Η υποχρεωτική χρήση POS από το σύνολο σχεδόν της οικονομίας, αρχής γενομένης από την 1η Απριλίου, αναδεικνύει ξανά τις υψηλές χρώσεις που επικρατούν στον κόσμο των καρτών, τον οποίο ελέγχουν η Mastercard και η Visa.
Ένα πρόβλημα που πυροδοτεί αντιδράσεις διεθνώς, που επιχειρείται να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο ΕΕ με την προώθηση των άμεσων πληρωμών, χωρίς τη χρήση κάρτας, και που απασχολεί και την κυβέρνηση ενόψει της καθολικής εφαρμογής τερματικών συσκευών στο σύνολο του λιανεμπορίου.
Η κυβέρνηση πιέζεται να βρει λύσεις, συζητά καιρό τώρα με τις τράπεζες και τις δύο αμερικανικές εταιρείες για μια συμφωνία μείωσης των προμηθειών σε συναλλαγές ύψους ως 10-12 ευρώ, ωστόσο λευκός καπνός ακόμη δεν έχει βγει.
Το διακύβευμα είναι σημαντικό, αφού αν δεν υπάρξει κάποια λύση υπάρχει ο κίνδυνος η υποχρεωτική χρήση POS παντού στην οικονομία, να γυρίσει μπούμερανγκ. Ειδικά σε κλάδους όπως μικροπωλητές, παραγωγοί λαϊκών αγορών, περίπτερα και ταξί, όπου τον τόνο δίνουν οι μικροσυναλλαγές, όπως τα προϊόντα καπνού, και απ’ όπου προέρχονται και οι ισχυρότερες αντιδράσεις.
Η ελληνική αγορά είναι από τις πλέον αναπτυσσόμενες στο χώρο των καρτών, οι συναλλαγές από τα μόλις 8 δισ. ευρώ το 2015, έφτασαν πέρυσι στα 62 δισ. ευρώ, και φέτος, με την υποχρεωτική χρήση των POS, θα εκτιναχθούν έτι περαιτέρω.
Σε αυτό ακριβώς το επιχείρημα, δηλαδή ότι πρέπει όλοι να συμβάλλουν συμμετρικά στην προσπάθεια επέκτασης των συναλλαγών με κάρτες, εστιάζει ο υπ. Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, κατά τις επαφές που έχει καιρό τώρα με όλους τους εμπλεκόμενους.
Στον κόσμο των καρτών υπάρχουν τριών ειδών προμήθειες με διαφορετικά ποσοστά έκαστη. Τα Scheme Fees, που εισπράττονται από σχήματα όπως η Visa, και η Mastercard και κυμαίνονται από 0,3% - 4%. Το Interchange Fee που εισπράττεται από την τράπεζα που εκδίδει την κάρτα με πλαφόν το 0,20%, σύμφωνα με τον Κανονισμό 751/2015 σχετικά με διατραπεζικές προμήθειες για πράξεις πληρωμών, ποσοστό το οποίο τα πιστωτικά ιδρύματα δείχνουν διατεθειμένα να μειώσουν στο μισό.
Και το Acquirer Fee, δηλαδή η προμήθεια που εισπράττουν οι εκκαθαριστές, αυτοί οι οποίοι έχουν εξαγοράσει από τις τράπεζες τις δραστηριότητες των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Είναι οι διαχειριστές των τερματικών, οι οποίοι μεσολαβούν μεταξύ του σχήματος πληρωμών και του εκδότη της κάρτας, με την προμήθεια στη δικά τους περίπτωση να κυμαίνεται, ειδικά για συναλλαγές μικρής αξίας, μεταξύ 0,05% έως 0,1%.
