Αν η Federal Reserve των ΗΠΑ σκότωσε το forward guidance τον Ιούνιο και με την προχθεσινή αύξηση κατά 75 μβ των επιτοκίων της, δηλαδή την καθοδήγηση των αγορών για την πορεία της νομισματικής πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έβαλε τα τελευταία καρφιά στο φέρετρο ενός εργαλείου που οι κεντρικές τράπεζες χρησιμοποιούσαν για μεγάλο διάστημα για να σηματοδοτήσουν στις αγορές τις επόμενες κινήσεις τους.
Η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, διπλάσια αύξηση από αυτή που προϊδέαζε τις αγορές τον Ιούνιο όταν ξεδίπλωνε τα σχέδια σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Η αλλαγή αυτή, που η ΕΚΤ περιέγραψε ως μια προσέγγιση που πιθανώς να μεταβάλλεται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση, ήταν η τελευταία προειδοποίηση στους επενδυτές που παρακολουθούν τις κεντρικές τράπεζες από την Αυστραλία έως την Ελβετία και τη Σουηδία να κάνουν στροφή 180 μοιρών στο guidance που είχαν δώσει στις αγορές μόλις μερικές εβδομάδες νωρίτερα.
Το πιο ξεκάθαρο σημάδι ότι η εποχή του forward guidance τελείωσε ήλθε τον Ιούνιο, όταν η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε το επιτόκιο για ρευστότητα overnight κατά 75 μονάδες βάσης, μόλις ένα μήνα μετά τις δηλώσεις του επικεφαλής της Jerome Powell που απέκλειαν τέτοιο ενδεχόμενο.
Η καθοδήγηση ήταν ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσαν οι κεντρικές τράπεζες όταν ο πληθωρισμός ήταν πολύ χαμηλός, δίνοντας το σήμα ότι θα διατηρούσαν τα επιτόκια χαμηλά για μεγάλο διάστημα ώστε να ενθαρρύνονται οι καταναλωτικές δαπάνες.
Όμως, ο πληθωρισμός επέστρεψε με άγριες διαθέσεις, τρέχοντας με ετήσιο ρυθμό 8,6% στην ευρωζώνη τον Ιούνιο μετά την εκτόξευση των τιμών ενέργειας και τροφίμων. Τα μακροοικονομικά στοιχεία έκαναν τις υποσχέσεις της ΕΚΤ ότι θα αρχίσει τις επιτοκιακές αυξήσεις με μια ήπια κίνηση να ακούγονται απαρχαιωμένες. Η εικόνα ήταν παρόμοια στις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η αλλαγή πλεύσης της Fed ήρθε μόλις μια εβδομάδα μετά από σημαντική άνοδο του πληθωρισμού τον Μάιο, ένδειξη ότι δεν έχει κορυφωθεί ακόμη.
Ανάμεσα στη Fed και την ΕΚΤ, ήρθε και η έκπληξη από την κεντρική τράπεζα του Καναδά που αύξησε τα επιτόκια κατά μια ποσοστιαία μονάδα στις 13 Ιουλίου. Μετά από δύο αυξήσεις 50 μονάδων βάσης προηγουμένως, η κεντρική τράπεζα του Καναδά έδωσε στίγμα για πιο επιθετική δράση αλλά δεν προετοίμασε τις αγορές για το μέγεθος της αύξησης.
Την περασμένη εβδομάδα, η πρόεδρος της ΕΚΤ Christine Lagarde δήλωσε ότι η νομισματική αρχή της ευρωζώνης επέλεξε να αγνοήσει τα προηγούμενα σήματα που εξέπεμπε και να κινηθεί με μια μεγαλύτερη αύξηση επιτοκίων, καθώς οι μακροοικονομικοί δείκτες έδειχναν διαφορετική κατάσταση απ' ότι στη συνεδρίαση του Ιουνίου, ιδιαίτερα όσον αφορά στους πληθωριστικούς κινδύνους.
Το μεγαλύτερο όφελος του forward guidance ήταν ότι καθησύχαζε τις τράπεζες, ώστε να μετακυλούν τα χαμηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, ενισχύοντας την ανάπτυξη της οικονομίας. Βοηθούσε την ΕΚΤ επίσης να καταπολεμά τον αποπληθωρισμό καθώς ενθάρρυνε τον δανεισμό και τις δαπάνες.
Οι κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν να καθοδηγούν τις αγορές έως ένα βαθμό, ίσως για να συγκρατούν τις πληθωριστικές προσδοκίες. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι χρηματαγορές φέτος σε μεγάλο βαθμό αγνόησαν το ηρεμιστικό guidance και αντίθετα τιμολογούσαν επιθετική σύσφιξη.
Στο νέο περιβάλλον, η καθοδήγηση των αγορών από τις κεντρικές τράπεζες μπορεί να γίνει μπούμερανγκ. Τα νέα μακροοικονομικά στοιχεία που δημοσιοποιούνται μετά το αρχικό guidance και πριν την απόφαση επιτοκιακών αυξήσεων οδηγεί σε κερδοσκοπία και άνοδο της μεταβλητότητας.
Την παραμονή της συνεδρίασης της Fed στις 14 Ιουνίου, όταν άρθρο της Wall Street Journal άφησε να εννοηθεί ότι υπήρχε πιθανότητα για αύξηση 75 μονάδων βάσης, το δολάριο πήρε φωτιά και η απόδοση στα 10 έτη αμερικανικά κρατικά ομόλογα ανέβηκε 21 μβ, η μεγαλύτερη ημερήσια κίνηση από το 2020.
Το συμπέρασμα είναι ότι ο καθορισμός της επενδυτικής στρατηγικής γίνεται δυσκολότερος για τους επενδυτές που είχαν συνηθίσει να σκανάρουν τα ανακοινωθέντα της νομισματικής πολιτικής για τις μαγικές λέξεις «παρατεταμένη χρονική περίοδος».
Όταν το forward guidance έλεγε ότι τα επιτόκια θα παρέμεναν χαμηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα οι επενδυτές μπορούσαν να αναμένουν ότι αυτή θα είναι η κατάσταση. Σήμερα είναι σημαντικό να μπορείς να προβλέψεις την εξέλιξη του πληθωρισμού και της οικονομικής ανάπτυξης.
