Εικόνες από το μέλλον βλέπουμε στην αγορά ενέργειας, όπου ο ένας μετά τον άλλο οι μεγάλοι, παίρνουν θέσεις στη νέα εποχή, ανακοινώνοντας τα σχέδια τους για offshore αιολικά πάρκα και συστήματα αποθήκευσης.
Τα αντανακλαστικά της αγοράς έχουν πάρει «φωτιά», όπως δείχνει η απόφαση της Mytilineos για από κοινού ανάπτυξη με τη δανέζικη CIP υπεράκτιων υπεράκτιων αιολικών στην Ελλάδα, σε συνέχεια της προ μηνών αντίστοιχης ανακοίνωσης της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ισπανική Ocean Wind για πλωτά πάρκα, 1,5 GW στις ελληνικές θάλασσες.
Έργα νέας γενιάς, τα οποία προφανώς θα ακολουθήσουν αρκετά άλλα, καθώς ακόμη δεν έχει γίνει καν γνωστό από το υπ. Ενέργειας το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα offshore, το οποίο έχει μετατεθεί για τον Σεπτέμβριο.
Kαι μπορεί τα πρώτα χρόνια της νέας αυτής εποχής που ξημερώνει, το σύστημα ηλεκτρισμού να συνεχίσει να εξαρτάται από τους λιγνίτες της ΔΕΗ, ωστόσο μια σειρά από γεγονότα δείχνουν αυτό που έρχεται.
Τα πλωτά αιολικά, η νέα γενιά επενδύσεων σε αιολικά, χερσαία και πλωτά φωτοβολταϊκά, έργα στην αποθήκευση, όπως το 1 GW της ΔΕΗ, πέραν εκείνων της ΤΕΡΝΑ σε Αμφιλοχία και Αμάρι, είναι η «μαγιά» που θα λάβει υπόψιν του το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα του 2030.
Το υφιστάμενο προβλέπει παρεμβάσεις και έργα συνολικού ύψους 44 δισ ευρώ. Στο νέο, οι προβλεπόμενες επενδύσεις εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 50 δισ ευρώ. Στο υφιστάμενο, ο στόχος ήταν στα τέλη της δεκαετίας το 67% της ζήτησης ρεύματος να προέρχεται από ΑΠΕ. Αλλά με στόχο μείωσης των ρύπων στο 40%-45%. Τώρα, που αυτός έχει ανέβει στο 55%, σημαίνει ότι στο νέο σχέδιο ο στόχος από ΑΠΕ θα πρέπει να ξεπεράσει το 67%, όπως ανέφερε χθες ο υπ. Ενέργειας Κ. Σκρέκας. Ίσως και να «πιάσει» το 70%-72%, σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις.
Και για να γίνει αυτό δεν αρκούν μόνο φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες. Χρειάζονται συστήματα αποθήκευσης, αντλησιοταμίευσης, για τα οποία η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει 450 εκατ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης για έργα 1,2-1,6 GW, μέχρι το 2030. δεσμεύσει 450 εκατ ευρώ.
Όπως και στα πλωτά αιολικά, έτσι και στην αποθήκευση εκκρεμεί το θεσμικό πλαίσιο, προσχέδιο του οποίου έχει σταλεί στις Βρυξέλλες, και αναμένεται να έχει εγκριθεί το φθινόπωρο.
Τότε θα πραγματοποιηθεί και ο πρώτος διαγωνισμός για μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, ισχύος 700 MW και προϋπολογισμού 200 εκατ ευρώ, όπως έχει αναγγείλει ο υπουργός.
Το ερωτηματικό των δικτύων
Το μεγάλο ερωτηματικό είναι τα δίκτυα. Ακούμε για κοσμογονία τουλάχιστον 10 GW επιπλέον ΑΠΕ, χωρίς οι επενδυτές να είναι σίγουροι κατά πόσο η αναβάθμιση στα ελληνικά δίκτυα θα μπορέσει να σηκώσει τόσο πολύ νέα ενέργεια.
Αμφότεροι οι διαχειριστές, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, οφείλουν να συνεργαστούν και να εκπονούν ανά διετία, μια μελέτη που να αποτυπώνει ξεκάθαρα και αναλυτικά την υφιστάμενη κατάσταση των δικτύων.
Τόσο ως προς την δυνατότητα σύνδεσης και απορρόφησης ενέργειας από έργα ΑΠΕ, όσο και ως προς τα έργα που πρέπει να γίνουν στα δίκτυα, προκειμένου το 2030 οι ΑΠΕ να καλύπτουν τουλάχιστον το 70% της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα.
Δίχως, μια παρόμοια μελέτη, ουδείς θα γνωρίζει τις ποσοτικές ανάγκες για ενίσχυση των δικτύων. Χωρίς γενναία ενίσχυση των δικτύων σε 3-4 χρόνια θα επέλθει κορεσμός στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Και κατά συνέπεια, αδυναμία κατασκευής και σύνδεσης νέων έργων ΑΠΕ.
Ανατροπές στα κόστη
Τη νέα αυτή εποχή σηματοδοτεί το πόσο γρήγορα αλλάζουν τα πάντα στην αγορά ενέργειας. Το 2019, όταν ο πρωθυπουργός, είχε εξαγγείλει το ταχύ κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, ο κάθε τόνος διοξειδίου του άνθρακα κόστιζε περίπου 20 ευρώ. Σήμερα, μόλις δύο χρόνια μετά, κοστίζει 55 ευρώ.
Τότε ένα λιγνιτικό εργοστάσιο της ΔΕΗ που εκπέμπει, 1,2 ως 1,4 τόνους διοξειδίου του άνθρακα είχε ένα κόστος περίπου 30 ευρώ. Σήμερα έχει ένα κόστος σχεδόν 90 ευρώ.
Συνολικά, το κόστος παραγωγής μιας μεγαβατώρας από λιγνίτη ξεπερνάει τα 100 ευρώ, από φυσικό αέριο κινείται τις τελευταίες ημέρες στα 70-75 ευρώ, όταν μετά και τους τελευταίους διαγωνισμούς το κόστος μιας ηλιακής μεγαβατώρας έχει βυθιστεί ακόμη στα 33 ευρώ. Μεσοσταθμικά κινείται μεταξύ 37 με 40 ευρώ. Δηλαδή σήμερα είναι κατά 60% έως 70% πιο φτηνή από τη λιγνιτική.
