Ζοφερές προβλέψεις για την οικονομία της Ευρωζώνης και γενικότερα της Ευρώπης στους πρώτους μήνες του 2021 βλέπουν το φως της δημοσιότητας καθώς η πανδημία καλπάζει, τα περιοριστικά μέτρα παραμένουν σε ισχύ, οι εμβολιασμοί καθυστερούν και οι μεταλλάξεις του ιού ανεβάζουν το επίπεδο συναγερμού στη Γηραιά Ήπειρο. Οι εκτιμήσεις επηρεάζουν σημαντικά το κλίμα και στην Ελλάδα, με την εγχώρια αγορά να έχει ήδη στρέψει το βλέμμα στο καλοκαίρι γιατί πολύ απλά οι τουριστικές αφίξεις και τα τουριστικά έσοδα είναι οι καταλύτες που θα κρίνουν την πορεία του ΑΕΠ φέτος.
Θα υποδεχθούμε ικανό αριθμό τουριστών για να σωθεί η παρτίδα ή η ελληνική οικονομία θα «πληρώσει» για δεύτερο διαδοχικό χρόνο την υπερβολικά μεγάλη εξάρτησή της από τον τουρισμό; Όσο και αν η ελληνική οικονομία διψάει για θετικά νέα, τα μηνύματα από το εξωτερικό δεν είναι ενθαρρυντικά. Χώρες όπως η Γερμανία, αδυνατούν να περιορίσουν την εξάπλωση του κορονοϊού και βλέπουν ανάκαμψη μετά τον Απρίλιο, την ώρα που ο αρμόδιος για τους εμβολιασμούς υπουργός της Μ. Βρετανίας καλεί τους συμπατριώτες του να μην κλείσουν ακόμα τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Αρκεί να πούμε ότι Γερμανοί και Βρετανοί είναι οι βασικότεροι πελάτες της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας.
«Μαύρα σύννεφα» για τουρισμό βλέπει και η Rolls Royce. O δεύτερος μεγαλύτερος κατασκευαστής κινητήρων αεροπλάνων στον κόσμο εκτιμά ότι οι ώρες πτήσης το 2021 θα διαμορφωθούν παγκοσμίως σε επίπεδα 45% χαμηλότερα από το 2019. Στην προηγούμενη πρόβλεψή της, τον περασμένο Οκτώβριο – πριν δηλαδή το δεύτερο κύμα της πανδημίας και τις μεταλλάξεις – η βρετανική εταιρεία προέβλεπε ότι οι ώρες πτήσης του 2021 θα είναι κατά 30% λιγότερες από το 2019.
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι μεταλλάξεις του κορονοϊού κάνουν τους αναλυτές να υποβαθμίζουν τις προβλέψεις τους αν και δεν έχει αξιολογηθεί ακόμη επακριβώς η σοβαρότητα της κατάστασης, ως προς το μέγεθος της απειλής (αν χρειάζεται προσαρμογή των εμβολίων κλπ). Χθες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έσπευσε να προειδοποιήσει ότι οι μεταλλάξεις καθυστερούν την ανάκαμψη. Μία ανάκαμψη που μετατίθεται χρονικά και πλέον είναι πιθανό να ξεκινήσει τον Ιούνιο και όχι τον Απρίλιο.
Γι’ αυτό το ΔΝΤ θεωρεί πιθανό η ανάπτυξη να είναι ασθενέστερη του αναμενόμενου στην περίπτωση που η εξάπλωση του ιού (συμπεριλαμβανομένων των μεταλλάξεων) αποδειχθεί δύσκολο να περιοριστεί, οι μολύνσεις και οι θάνατοι αυξηθούν ραγδαία πριν γενικευθούν οι εμβολιασμοί και τα lockdown αποδειχθούν πιο αυστηρά. Αν την ίδια ώρα η πρόοδος σε επιστημονικό επίπεδο είναι αργή, ενδέχεται να μειωθούν σημαντικά οι ελπίδες για σχετικά γρήγορη έξοδο από την πανδημία, γεγονός που θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο το κλίμα. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που υπάρξουν καθυστερήσεις στα εμβόλια ή αν τα ίδια τα εμβόλια αποδειχθεί ότι προσφέρουν βραχύβια ανοσία.
Το κλίμα λοιπόν βαραίνει και αν δεν υπάρξει κάποια πολύ θετική εξέλιξη μέσα στο επόμενο δίμηνο (μεγάλη μείωση των κρουσμάτων στην Ευρώπη, επιτάχυνση των εμβολιασμών κλπ) ο ελληνικός τουρισμός θα λειτουργήσει σε συνθήκες «τελευταίας στιγμής» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον τζίρο των ξενοδοχείων και ολόκληρης της τουριστικής βιομηχανίας. Χαρακτηριστική της κατάστασης είναι η δήλωση του Βρετανού υπουργού, αρμόδιου για τους εμβολιασμούς, Ναντίμ Ζαχάουι: «Είναι πάρα πολύ νωρίς για να κάνουμε την οποιαδήποτε εικασία για το καλοκαίρι», τόνισε πριν καλέσει τους Βρετανούς να μην κλείσουν διακοπές.
Στο μεταξύ η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης προετοιμάζεται για παρατεταμένη ύφεση. Την ερχόμενη Παρασκευή θα ανακοινωθούν τα στοιχεία για το ΑΕΠ δ’ τριμήνου 2020 και αναμένεται να δείξουν σχεδόν μηδενική ανάπτυξη. Όμως ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo, υπέδειξε τη Δευτέρα ότι η παράταση του lockdown φέρνει ύφεση στο α’ τρίμηνο του 2021, καθώς η ανάκαμψη της μεταποίησης δεν αρκεί για να αντισταθμιστεί η κατάρρευση των υπηρεσιών.
Τέλος, το βασικό σενάριο της Capital Economics προβλέπει ισχυρή ανάκαμψη από το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου στην περίπτωση που οι εμβολιασμοί επιτρέψουν τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων. Όμως ο οίκος προειδοποιεί ότι κανένα σενάριο σήμερα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο.
