Του Γιώργου Φιντικάκη
Το τέλος της ΔΕΠΑ, όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα, φέρνει μια σειρά ανατροπών στην αγορά φυσικού αερίου, μεταξύ των οποίων το αίτημα των δανειστών για έξοδο της εταιρείας από τη λιανική.
Αν και περισσότερες λεπτομέρειες θα γίνουν ενδεχομένως γνωστές μετά τη σημερινή πρώτη συνάντηση του νέου υπ. Ενέργειας Γ. Σταθάκη με τους πιστωτές, τυχόν αποχώρηση της ΔΕΠΑ από την εμπορία αερίου στα αστικά δίκτυα υπολογίζεται για την ίδια σε περίπου 40 εκατ. ευρώ λιγότερα έσοδα από πωλήσεις. Σε επίπεδο κερδών επίσης, μιλάμε για εκτιμώμενη απώλεια 3-3,5 εκατ. ευρώ σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2015.
Τα νούμερα δεν είναι μεγάλα, ούτε από μόνα τους πρόκειται να εμποδίσουν το επενδυτικό πρόγραμμα της ΔΕΠΑ. Θα πρέπει ωστόσο να συνυπολογιστούν στις ευρύτερες απώλειες που υφίσταται πλέον η εταιρεία από το άνοιγμα της αγοράς του φυσικού αερίου.
Δηλαδή:
- Στην υποχρέωση της να διπλασιάσει από το 10% φέτος, σταδιακά στο 20% ως το 2020, τις ποσότητες που δημοπρατεί σε χαμηλές τιμές με αποδέκτες τις ενεργοβόρες βιομηχανίες και τους προμηθευτές. Η αρχή γίνεται το 2017 οπότε και η ΔΕΠΑ θα πρέπει να διαθέσει αντί για 10% φέτος, το 16% των ποσοτήτων που εισάγει, το 2018 το 17%, το 2019 το 18% και το 2020 το 20%.
- Στην απώλεια που θα υποστεί από την είσοδο της Gazprom στην ελληνική αγορά που πρόσφατα αποφάσισε να πουλάει και απευθείας φυσικό αέριο σε εταιρείες, και όχι αποκλειστικά μέσω ΔΕΠΑ με την οποία διατηρεί σύμβαση για συγκεκριμένες ποσότητες.
- Στην ενδεχόμενη απώλεια του ΔΕΣΦΑ, 100% θυγατρικής της, εφόσον ολοκληρωθεί η πώληση στους Αζέρους της SOCAR.
Πως προκύπτουν τα νούμερα
Σήμερα η ΔΕΠΑ είναι μέτοχος κατά 51% των τριών Εταιρειών Παροχής Αερίου (Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας), όπου το 49% μαζί με το μάνατζμεντ κατέχουν η Shell (Αττική) και η ENI (Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία).
Στο όνομα του ανοίγματος της αγοράς του αερίου, οι τρεις αυτές επιχειρήσεις πρόκειται υποχρεωτικά από την 1η/1/2017 να «σπάσουν» σε Εταιρείες Παροχής Αερίου, που θα ασκούν μόνο την εμπορία, και σε Εταιρείες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ), με αντικείμενο μόνο τη διαχείριση των δικτύων.
Σύμφωνα λοιπόν με τον λογιστικό διαχωρισμό που έχει γίνει, το 80% των εσόδων αφορά στη δραστηριότητα της διανομής, και μόνο το 20% την εμπορία. Αλλά ο κύκλος εργασιών και των τριών ΕΠΑ αθροιστικά ήταν πέρυσι 380 εκατ ευρώ, ενώ τα καθαρά τους κέρδη 53,44 εκατ. ευρώ.
Συνυπολογίζοντας επομένως το μερίδιο 51% της ΔΕΠΑ στις ΕΠΑ καθώς ότι αποχωρώντας από την εμπορία, χάνει το 20% των παραπάνω εσόδων, προκύπτει απώλεια 40 εκατ. ευρώ σε κύκλο εργασιών και 3-3,5 εκατ. ευρώ σε κέρδη.
Λογικό να αποχωρήσει από τη λιανική…
Αλλά αυτό που προκαλεί εντύπωση σε όσους παρακολουθούν τα ενεργειακά δεν είναι η πίεση που ασκούν οι πιστωτές να αποχωρήσει η ΔΕΠΑ από το σκέλος της εμπορίας αερίου στα αστικά δίκτυα, όσο κυρίως το γεγονός ότι ζητούν αυτό να γίνει δίχως να εισπράξει αποζημίωση.
