Του Γιώργου Φιντικάκη
Συντάξεις, ομόλογα και επενδύσεις, σκιάζουν το αφήγημα της αναδυόμενης οικονομίας, το οποίο επιχειρεί να πλασάρει η κυβέρνηση σε ξένα κεφάλαια και αγορές.
Την ίδια στιγμή που αύριο στο Λονδίνο, ο υπουργός Οικονομικών θα απευθύνεται σε εκπροσώπους επενδυτικών οίκων, παρουσιάζοντας τις ευκαιρίες που κρύβει η Ελλάδα, στις Βρυξέλλες (Euroworking Group) θα ξεκινά η πολιτική διαπραγμάτευση για τις συντάξεις, που επηρεάζει καταλυτικά το χρόνο των προσεχών εκλογών.
Οι επενδυτές το γνωρίζουν, γι' αυτό και ο κ. Τσακαλώτος θα επιχειρήσει να τους καθησυχάσει ότι η κυβέρνηση δεν φλερτάρει με μονομερείς κινήσεις, παρά κινείται στη λογική των συμφωνηθέντων, ενώ το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται συνεχώς.
Στην προσπάθειά του αυτή, δεν θα έχει τους συμμάχους που θα ήθελε στο πλάι του. H παροχολογία στέλνει εντελώς λάθος μηνύματα στους επενδυτές, που ούτως ή άλλως είναι δύσπιστοι απέναντι στην Ελλάδα. Το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου παραμένει καρφωμένο στο 4,07%, δείχνοντας πόσο μεγάλη απόσταση μας χωρίζει από χώρες σαν την Κύπρο, που ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, άντλησε 1,5 δισ. από τις αγορές, επίσης μέσω 10ετούς, με επιτόκιο 2,4%. Το επενδυτικό κλίμα στοιχειώνεται από μεγάλα έργα που είτε προχωρούν με βήμα σημειωτόν, όπως το Ελληνικό, είτε αντιμετωπίζονται με ιδεοληψίες, όπως οι Σκουριές της Ελληνικός Χρυσός. Στο τομέα της ενέργειας, έχουν γίνει περισσότερες «κρατικοποιήσεις» τα τελευταία χρόνια (ΑΔΜΗΕ, εξαγορά ΕΠΑ Αττικής από ΔΕΠΑ), παρά ιδιωτικοποιήσεις (ΔΕΣΦΑ), ενώ σε άλλους τομείς, όλα σχεδόν τα μεγάλα projects, μετατίθενται για το εκλογικό 2019, «προίκα» στην επόμενη κυβέρνηση. Από τη ΔΕΠΑ και τα ΕΛΠΕ, έως την πώληση των μονάδων της ΔΕΗ, του 30% του Ελευθέριος Βενιζέλος ή την Εγνατία Οδό.
Υπό αυτή την έννοια, ο ρόλος του κ. Τσακαλώτου θα είναι μάλλον άχαρος, αφού καλείται να «πουλήσει» μια οικονομία δίχως δυνατό story, της οποίας η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα, δηλαδή στην κατηγορία των αξιόπιστων χωρών που χαίρουν διεθνώς εμπιστοσύνης και άρα χρηματοδοτούνται ανάλογα, χωρίς προβλήματα, αναμένεται κάπου γύρω στο 2020. Έως τότε βασική σταθερά, θα παραμένουν τα βραχυπρόθεσμα κερδοσκοπικά κεφάλαια και όχι τα μακροπρόθεσμα.
Βασικά «όπλα» του κ. Τσακαλώτου στο Λονδίνο θα είναι ότι η Ελλάδα βγήκε από τα μνημόνια με ένα μαξιλάρι διάρκειας 22 μηνών, εξάλειψε το διπλό έλλειμμα (;), παρουσιάζει για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο ανάπτυξη, υιοθέτησε πολλές μεταρρυθμίσεις τα τελευταία οκτώ χρόνια (έστω κι αν πολλές παραμένουν στα χαρτιά), και δεμένη σε ισχυρό νόμισμα, με το Grexit εκτός ορατού ορίζοντα, διψά για επενδυτικές ευκαιρίες, έχοντας πολλά υποτιμημένα περιουσιακά στοιχεία, με υπερπροσφορά φθηνού καταρτισμένου δυναμικού.
Σκιά σε όλο αυτό θα ρίχνει η έκβαση της διαπραγμάτευσης για τις συντάξεις, που θα εξελίσσεται παράλληλα στο Euroworking Group των Βρυξελλών. Στη σύνοδο της Πέμπτης, οι εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομικών όλων των χωρών της Ευρωζώνης θα ακούσουν τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς και των θεσμών, ενώ σίγουρα θα τους απασχολήσουν τα όσα συνέβησαν την περασμένη Παρασκευή, με επίκεντρο το δημοσίευμα του ΑΜΠΕ περί συμφωνίας για τις συντάξεις, το οποίο διέψευσαν τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και κυβερνητικός αξιωματούχος.
Τελικές αποφάσεις για τις συντάξεις δεν πρόκειται να ληφθούν παρά στο Eurogroup των αρχών Δεκεμβρίου, όπως αναφέρουν κάποιες εκτιμήσεις, με το σκεπτικό ότι οι δανειστές δεν θα έχουν έως τότε επαρκή στοιχεία προκειμένου να πάρουν μια τόσο κρίσιμη απόφαση. Άλλωστε το οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού με την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών, προβλέπεται να κατατεθεί στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου.
Από επενδυτικής ωστόσο σκοπιάς, το κρυφτούλι με τις συντάξεις ως το Δεκέμβριο θα συντηρεί ό,τι χειρότερο για μια οικονομία, την αβεβαιότητα. Oι μεν συνταξιούχοι δεν θα ξέρουν τις τους ξημερώνει, οι δε μισθωτοί θα αναρωτιούνται αν θα πάρουν τα αντίμετρα, τα σενάρια για πρόωρες κάλπες θα επιμένουν, και όλο αυτό το κλίμα σύγχυσης, θα διαχέεται επί μήνες στη πραγματική οικονομία, από την οποία σημειωτέον απουσιάζουν τα μεγάλα deals εν είδη «κράχτη» προς το εξωτερικό.
Δίχως να έχει μεγάλη σημασία αν έφταιξαν οι ανακολουθίες ή οι αντικειμενικές δυσκολίες, το θέμα είναι ότι φέτος δεν πρέπει να περιμένουμε θετικές ειδήσεις από καινούργιες μεγάλες αποκρατικοποιησεις. Εξαιρουμένης της ολοκλήρωσης του ΔΕΣΦΑ, τόσο το Ελληνικό, όσο και η έγκριση της επέκτασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα δεν είναι σίγουρο ότι θα κλείσουν εντός του 2018, ενώ την ίδια στιγμή πάνε πίσω η ημερομηνία υποβολής προσφορών για τα ΕΛΠΕ (Νοέμβριο αντί για Οκτώβριο), η προκήρυξη πώλησης της ΔΕΠΑ Εμπορίας (μάλλον Δεκέμβριο αντί για Νοέμβριο), η ολοκλήρωση της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, και η πώληση του 30% του Ελ. Βενιζέλος.
