Ο μικρός ελληνοβουλγαρικός αγωγός, των μόλις 182 χιλιομέτρων, που μπαίνει σε λειτουργία από το Σάββατο δεν είναι απλά ένα ακόμη έργο περιφερειακής εμβέλειας.
Αποτελεί το πρώτο κρίκο μιας μακράς ενεργειακής γέφυρας, με δεύτερο κρίκο το σκέλος Βουλγαρία -Ρουμανία, τρίτο το κλείσιμο της ένωσης με την Ουκρανία και στόχο φυσικό αέριο δυτικών συμφερόντων να φτάνει στην «αυλή» της Ρωσίας. Το ταξίδι του «ελληνικού LNG» θα αρχίζει από το Αιγαίο και μέσω από μια διαδρομή άνω των 1.000 χιλιομέτρων θα καταλήγει στην Ουκρανία, ίσως και παραπέρα, με στόχο να «σπάσει» τη ρωσική κυριαρχία.
Τα μικρά μεγέθη του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού που εγκαινιάζεται το επόμενο Σάββατο 1 Οκτωβρίου δεν απεικονίζουν τη σημασία του project, που φέρει το όνομα Κάθετος Διάδρομος (Vertical Corridor), με στόχο να ξηλωθεί το πουλόβερ της ρωσικής ενεργειακής παντοκρατορίας.
Ναι, μεν η εμπορική λειτουργία του IGB ξεκινά με τη ροή φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο θα «μπαίνει» στην διασταύρωση του αγωγού με τον TAP, στην Κομοτηνή, αλλά από το 2023 και μετά θα δέχεται αμερικανικό, καταριανό και άλλης προέλευσης LNG από τον τερματικό της Αλεξανδρούπολης.
Το «ελληνικό φυσικό αέριο» ταξιδεύει ήδη μέσω της Ρεβυθούσας στην Βουλγαρία, μετά την οποία θα ακολουθήσει η Β.Μακεδονία, ενώ σε ένα χρόνο από σήμερα, αμερικανικά φορτία LNG θα καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες σημαντικού τμήματος από τα ρωσοκρατούμενα Βαλκάνια.
Τα συνολικά 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) της δυναμικότητας του IGB, όπως άλλωστε και αυτά που μεταφέρει ο TAP, δεν προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση. Η χώρα άλλωστε καταναλώνει 7 δισ κυβικά μέτρα το χρόνο, τμήμα των οποίων καλύπτει ο TAP, άλλο μέρος οι εισαγωγές LNG και φυσικά ο ρωσικός Turk Stream, του οποίου οι ποσότητες καταβάλλεται προσπάθεια να αντικαθίστανται σταδιακά από άλλες πηγές.
Δεκάδες εταιρείες γειτονικών χωρών, από ΗΠΑ, Μέση Ανατολή και traders ζητούν τους τελευταίους μήνες να κλείσουν χωρητικότητα στον τερματικό της Αλεξανδρούπολης (FSRU), ενώ το ίδιο ισχύει για παραγωγούς φυσικού αερίου που θέλουν να πουλήσουν αέριο στα Βαλκάνια.
Αλλωστε εκτός του πρώτου FSRU (5,3 δισ κ.μ.) της Gaztrade, που θα είναι έτοιμος στα τέλη του 2023, δρομολογούνται άλλες δύο εγκαταστάσεις LNG: Ενας δεύτερος αδειοδοτημένος σταθμός πάντα στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης από την ίδια εταιρεία (5,5 δισ κ.μ.) και η πλωτή μονάδα της «Διώρυγα Gas» (4 δισ κμ).
Προς εξαγωγή
Αυτά τα συνολικά 21,4 δισ κυβικά μέτρα υγροποιημένου αερίου δεν θα μένουν στην Ελλάδα, παρά θα εξάγονται για να καλύψουν τις ετήσιες ανάγκες της Βουλγαρίας (4 δισ κ.μ.), της Β.Μακεδονίας (1 δισ), της Ρουμανίας (11 δισ), με στόχο ακόμη και τη Σερβία (3,5 δισ), παρ ‘ότι εξασφάλισε πρόσφατα φυσικό αέριο από τη Ρωσία μετά από μια νέα συμφωνία με τη Gazprom.
Αν και οι χώρες της Βαλκανικής συνεχίζουν να εξαρτώνται για τη κάλυψη των αναγκών τους από τη Ρωσία, οι διαταραχή των σχέσεων της Μόσχας με αρκετές εξ αυτών (πχ Βουλγαρία), μαζί με την έναρξη λειτουργίας του IGB εκτιμάται ότι θα αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη. Εξάλλου έχει δρομολογηθεί ένας ακόμη αγωγός στον άξονα Θεσσαλονίκη - Σκόπια, προκειμένου να μεταφέρει αέριο προς τη Β.Μακεδονία και από εκεί πιο βόρεια, προς Σερβία και Κόσοβο.
Η διαδρομή
Πώς θα φτάσει όμως στην πράξη όλο αυτό το LNG τόσο βαθιά, μέχρι τα ουκρανικά εδάφη ; Το μέσο θα μπορούσε να είναι ο παροπλισμένος σήμερα Trans Balkan Pipeline. Ένας αγωγός που κάποτε τροφοδοτούσε και την Ελλάδα, αλλά από το 2020, οπότε και αντικαταστάθηκε από τον Turkish Stream, έπαψε να λειτουργεί.
Εδώ και εξετάζεται κατά πόσο η αχρησιμοποίητη αυτή υποδομή - ξεκινά από την Ουκρανία, διασχίζει τη Μολδαβία και Ρουμανία για να φτάσει στη Βουλγαρία, όπου σπάει σε δύο τμήματα, ένα προς Ελλάδα και ένα προς Τουρκία- θα μπορούσε να παίξει ένα νέο ρόλο. Εφόσον με την κατάλληλη επένδυση γίνει αντίστροφης ροής, σε συνδυασμό με τον υπό κατασκευή ελληνο-βουλγαρικό αγωγό IGB και τα παρακλάδια του, η παραπάνω εγκαταλελειμμένη υποδομή είναι σε θέση να στέλνει φυσικό αέριο στην Ουκρανία, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι Βουλγαρία και ΗΠΑ βρίσκονται ήδη σε συζητήσεις πάνω στο συγκεκριμένο project.