Στην επόμενη και τελευταία συνάντηση με το οικονομικό επιτελείο, όλοι οι εμπλεκόμενοι θα καταθέσουν τις προτάσεις τους και αν κριθούν ικανοποιητικές, θα επέλθει συμφωνία. Αλλά ο χρόνος πιέζει. Η συμφωνία μείωσης των προμηθειών από συναλλαγές με κάρτες για μικροποσά πρέπει να έχει κλείσει πριν την εκπνοή της προθεσμίας την 1η Απριλίου για τη χρήση POS από το σύνολο σχεδόν του λιανεμπορίου. Ειδάλλως, το εγχείρημα θα κινδυνεύσει εν τη γενέσει του, όταν μια σειρά κλάδων θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται όλο και περισσότερο ότι είναι τέτοιες οι χρεώσεις ώστε καθιστούν ασύμφορη τη συναλλαγή με κάρτα.
Άλλη ευχέρεια θα έχει η Εφορία να επιβάλλει τα πρόστιμα, ύψους 1.500 ευρώ στους επαγγελματίες που δεν επιμένουν να μην εγκαθιστούν POS, παρ’ ότι θα έχει προηγηθεί μια συμφωνία για μείωση των προμηθειών, και άλλο να το κάνει, χωρίς να έχει αλλάξει το παραμικρό στο συγκεκριμένο θέμα.
Αυτός είναι και ο λόγος που το οικονομικό επιτελείο διακηρύσσει ότι αν δεν υπάρξει σύντομα συμφωνία, τότε θα νομοθετήσει περιορίζοντας δια νόμου τις προμήθειες στα μικροποσά. «Αν χρειαστεί θα νομοθετήσουμε, σας διαβεβαιώ ότι η βούληση του υπουργού είναι τέτοια, ώστε να μην αφεθεί αυτό το ζήτημα στην τύχη του», είπε χθες ο υφυπουργός Χάρης Θεοχάρης απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι χώρες της ΕΕ είναι εκτεθειμένες στην τιμολογιακή πολιτική των δύο κυρίαρχων σημάτων. Ελάχιστες έχουν αναπτύξει δικά τους, εθνικά συστήματα καρτών.
Το πρόβλημα με το ολιγοπώλιο των δύο αμερικανικών καρτών ήταν που επέβαλε και την πρόσφατη θεσμοθέτηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης τη δυνατότητα των άμεσων πληρωμών (instant payments) για μεταφορές ποσών και μέσα σε δευτερόλεπτα και στη λογική 24/7, που σημαίνει ότι τα χρήματα πιστώνονται αμέσως και όχι την επόμενη εργάσιμη ή 2-3 μέρες μετά, χωρίς τη χρήση κάρτας.
Η φιλοσοφία του μέτρου είναι ότι οι άμεσες πληρωμές δεν έχουν πρόσθετο κόστος, παρακάμπτουν μεγάλο μέρος των επιπλέον χρεώσεων, αφού δεν μεσολαβούν πολλοί μεσάζοντες και αποτελούν μια εναλλακτική απέναντι στη χρήση κάρτας. Σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό, όλοι οι πάροχοι πληρωμών (τράπεζες και ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος) υποχρεούνται να παρέχουν από προεπιλογή ως άμεσες, όλες τις μεταφορές πίστωσης που επιθυμούν οι πελάτες τους (φυσικά και νομικά πρόσωπα).
Τέτοιο σύστημα άμεσων πληρωμών είναι και το IRIS, που κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος στην ελληνική αγορά, με τις τράπεζες να καθιερώνουν ανταγωνιστικές χρεώσεις για τις συναλλαγές των επαγγελματιών.
Τα νέα τιμολόγια των τραπεζών είναι φθηνότερα των αντίστοιχων προμηθειών για χρήση POS, και το μέγιστο ύψος προμήθειας έχει μειωθεί
Ο λόγος για χρεώσεις που αφορούν μόνο τους επαγγελματίες οι οποίοι δέχονται πληρωμές μέσω του συστήματος IRIS από φυσικά πρόσωπα. Οι μεταφορές ποσών έως 500 ευρώ την ημέρα, μεταξύ φυσικών προσώπων, παραμένουν χωρίς την παραμικρή τραπεζική προμήθεια.
