του Γιώργου Μελέα*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προσπάθεια της να γίνει πιο δημοκρατική και συμμετοχική αλλά και ταυτόχρονα λιγότερο γραφειοκρατική ενέταξε στην ατζέντα εργασιών της για το 2019 την πρωτοβουλία της για αλλαγή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στον τομέα της φορολογίας από την ομοφωνία στην ειδική πλειοψηφία, στο πλαίσια της αποτελεσματικότερης θέσπισης νομοθεσίας στα φορολογικά θέματα.
Από τα πιο βασικά επιχειρήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι το γεγονός ότι με τη χρήση της ειδικής πλειοψηφίας, κατά τη λήψη αποφάσεων στα θέματα φορολογίας, θα αποτρέπονται φαινόμενα παράλυσης και ακινησίας σε σημαντικούς φακέλους, δίνοντας ως παράδειγμα τη φορολόγηση της Ψηφιακής Οικονομίας και γενικότερα της φορολογίας εισοδήματος. Επιπροσθέτως, ο κύριος στόχος της Πρότασης είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας σχετικά με τη φορολογική πολιτική, επιτρέποντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση να συμβαδίζει με τις ραγδαίες οικονομικές, κοινωνικές και ανταγωνιστικές αλλαγές σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με τον Επίτροπο κ. Μοσκοβισί η αποτελεσματικότερη θέσπιση νομοθεσίας στον τομέα της φορολογικής πολιτικής ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών της Ένωσης που θεωρούν ότι η δίκαιη φορολογία αποτελεί έναν από τους τομείς προτεραιότητας για τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι, η εμπειρία μου στο Συμβούλιο αναδεικνύει και επαληθεύει τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι συζητήσεις και διαπραγματεύσεις μπορεί να είναι χρονοβόρες και πολλές φορές χωρίς αποτέλεσμα. Εδώ και τρία χρόνια περίπου συζητιέται η αναθεώρηση της ενιαίας εταιρικής φορολογικής βάσης (CCTB) χωρίς καμία ουσιαστική πρόοδο. Κάποια κράτη μέλη επιθυμούν τις αλλαγές και κάποια όχι. Το αποτέλεσμα είναι να γίνονται ατέρμονες συζητήσεις χωρίς όμως την υιοθέτηση νέας πρότασης.
Το ίδιο συμβαίνει και στις συζητήσεις για την φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας. Λόγω των αντιδράσεων αρκετών κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει ανήμπορη να αντιμετωπίσει μια από τις σημαντικότερες τεχνολογικές προκλήσεις. Συνεπώς κάθε κράτος μέλος καλείται να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ψηφιακής φορολόγησης μόνο του το οποίο και οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερο κατακερματισμό της φορολογικής πολιτικής.
Σημειώνεται ότι οι αντιδράσεις των κρατών μελών στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι κατά βάση αρνητικές με μικρές εξαιρέσεις. Βασικό τους επιχείρημα είναι ότι η φορολογική πολιτική έγκειται στην εθνική κυριαρχία των κρατών μελών και δεν θεωρούν ότι η αλλαγή του τρόπου ψηφοφορίας στα φορολογικά θέματα θα βελτιώσει τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κατά την άποψη μου, αυτή η θέση είναι προβληματική και δεν αντικατοπτρίζει την σημερινή κατάσταση που βιώνει η Ευρώπη. Ειδικότερα, για μικρότερα κράτη μέλη τα οποία υποστηρίζουν την δίκαιη φορολόγηση και μάχονται για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα μέσω της ειδικής πλειοψηφίας να βρουν συνεργίες και συνεργασίες ώστε να προωθήσουν νομοθετήματα και προτάσεις που θα οδηγήσουν σε ένα πιο ξεκάθαρο, ενιαίο και δίκαιο ευρωπαϊκό φορολογικό σύστημα.
* O κ. Γιώργος Μελέας είναι εθνικός εμπειρογνώμονας σε θέματα φορολογίας και πολιτικής συνοχής στην Ευρωπαϊκή Οικονομική & Κοινωνική Επιτροπή και πρώην φορολογικός ακόλουθος στην Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της ΕΕ.
