Η απουσία σύνδεσης μεταξύ Πανεπιστημίων και επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει οδηγήσει στην ανυπαρξία εμπορικής εκμετάλλευσης της παραγόμενης γνώσης με αποτέλεσμα να μην ωφελείται η ελληνική οικονομία, διαπιστώνει ο ΣΕΒ στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο του.
Σύμφων με τη μελέτη (European Innovation Scoreboard 2018) τα αποτελέσματα της έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα περιορίζονται από εγγενείς διαρθρωτικές αδυναμίες. Όπως τονίζει ο ΣΕΒ ενώ είναι διαθέσιμοι ανθρώπινοι πόροι υψηλής εξειδίκευσης, ενώ δαπανώνται μεγάλα ποσά για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) από το Ελληνικό Δημόσιο και τα πανεπιστήμια, και ενώ δημοσιεύονται πολλές διεθνείς επιστημονικές εργασίες από Έλληνες επιστήμονες, η Ελλάδα δεν έχει να επιδείξει αντίστοιχα αποτελέσματα εμπορικής εκμετάλλευσης της παραγόμενης γνώσης. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει διότι οι αντίστοιχες διασυνδέσεις του κράτους και των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις είναι από ασθενείς έως ανύπαρκτες.
Έτσι, η παραγόμενη γνώση παραμένει εσωστρεφής, με την έρευνα να είναι μια σχεδόν βιοποριστική δραστηριότητα, χωρίς να δημιουργούνται δευτερογενείς επωφελείς επιδράσεις στην οικονομία της χώρας, υπογραμμίζει ο ΣΕΒ.
Ως αποτέλεσμα, προκύπτει μια μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ της υψηλής παραγωγής γνώσης από τους ερευνητές και καινοτομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων από τη μια πλευρά, και των λιγοστών αιτήσεων για ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας (μισή πατέντα ανά δισ. ΑΕΠ, έναντι 3,5 πατεντών στην ΕΕ-28, 9 στη Σουηδία και 10 στο Ισραήλ), και για κατοχύρωση εμπορικών σημάτων και εμπορικών σχεδίων προϊόντων (design) σε σχέση με την ΕΕ-28, από την άλλη.
Επίσης, οι εξαγωγές προϊόντων μέσης και υψηλής τεχνολογίας, καθώς και υπηρεσιών εντάσεως γνώσης, παραμένουν σε σχετικώς χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση με την ΕΕ-28, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεμονωμένες εξαγωγές υψηλής ποιότητας ή και καινοτομίας. Προφανώς, το παράδοξο αυτό φαινόμενο σχετίζεται με την έλλειψη ενός βιώσιμου οικοσυστήματος καινοτομίας που να ενθαρρύνει την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και να αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα.
Όπως τονίζει ο ΣΕΒ διαπιστώνεται μια λιγότερο γνωστή διάσταση του brain drain, καθώς υπάρχουν πολλοί Έλληνες ερευνητές σε εγχώρια πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα που στοχεύουν στην εμπορική εκμετάλλευση της έρευνάς τους, όμως επιλέγουν να αναπτύσσουν εμπορικές ιδέες με χρηματοδότηση και συνεταίρους στο εξωτερικό.
Από την άλλη, η όποια καινοτομία αναπτύσσεται εμπορικά από τις ελληνικές επιχειρήσεις, απευθύνεται περισσότερο στην εσωτερική παρά τη διεθνή αγορά, καθώς δεν είναι κατά κανόνα συνδεδεμένες σε διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες αξίας. Πρόκειται, λοιπόν, για καινοτομία εσωτερικής χρήσεως, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν λαμπρά παραδείγματα ελληνικής καινοτομίας, που διαπρέπουν στις διεθνείς αγορές. Είναι, όμως, η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Με δεδομένη την κατάσταση αυτή, είναι απαραίτητο να δοθεί έμφαση στην επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων που εμποδίζουν την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων, και κρατούν το μέγεθος της μέσης ελληνικής επιχείρησης σε χαμηλά επίπεδα.
Καταλήγοντας ο ΣΕΒ σημειώνει ότι επειδή η εξωστρέφεια είναι η μητέρα της καινοτομίας, και όχι το ανάποδο, όπως τόσο ανάγλυφα αναδεικνύει η ελληνική περίπτωση, έμφαση πρέπει να δοθεί στις επενδύσεις με ανταγωνιστικές διεθνώς αποδόσεις.
