Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι μεγάλες προθεσμιακές καταθέσεις που έληξαν και δεν ανανεώθηκαν εκ νέου, «ευθύνονται» κατά κύριο λόγο για τις εκροές ύψους 38 δισ. ευρώ που σημειώθηκαν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2015.
Αυτό προκύπτει από στοιχεία που συγκέντρωσε το liberal.gr από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, ενώ οι εκτιμήσεις της αγοράς, αναφέρουν ότι περίπου το 50% των χρημάτων αυτών βρίσκεται σε τραπεζικές θυρίδες και διάφορες... αυτοσχέδιες κρυψώνες.
Συγκεκριμένα, οι τραπεζικοί λογαριασμοί των ευκατάστατων πελατών των ελληνικών τραπεζών μειώθηκαν κατά περίπου 11 δισ. ευρώ στη συγκεκριμένη περίοδο και οι «απλές» καταθέσεις υποχώρησαν κατά 9 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, οι καταθέσεις των αγροτών εμφάνισαν πτώση κατά σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ, ενώ περίπου 4 δισ. ευρώ έβγαλαν από το τραπεζικό σύστημα οι πελάτες των τμημάτων private banking.
Σημειώνεται ότι η εικόνα για το σύνολο του 2015 είναι σχεδόν ίδια με πολύ μικρές αποκλίσεις για κάθε κατηγορία.
Σε ότι αφορά τις καταθέσεις των επιχειρήσεων, μικρές, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις μείωσαν συνολικά τα τραπεζικά τους υπόλοιπα κατά περίπου 10 δισ. ευρώ, με σχεδόν ισόποσα μερίδια. Παρ'' όλα αυτά, οι τράπεζες εκτιμούν ότι θα καταφέρουν να προσελκύσουν καταθέσεις άνω των 6 δισ. ευρώ από μεγάλες επιχειρήσεις που κατά βάση τις διατηρούν στο εξωτερικό, κάτι που δεν μπορεί να εκτιμηθεί και για τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Πιο αναλυτικά για κάθε τράπεζα, οι εκροές της Εθνικής Τράπεζας διαμορφώθηκαν στα 8 δισ. ευρώ, της Eurobank στα 8,4 δισ. ευρώ, της Alpha Bank στα 11,5 δισ. ευρώ και της Τρ. Πειραιώς στα 12,1 δισ. ευρώ.
«Σεντούκια» και τραπεζικές θυρίδες... κρύβουν θησαυρούς
Κατά 20 δισ. ευρώ αυξήθηκαν τα χαρτονομίσματα που βρίσκονται σε κυκλοφορία, δηλαδή τα χρήματα που φυλάσσονται εκτός τραπεζικού συστήματος, μέσα στο α'' εξάμηνο του 2015. Αυτό σημαίνει ότι τα μισά από τα χρήματα που βγήκαν εκτός τραπεζικού συστήματος βρίσκονται κρυμμένα σε... σεντούκια και τραπεζικές θυρίδες.
Συνολικά, εκτιμάται ότι σήμερα τα χρήματα που, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να ανακτήσουν οι τράπεζες ανέρχονται σε 50 δισ. ευρώ. Το ποσό είναι τεράστιο αν αναλογιστούμε ότι από το ιστορικό υψηλό του Σεπτεμβρίου του 2009 έχουν κάνει φτερά από τις ελληνικές τράπεζες περί τα 115 δισ. ευρώ. Είναι σχεδόν το 50% των εκροών, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται στο εξωτερικό, σε αποταμιευτικά τραπεζικά προϊόντα, σε ρέπος, αμοιβαία κεφάλαια και ομόλογα.
Εντυπωσιακό είναι το στοιχείο για τα χρήματα στα... σεντούκια που δείχνει ότι το 2002 διαμορφώνονταν στα 8,7 δισ. ευρώ, ενώ στο απόγειο της κρίσης και τη διπλή εκλογική αναμέτρηση του καλοκαιριού του 2012 ανήλθαν στα 45,4 δισ. ευρώ, για να υποχωρήσουν τον Οκτώβριο του 2014 στα 30,4 δισ. ευρώ.
Η αξιολόγηση και οι ελπίδες για επιστροφές
Αρμόδια τραπεζικά στελέχη εξηγούν ότι είναι πολύ φυσιολογικό οι εκροές να οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στους ιδιώτες πελάτες με τη μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια και αυτή η κατηγορία πελατών είναι η πρώτη που θα προσπαθήσουν να προσελκύσουν ξανά οι τράπεζες. Υπογραμμίζουν, ωστόσο, ότι κανένα σχέδιο προσέλκυσης καταθέσεων δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό αν πρώτα δεν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος και δεν εξομαλυνθούν οι συνθήκες με παράλληλη χαλάρωση των capital controls.
Στα τραπεζικά επιτελεία έχουν καταρτίσει συγκεκριμένα σχέδια για την ανάκτηση μέρους των κεφαλαίων που βγήκαν από το τραπεζικό σύστημα όμως πρώτα απ' όλα «ποντάρουν» στην ανάκαμψη της οικονομίας. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες περιγράφονται αναλυτικά στα σχέδια αναδιάρθρωσης που έχουν συμφωνηθεί με την Κομισιόν και ο αρχικός σχεδιασμός έκανε λόγο για εφαρμογή τους στις αρχές του 2016, όμως η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης μεταθέτει την εκκίνησή τους για αργότερα μέσα στο έτος και υπό την προϋπόθεση ότι θα το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Οι τράπεζες έχουν αναλύσει τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει για τους καταθέτες στο πλαίσιο της συγκέντρωσης του κλάδου και του μεγάλου αριθμού συγχωνεύσεων. Πλέον, υποστηρίζουν ότι μπορούν να θέσουν προτεραιότητες για συγκεκριμένες ομάδες καταθετών έτσι ώστε να γίνουν στοχοποιημένες κινήσεις για καλύτερα αποτελέσματα. Ενδεικτικά, η Alpha Bank αναμένεται να ρίξει το βάρος στους ευκατάστατους πελάτες λόγω private banking και πρώην πελατών της Citibank, ενώ η Τρ. Πειραιώς στον σημαντικό κλάδο των αγροτών. Eurobank και Εθνική θα προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν την παραδοσιακή τους βάση (η ΕΤΕ λόγω ιστορίας και η Eurobank λόγω ΤΤ).
Οι εκροές ανά νομό
Εκτός από τη νομαρχία Αθηνών που φυσιολογικά παρουσιάζει τις μεγαλύτερες εκροές (17 δισ. ευρώ) στο πρώτο εξάμηνο του 2015 και τη νομαρχία Θεσσαλονίκης που ακολουθεί (3,8 δισ. ευρώ), ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία της Τράπεζα της Ελλάδος και για τους υπόλοιπους νομούς της περιφέρειας.
Καταθέσεις 885 εκατ. ευρώ… έκαναν φτερά από το νομό Ηρακλείου, ενώ 745 εκατ. ευρώ βγήκαν από τις τράπεζες στο νομό Λάρισας. Ακολουθούν από κοντά ο νομός Αχαΐας και ο νομός Δωδεκανήσου με εκροές 655 εκατ. ευρώ και 648 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