Άνθρωποι της αγοράς θεωρούν λογικό η τρόικα να έχει διαμηνύσει στη κυβέρνηση ότι δεν νοείται άνοιγμα της αγοράς όταν η ΔΕΠΑ κατέχει προνομιακή θέση σε χονδρική και λιανική. Πόσο μάλλον όταν δεν έχουν ακόμη αποδώσει τα αναμενόμενα οι υποχρεωτικές δημοπρασίες αερίου σε βιομηχανίες και προμηθευτές.
… παράλογο να φύγει δίχως αποζημίωση
Ακούγεται όμως παράλογο, σύμφωνα πάντα με τους συνομιλητές μας, οι δανειστές να έχουν απαιτήσει αυτό να συμβεί για την εταιρεία αζημίως.
«Ποιο μέλος του Δ.Σ. της ΔΕΠΑ θα υπέγραφε ποτέ να δοθεί χωρίς αποζημίωση το 51% του μεριδίου της στην εμπορία, αγνοώντας τις επενδύσεις εκατομμυρίων που έχει επί 15 χρόνια κάνει η εταιρεία; Ουδείς, αφού θα κινδύνευε με βαρύτατες ποινικές ευθύνες ότι έβλαψε την εταιρεία», λένε χαρακτηριστικά άνθρωποι του χώρου.
Εκτιμούν μάλιστα ότι δύσκολα η τρόικα θα έφτανε στο σημείο να απαιτήσει κάτι τέτοιο, καθώς θα εκτίθετο η ίδια. «Θα ήταν σαν η τρόικα να τα είχε κάνει πλακάκια με την με την ENI, και με τη Shell», προσθέτουν χαρακτηριστικά.
Επομένως αυτό που πιστεύουν οι συνομιλητές μας είναι ότι μάλλον οι δανειστές όντως έθεσαν ζήτημα παραμονής της ΔΕΠΑ στη λιανική, δίχως ωστόσο να θίξουν θέμα αποζημίωσης.
Στα χνάρια της ΔΕΗ
Τα παραπάνω δεν αναιρούν το γεγονός ότι η ΔΕΠΑ των 940 εκατ. ευρώ τζίρου, αλλά των μόλις 55 μόνιμων υπαλλήλων, βαδίζει και αυτή στα χνάρια της ΔΕΗ. Μιας εταιρείας δηλαδή που τα έσοδα και το μερίδιό της θα μικραίνουν, όσο η αγορά φυσικού αερίου θα ανοίγει.
Αν οι πιστωτές επιμείνουν να αποχωρήσει η ΔΕΠΑ από τη λιανική, τότε θα της απομείνει το ποσοστό 51% στις ΕΔΑ. Ταυτόχρονα θα της απομείνουν οι συμβάσεις που έχει με τη ρωσική Gazprom απ' όπου και προμηθεύεται το 65% του αερίου, με την αλγερινή Sonatrach (17%) και την τουρκική Bottas (18%).
Το μονοπώλιο όμως στην αγορά έχει ήδη σπάσει. Πρόσφατα η Gazprom ανέτρεψε την συμφωνία που είχε με την ελληνική κυβέρνηση για την αποκλειστική προμήθεια φυσικού αερίου στη ΔΕΠΑ. Ενώ μέχρι σήμερα προμήθευε κατ' αποκλειστικότητα με αέριο τη ΔΕΠΑ, με την οποία διατηρεί σύμβαση για συγκεκριμένες ποσότητες και με ρήτρες take or pay μέχρι το 2026, προχώρησε σε πωλήσεις φυσικού αερίου στην Promitheas Gas, εταιρεία στην οποία συμμετέχει σε ποσοστό 50%-50% με τον όμιλο Κοπελούζου. Η τελευταία διασφάλισε δύο εγχώριους πελάτες ηλεκτροπαραγωγούς και συγκεκριμένα την Ηρων Θερμοηλεκτρική (όμιλος ΤΕΡΝΑ) και την Elpedison (ΕΛΠΕ, Εdison και Ελληνική Τεχνοδομική).
Της κίνησης της Promitheas Gas να μπει δυναμικά στην αγορά χονδρικής είχε προηγηθεί η εταιρεία Μ&Μ των ομίλων Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη που από τον περασμένο Ιούλιο έχει ξεκινήσει να κάνει εισαγωγές αερίου μέσω του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού, σπάζοντας το μονοπώλιο της ΔΕΠΑ.
