Ακρίβεια, υψηλές τιμές ενοικίων, εκτεταμένη φοροδιαφυγή, αισχροκέρδεια, κόστος καταστροφών από τα φυσικά φαινόμενα, υψηλά ποσοστά φτώχειας. Παρά το γεγονός ότι η φετινή ομιλία του πρωθυπουργού δεν χαρακτηρίστηκε από πλουσιοπάροχες παροχές -η φράση ανήκει στον ίδιο- αλλά από αρκετά «ΔΕΝ», (όπως το ότι δεν θα τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων) δεν έλειψε η παράθεση σειράς οικονομικών μέτρων τα οποία θα ενεργοποιηθούν άμεσα ώστε να απαντήσουν στα μεγάλα προβλήματα στο «μέτωπο» της οικονομίας.
Η εξαγγελία της βραδιάς ήταν φυσικά το «ξεπάγωμα» των τριετιών από την 1/1/2024. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα τροποποιηθεί ο μνημονιακός νόμος του 2012 που προέβλεπε ότι το ξεπάγωμα των τριετιών θα γίνει όταν το μέσο ποσοστό ανεργίας πέσει κάτω από το 10% και προχωρά στην άμεση εφαρμογή από 1/1/2024. Ο τρόπος υλοποίησης θα ανακοινωθεί σήμερα από το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας, ωστόσο σύμφωνα με τις πληροφορίες :
- Δεν ισχύει αναδρομικότητα, δηλαδή δεν θα έχουν βάση αξιώσεις για αναδρομικά που αφορούν την περίοδο 14/2/2012 - 31/12/2023.
- Οσοι εισήλθαν στην αγορά εργασίας μετά τις 14/2/2012, θα αρχίσουν να χτίζουν το δικαίωμα επιδόματος για πρώτη φορά. Άρα, ένας εργαζόμενος που σήμερα αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, ο χρόνος του αρχίζει να τρέχει από την 1η/1/2024 και θα δικαιούται, αναλόγως την προϋπηρεσία του, 10% ανά τριετία. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο μισθός του θα διαμορφωθεί σε 780 ευρώ (εάν έχει μια 3ετία), σε 858 ευρώ (εάν έχει 3 έως 6 χρόνια), σε 936 ευρώ (αν έχει 6 έως 9 χρόνια) και σε 1.014 ευρώ, (για όσους έχουν πάνω από 9 έτη προϋπηρεσία).
- Για όσους είχαν προσληφθεί πριν την 14/ 2/2012 ισχύουν τα εξής:
1) Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 2 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1/1/2024 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση τριετίας την 1/1/2025 με αύξηση 10% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780x0,1=858)
2) Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 5 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 2ης τριετίας ενεργοποιείται 1/1/2024 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εξαετίας την 1/1/2025, με αύξηση 20% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού. Στο παράδειγμα του σημερινού βασικού μισθού αυτό μεταφράζεται σε 936 ευρώ Στην πράξη αυτό σημαίνει 936 ευρώ (780+780x0,2)
3) Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 8 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1/1/2024 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εννιαετίας την 1/1/2025 με αύξηση 30% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού. Αυτό σημαίνει 1.014 ευρώ (780+780x0,3)
- Σε ό,τι αφορά τις συλλογικές συμβάσεις, τα παραπάνω όρια αναπροσαρμόζονται αναλόγως πάντα τον ισχύοντα βασικό μισθό και την κλίμακα προσαυξήσεων.
- Επίσης, αν οι εργαζόμενοι, έχουν δει κατά την περίοδο 2012- 2023, αυξήσεις στους μισθούς τους, οι οποίες υπερβαίνουν τα σημερινά ισχύοντα (είτε στον κατώτατο, είτε σε αυτά που ορίζονται στις συλλογικές συμβάσεις), τότε αυτές συμψηφίζονται με τα καταβαλλόμενα.
