Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Το πρόγραμμα της κυβέρνησης για τις φοροελαφρύνσεις που θα τεθούν σε ισχύ το 2020 αλλά και τα επόμενα χρόνια προετοιμάζει το οικονομικό επιτελείο με στόχο να το θέσει σε διαβούλευση- διαπραγμάτευση με τους θεσμούς. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί στη διατήρηση του αφορολόγητου ορίου στα 8.636 ευρώ καθώς το κόστος του ανέρχεται σε 1,9 δισ. ευρώ και προφανώς δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για πρόσθετες παρεμβάσεις. Ακόμα και αν η κυβέρνηση καταφέρει και πείσει τους δανειστές για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά μισή ή μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ, ο δημοσιονομικός χώρος είναι περιορισμένος και όλες οι παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι έτσι δομημένες ώστε να μην μειωθούν τα έσοδα του προϋπολογισμού.
Το σχέδιο της κυβέρνησης για τη φορολογία οδηγεί στη μείωση των εσόδων καθώς περιορίζεται στο 9% ο πρώτος φορολογικός συντελεστής από 22% που είναι σήμερα για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι τόσο οι μισθωτοί αλλά κυρίως οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώσουν λιγότερους φόρους για τα εισοδήματα που εισπράξουν. Σημειώνεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 22%.
Το σχέδιο της κυβέρνησης προκειμένου να αποφευχθούν απώλειες εσόδων στα έσοδα του κράτους προβλέπει αφορολόγητο όριο δύο ταχυτήτων, οποίες θα συμβάλουν ταυτόχρονα στον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Το σενάριο που επεξεργάζονται στελέχη του υπουργείο Οικονομικών προβλέπει σταθερό αφορολόγητο όριο 6.500 ευρώ, το οποίο θα φθάνει στις 8.636 ευρώ εφόσον ο φορολογούμενος παρουσιάσει στην εφορία πρόσθετες ηλεκτρονικές συναλλαγές. Δηλαδή, για να επωφεληθεί ο φορολογούμενος από το προσαυξημένο αφορολόγητο θα πρέπει να έχει περισσότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές από αυτές που προβλέπονται σήμερα. Με τον τρόπο αυτό υπολογίζουν στο οικονομικό επιτελείο ότι δεν θα διαταραχθεί η ισορροπία του προϋπολογισμού, εκτιμώντας ότι έτσι μπορούν να πείσουν τους θεσμούς για τη διατήρησή του στα σημερινά επίπεδα, συρρικνώνοντας ταυτόχρονα τη φοροδιαφυγή, κυρίως στον τομέα του ΦΠΑ, που ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ ετησίως.
Το σχέδιο, λοιπόν, του οικονομικού επιτελείου θα προβλέπει:
• Σταθερό αφορολόγητο όριο 6.500, το οποίο θα χτίζεται με ηλεκτρονικές συναλλαγές ως εξής:
• Για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ θα απαιτούνται ηλεκτρονικές συναλλαγές ύψους 10%.
• Για εισοδήματα από 10.001 έως 30.000 ευρώ, 15%.
• Για εισοδήματα από 30.001 ευρώ και πάνω, 20%.
Σημειώνεται ότι η ανωτέρω κλίμακα εφαρμόζεται προοδευτικά, έτσι ώστε ο συντελεστής του επόμενου κλιμακίου να υπολογίζεται μόνον στο υπερβάλλον ποσό του εισοδήματος.
• Προσαυξημένο αφορολόγητο της τάξεως των 8.636 ευρώ:
Προκειμένου να φθάσει κάποιος στο υψηλό αφορολόγητο θα πρέπει να έχει πρόσθετες ηλεκτρονικές συναλλαγές, εκτός δηλαδή από αυτές που προβλέπονται για το χτίσιμο του σταθερού αφορολόγητου ορίου.
Σε μεγάλο γρίφο έχει αναδειχθεί για την κυβέρνηση και η νέα φορολογική κλίμακα, καθώς η διατήρηση του αφορολογήτου σε συνδυασμό με τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή μπορεί να οδηγήσουν σε απώλειες εσόδων. Με τις αλλαγές που εξετάζονται ο μειωμένος από το 22% στο 9% κατώτατος συντελεστής φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ισχύσει για εισοδήματα μέχρι 10.000 ευρώ. Για όσους έχουν παιδιά, το αφορολόγητο όριο θα προσαυξάνεται κατά 1.000 ευρώ. Δηλαδή, ένας μισθωτός με ένα παιδί θα έχει αφορολόγητο όριο εισοδήματος 9.636 ευρώ από 8.864 ευρώ σήμερα και ένας μισθωτός με δύο παιδιά θα είναι αφορολόγητος για εισόδημα 10.636 ευρώ από 9.090 ευρώ που ανέρχεται σήμερα το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς με δύο παιδιά. Με βάση τις αλλαγές, ένας μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ, ο οποίος σήμερα επιβαρύνεται με φόρο 300 ευρώ, με τη μείωση του συντελεστή στο 9% θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος 122,76 ευρώ. Δηλαδή, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος κερδίζει 177,24 ευρώ. Επίσης, μισθωτός με ένα παιδί και ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ, με τη διατήρηση του αφορολόγητου ορίου των 8.636 ευρώ και την προσαύξησή του κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, θα έχει αφορολόγητο όριο εισοδήματος 9.636 ευρώ από 8.864 ευρώ που είναι σήμερα. Σήμερα πληρώνει φόρο για το εισόδημά του 250 ευρώ, ο οποίος με τις αλλαγές περιορίζεται στα 32,76 ευρώ.
Από το 2021 η σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων
Στη σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης, με στόχο έως το 2022 να ανήκουν στη φορολογική ιστορία της χώρας, ύστερα από 42 χρόνια προχωρά η κυβέρνηση. Για να αντιμετωπιστούν φαινόμενα φοροδιαφυγής, θα ενισχυθούν οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, προκειμένου, σε συνδυασμό με τη μείωση της φορολογίας, να αποκαλύπτονται τα πραγματικά εισοδήματα. Πάντως, με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι πέφτουν στην παγίδα των τεκμηρίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, μεταξύ άλλων:
• 394.461 εισοδηματίες φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα ύψους 1,97 δισ. ευρώ.
• 206.340 ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωσαν επιπλέον φόρους για εισοδήματα 917 εκατ. ευρώ.
• 115.570 αγρότες έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων.
Τα τεκμαρτά εισοδήματα διαμορφώνονται ως εξής:
• Τεκμαρτό εισόδημα άγαμου: 3.000 ευρώ.
• Τεκμαρτό εισόδημα παντρεμένου ζευγαριού: 5.000 ευρώ.
• Τεκμήριο αυτοκινήτου: Από 4.000 ευρώ.
• Τεκμήριο σπιτιού: Κατά μέσον όρο είναι 3.500 ευρώ.
