«Χρυσή εφεδρεία» για την κερδοφορία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών απετέλεσαν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Τόσο από τη συμμετοχή τους στις δημοπρασίες που πραγματοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών τη χρονιά που μας πέρασε, όσο και με τις «ιδιωτικές τοποθετήσεις» οι τράπεζες κατόρθωσαν να γράψουν κέρδη 1,4 δισ. ευρω.
Μετά από μία μακρά περίοδο όπου οι τοποθετήσεις σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ήταν μάλλον «ζημιογόνος» δραστηριότητα φαίνεται ότι οι τράπεζες ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία αυτή. Τα ελληνικά ομόλογα μη διαθέτοντας επενδυτική βαθμίδα ήταν αποκλεισμένα από την ΕΚΤ και αποτελούσαν μάλλον βάρος στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Όμως η χαλάρωση των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από τη μία πλευρά και η διάθεση στήριξης των τραπεζών από την Κυβέρνηση (μέσω των swap) άνοιξαν ένα παράθυρο ευκαιρίας για τις τράπεζες. Είναι ενδεικτικό ότι τη χρονιά που μας πέρασε οι τράπεζες απορρόφησαν όλη σχεδόν την προσφορά των ομολόγων (περίπου 12 δισ.ευρώ) του Δημοσίου από τις δημοπρασίες που πραγματοποιήθηκαν.
Όσον αφορά στα swap που πραγματοποίησαν οι τράπεζες με το Ελληνικό Δημόσιο, η ιστορία ξεκίνησε από το περίφημο swap της Goldman Sachs, το οποίο είχε αγοράσει παλαιότερα η Εθνική Τράπεζα. Τελικώς η Εθνική ήταν και η τράπεζα που βγήκε περισσότερο κερδισμένη από τη μετέπειτα εξέλιξη που είχε η συναλλαγή αυτή. Άλλωστε η Εθνική ήταν και η μόνη Τράπεζα η οποία δεν χρειάστηκε να προχωρήσει στη διάσπαση των δραστηριοτήτων της (hive down) κατά τη διαδικασία εκκαθάρισης του ισολογισμού της από τα κόκκινα δάνεια Τα κέρδη που ενέγραψε η Εθνική το 2020 μόνο από το swap αυτό ανήλθαν σε 1 δισ.ευρω. Οι ανταλλαγές (swap) έγιναν στο δίμηνο Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου. Επομένως ένα μέρος από τα κέρδη που προέκυψαν από αυτές, θα εμφανιστεί και στα αποτελέσματα του 2022 ( εν μέρει για Εθνική και Πειραιώς). Η Αlpha από το συγκεκριμένο swap έγραψε κέρδη 171 εκατ. ευρω και η Eurobank 155 εκατ.ευρω. (Η τράπεζα αντάλλαξε ομόλογα ονομαστικής αξίας 1,2 δισ. ευρώ με 30ετή)
Η συναλλαγές αυτές όμως ήταν επωφελείς και για το Ελληνικό Δημόσιο. Από το σύνολο των εν λόγω συναλλαγών επετεύχθη καταρχάς μείωση του χρέους Γενικής Κυβέρνησης κατά περίπου 620 εκατ. ευρώ, παράλληλα επεκτάθηκε η μέση σταθμική φυσικής διάρκειας, από περίπου 7,5 έτη σε περίπου 29,4 έτη, χρέους ονομαστικής αξίας 650 εκατ. ευρώ, και άντληση συνολικής άντληση ρευστότητας, με ταυτόχρονη αύξηση των κρατικών διαθεσίμων, ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, μέσω έκδοσης ομολόγων λήξης 2050, (διάρκειας 29,4 ετών).
Η ιστορία με τις ανταλλαγές των ομολόγων ξεκίνησε το ο Φεβρουάριο του 2019. Με απόφαση του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Χουλιαράκη το Δημόσιο προχώρησε στην «ακύρωση» του swap (το περίφημο Titlos) της Goldman Sachs που διακρατούσε η εθνική Τράπεζα, δίνοντας σε αντάλλαγμα στην Τράπεζα τρία ομόλογα ονομαστικής αξίας 3,31 δισ.ευρω. Ταξινομήθηκαν ως διακρατούμενα για την είσπραξη συμβατικών ταμειακών ροών. Από τη συναλλαγή αναγνωρίστηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2019 κέρδος 46 εκατ. ευρώ.
Μετά από ένα περίπου χρόνο στις αρχές του 2020 ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας προχώρησε στην ανταλλαγή των τριών αυτών ομολόγων με ένα νέο 50ετούς διάρκειας ίσης ονομαστικής αξίας. Από τη συναλλαγή αυτή η Εθνική απεκόμισε κέρδος περίπου 500 εκατ.ευρω. Ενώ πριν από μερικές ημέρες το Δημόσιο επαναγόρασε 600 εκατ.ευρω από το 30ετές ομόλογο, ανταλλάσοντας το με ομόλογα αναφοράς 700 εκατ.ευρώ και μετρητά 87 εκατ.ευρω.