Σημειωτέον ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗΣ ο μέσος μισθός στην Ελλάδα κινείται στα 1.190 ευρώ, δηλαδή 52% πάνω από τον κατώτατο.
Αύξηση κατωτατου μισθού
Στα υπόλοιπα οικονομικά μέτρα, η αύξηση του κατώτατου μισθού θα έρθει νωρίτερα, καθώς και για το 2024 προωθείται η αναπροσαρμογή του από τον Απρίλιο όπως συνέβη και το 2023. Στόχος η αύξηση του εισοδήματος και στον ιδιωτικό τομέα ώστε να καταπολεμηθεί η ακρίβεια με μόνιμου χαρακτήρα μέτρα.
Υποχρεωτική ασφάλιση
Λόγω επικαιρότητας, η αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών τοποθετήθηκε στην πρώτη θέση της λίστας των ανακοινώσεων. Ανακοινώθηκε η υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων ενώ ξεκινά ο διάλογος με στόχο να θεσπιστεί πλαίσιο υποχρεωτικής ασφάλισης όλων των περιουσιών, μεταξύ των οποίων και των κατοικιών. Κριτήριο για το ποιες εταιρείες θα ασφαλιστούν υποχρεωτικά, θα είναι ο τζίρος και ο πήχης αναμένεται να μπει στο ένα έκατ. ευρώ.
Πράσινο τέλος
Το χρονοδιάγραμμα για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των ακινήτων δεν ανακοινώθηκε, ωστόσο, σύμφωνα με αρμόδια κυβερνητική πηγή, θα δοθεί αρκετός χρόνος για να γίνει η επεξεργασία του σχεδίου. Το περίφημο «πράσινο τέλος» ήταν τελικώς η αύξηση του τέλους διανυκτέρευσης από 1 έως και 6 ευρώ. Όσοι επιλέγουν τα 5άστερα, θα επιβαρύνονται στο εξής ακόμη και με 10 ευρώ ανά διανυκτέρευση ώστε να συγκεντρωθεί ποσό της τάξεως των 240 εκατ. ευρώ μέσα στο 2024.
Κάθε χρόνο από εδώ και στο εξής -αρχής γενομένης από το 2024- ο προϋπολογισμός θα περιλαμβάνει ειδικό αποθεματικό 600 εκατ. ευρώ (το διπλάσιο σε σχέση με το 2023) ώστε να αντιμετωπιστούν οι ζημιές που θα προκληθούν από τις επόμενες καταστροφές.
Market Pass
Η στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, βρέθηκε ξανά στην ατζέντα. Η επέκταση του market pass δεν μπήκε όπως αναμενόταν στην πρωθυπουργική ομιλία. Εξαίρεση μόνο οι κάτοικοι της Θεσσαλίας και του Έβρου λόγω των καταστροφών. Αυτοί θα λάβουν το επίδομα και για το δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου.
Κοινωνικό Τιμολόγιο
Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση των συνταξιούχων που δεν θα πάρουν αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς, η αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από τον Δεκέμβριο του 2024 αλλά και η μονιμοποίηση της απαλλαγής των δικαιούχων του ΕΚΑΣ από τη φαρμακευτική δαπάνη, ήταν τα μέτρα για την στήριξη των ευάλωτων. Το υπουργείο Ενέργειας, αναμένεται να ανακοινώσει και διεύρυνση του Κοινωνικού Τιμολογίου για το ηλεκτρικό ρεύμα με την ένταξη και των πολύτεκνων.
Ακρίβεια
Για την αντιμετώπιση της ακρίβειας θα υπάρξουν ανακοινώσεις μέσα στην εβδομάδα από το υπουργείο Ανάπτυξης ενώ για να συγκρατηθούν οι μεγάλες αυξήσεις στα ενοίκια λόγω έλλειψης χώρων για μακροχρόνια μίσθωση, νομοθετείται η επιβολή ΦΠΑ σε όσους διαθέτουν για βραχυχρόνια μίσθωση πάνω από δύο ακίνητα.
