου Ντάμπι σε 5,37%.
Σημειώνεται ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ αντιστοιχούν στο 1/3 της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου ενώ μαζί με τις υπόλοιπες χώρες που είχαν συμφωνήσει να στηρίξουν την αγορά φτάνουν κοντά στο 50% της παραγωγής. Οι ΗΠΑ που είναι η μεγαλύτερη παραγωγός στον κόσμο, η Νορβηγία, η Κίνα και ο Καναδάς δεν συμμετέχουν στη συμφωνία.
