Τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα των προηγούμενων χρόνων αποτελούν παρελθόν, καθώς θα είναι η πρώτη χρονιά όπου ο προϋπολογισμός θα καταγράψει έλλειμμα. Ο κορονοϊός έβαλε τέλος τον Απρίλιο στο πρωτογενές πλεόνασμα και με βάση τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στο διάστημα Ιανουαρίου - Απριλίου καταγράφεται πρωτογενές έλλειμμα 1,5 δισ. ευρώ. Βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να μιλήσει κάποιος για δημοσιονομικό εκτροχιασμό καθώς οι δαπάνες που πραγματοποιούνται αυτό το διάστημα θα αφαιρεθούν από τον τρόπο υπολογισμού του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, στο πρώτο τετράμηνο του έτους η τρύπα στα φορολογικά έσοδα έφτασε το 1,3 δισ. ευρώ - αν και τα μηνύματα που έπαιρναν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου έδειχναν κατάρρευση τους καθώς μόλις μία ημέρα πριν το κλείσιμο του μήνα οι απώλειες έφθαναν στο 35%. Και η τελική πτώση κατά 17,2% είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή και σχεδόν ανεξήγητη με όλη την αγορά σε καραντίνα.
Συγκεκριμένα οι καθαρές εισπράξεις ανήλθαν σε 2,8 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 3,4 δισ. ευρώ, με την τελευταία μέρα του μήνα να εισρέουν στα ταμεία 705 εκατ. ευρώ, όταν ο ημερήσιος στόχος αφορούσε εισπράξεις 354 εκατ. ευρώ. Αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών αποδίδει αυτό το γεγονός στα κίνητρα που δόθηκαν για την πληρωμή φόρων και οφειλών. Υπενθυμίζεται ότι για τον Απρίλιο φορολογούμενοι, επαγγελματίες και επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν με έκπτωση 25% τις φορολογικές τους υποχρεώσεις ακόμα και τον ΦΠΑ (ο οποίος θα συμψηφιστεί με μελλοντικές οφειλές), .
Ωστόσο τα κίνητρα αυτά τελείωσαν και το μεγάλο στοίχημα μεταφέρεται τον Μάιο όπου συνεχίζονται οι αναστολές φόρων. Με το 1/3 της αγοράς ανοιχτό τον Μάιο και μάλιστα σταδιακά, στην καλύτερη περίπτωση τα έσοδα του προυπολογισμού θα παρουσιάσουν την ίδια μείωση εσόδων, ενώ αντίθετα οι δαπάνες αναμένεται να διογκωθούν περαιτέρω.
«Οι εκπτώσεις τελείωσαν τον Απρίλιο», ανέφερε ο ίδιος αξιωματούχος προσθέτοντας ότι «έχουμε πλέον άλλα εργαλεία για να βοηθήσουμε κλάδους και επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την πανδημία». Ενα από αυτά είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή, όπου τελικά οι δικαιούχοι της πρώτης φάσης θα είναι πολύ λιγότεροι. Η εκκαθάριση των αιτήσεων, με βάση και τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», έδειξε πως επιλέξιμες επιχειρήσεις στην πρώτη φάση είναι περίπου 72.000, στις οποίες αναλογούν 840 εκατ. ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι πολλές επιχειρήσεις, λόγω αβεβαιότητας, δεν θέλησαν να δεσμευτούν στην προϋπόθεση διατήρησης των θέσεων απασχόλησης.
Τον Μάιο επίσης ολοκληρώνεται ο γενικευμένος κύκλος έκπτωσης 40% στα ενοίκια όσων επλήγησαν. Σύμφωνα με το στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, «δεν θα συνεχίσουμε σε γενικευμένα μέτρα ενοικίων και θα κάνουμε κάποια αποκατάσταση για τους ιδιοκτήτες. Θα πρέπει να αφήσουμε να προσαρμοστεί η αγορά, να συζητήσουν οι ενοικιαστές με τους ιδιοκτήτες για το μέγεθος της προσαρμογής με βάση τα πραγματικά δεδομένα της αγοράς».
Σε ότι αφορά τις δαπάνες η υπέρβαση είναι μόλις 1 δισ. ευρώ στο τετράμηνο, παρά το γεγονός ότι μόνο τα επιδόματα των 800 ευρώ, τα οποία πληρώθηκαν τον Απρίλιο, ήταν 1,5 δισ. ευρώ. Στο τετράμηνο, οι δαπάνες έφτασαν τα 18,172 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για 17,108 δισ. ευρώ.
Οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ανήλθαν σε 1,8 δισ. ευρώ και είναι η πρώτη φορά στα τελευταία χρόνια που αυτά τα κονδύλια υπερτερούν του στόχου του προϋπολογισμού. Στο φετινό τετράμηνο οι δαπάνες είναι αυξημένες κατά 658 εκατ. ευρώ, που σημαίνει ότι το υπουργείο Οικονομικών χρησιμοποίησε κονδύλια από το ΠΔΕ τα οποί κατευθύνθηκαν σε διάφορες άλλες πληρωμές.
