To ερώτημα δεν είναι αν είναι αναγκαία ή όχι η επιδοματική πολιτική του κράτους. Και αναγκαία και απαραίτητη είναι για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και τη λειτουργία μιας κοινωνίας η οποία οφείλει να στηρίζει τους πιο αδύναμους.
Το ερώτημα είναι αν η επιδοματική πολιτική είναι σωστά σχεδιασμένη ώστε να βοηθάει τους έχοντες πραγματική ανάγκη και να αποκλείει αυτούς που… παριστάνουν τους αναξιοπαθούντες υποβάλλοντας συστηματικά ψευδείς φορολογικές δηλώσεις.
Αυτή η συζήτηση ουσιαστικά δεν έχει ανοίξει στην Ελλάδα αλλά αργά ή γρήγορα -και σίγουρα μετεκλογικά- θα γίνει και αυτό.
Πρώτον διότι η τεχνολογία αποτελεί πλέον «σύμμαχο» για τη θωράκιση της κρατικής κοινωνικής πολιτικής και δεύτερον διότι η ανάγκη να διαφυλαχθούν οι πόροι του κράτους θα γίνει πολύ μεγαλύτερη από το 2024 και μετά όταν κάθε χρόνο και για πολλά χρόνια θα πρέπει να εκπληρώνονται αυστηροί δημοσιονομικοί στόχοι.
Η ατζέντα των επιδομάτων περιλαμβάνει ουκ ολίγες παροχές με ετήσιο κόστος πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ: επίδομα στέγασης, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, αναπηρικά επιδόματα, επίδομα γέννησης, επίδομα παιδιού κλπ.
Μόνο ο ΟΠΕΚΑ διέθεσε για τον μήνα Δεκέμβριο περί τα 332 εκατ. ευρώ για τα τακτικά επιδόματα χωρίς στο ποσό να συνυπολογίζεται η «επιταγή ακρίβειας».
Όλα τα επιδόματα -με εξαίρεση τα αναπηρικά- δίδονται με εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια. Και εδώ ξεκινάει το μεγάλο πρόβλημα. Ορθώς τα επιδόματα δίνονται στους οικονομικά ασθενέστερους. Είναι όμως οι φορολογικές δηλώσεις το κατάλληλο «εργαλείο επιλογής» των οικονομικά ασθενέστερων;
Η απάντηση είναι προφανής: όχι. Διότι δεν μπορεί να υπάρχουν 3,2 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις που να αποτυπώνουν οικογενειακό εισόδημα κάτω των 5000 ευρώ (δηλαδή μόλις 400 ευρώ τον μήνα) και αυτό να αποτυπώνει την πραγματικότητα.
Είναι το 50% του συνολικού αριθμού των φορολογουμένων της χώρας. Δεν μπορεί 1,25 εκατομμύρια φορολογούμενοι -εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς με παιδιά- να εμφανίζουν οικογενειακό εισόδημα από 5000 έως 10.000 ευρώ. Δεν είναι δυνατόν το καθαρό εισόδημα όλων των αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών της χώρας να μην φτάνει καν στα 3,3 δισ. ευρώ.
Έχει μέσο ετήσιο εισόδημα ο αυτοαπασχολούμενος κάτω από 5000-6000 ευρώ τον χρόνο Μπορεί το 50% και πλέον των ατομικών επιχειρήσεων να δηλώνουν ζημιές επί σειρά ετών και παρ’ όλα αυτά να παραμένουν σε λειτουργία;
Η κοινωνική και επιδοματική πολιτική στηρίζεται στα συγκεκριμένα στοιχεία πολύ απλά διότι δεν υπάρχουν άλλα. Η ακίνητη περιουσία έχει προστεθεί ως μια πρόσθετη δικλείδα ασφαλείας ενώ εσχάτως σε αρκετά επιδόματα μπήκε και η παράμετρος των καταθέσεων καθώς η τεχνολογία επιτρέπει πλέον τέτοιου είδους διασταυρώσεις.
Το μεγάλο ζητούμενο πάντως παραμένει να αποτυπωθεί η πραγματικότητα στις φορολογικές δηλώσεις καθώς αυτό θα επιτρέψει και την καλύτερα στοχευμένη επιδοματική και κοινωνική πολιτική και την αύξηση των φορολογικών εσόδων.
