Κατά πόσο θα αλλάξουν οι όροι του παιχνιδιού για καταθέτες και δανειολήπτες αν αύριο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιβεβαιώσει τα προγνωστικά και προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων για πρώτη φορά μετά την έναρξη του ράλι το καλοκαίρι του 2022;
Ένα είναι βέβαιο: οι δανειολήπτες δεν θα δουν καμία βελτίωση άμεσα στη δόση του στεγαστικού τους δανείου, ενώ οι καταθέτες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι κάπου εδώ μπαίνει τέλος στην όποια ανοδική πορεία των αποδόσεων προθεσμιακών καταθέσεων με την πορεία από εδώ και στο εξής να είναι μόνο πτωτική.
Το πρώτο βήμα θα είναι να αποσαφηνίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τις προθέσεις της όσον αφορά στην πορεία των επιτοκίων από εδώ και στο εξής.
Η αναζωπύρωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη τον Μάιο, αλλά και η απότομη αύξηση στις τιμές ενέργειας (πλην πετρελαίου) έθεσε υπό αμφισβήτηση όχι το αν αύριο θα υπάρξει ή όχι η πρώτη μείωση επιτοκίων, αλλά το ποια θα είναι η πορεία από εδώ και στο εξής.
Ακόμη και το πιο αισιόδοξο σενάριο, προβλέπει τρεις μειώσεις επιτοκίων της τάξεως του 0,25% από τώρα και μέχρι το τέλος του χρόνου. Ας δούμε τι μπορεί να αλλάξει στην πράξη με βάση αυτό το σενάριο.
1. Εξυπηρετώ ήδη στεγαστικό δάνειο: Στην περίπτωση που αυτό έχει σταθερό επιτόκιο, προφανώς και δεν θα αλλάξει τίποτα. Ακόμη και στην περίπτωση που έχω στεγαστικό δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο, και πάλι δεν θα αλλάξει κάτι. Πολύ απλά διότι οι τράπεζες έχουν «κλειδώσει» (λόγω του πλαφόν) τα επιτόκια χορηγήσεων σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με αυτά που ισχύουν σήμερα στην ΕΚΤ.
Για παράδειγμα, ενώ το βασικό επιτόκιο χορηγήσεων της ΕΚΤ είναι στο 4,5% (με προοπτική από αύριο να πέσει στο 4,25%), για τα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο λαμβάνεται υπόψη επιτόκιο 3,3%. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι θα χρειαστούν πάνω από πέντε μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ ώστε ο δανειολήπτης με το κυμαινόμενο επιτόκιο να δει κάποια αλλαγή στη δόση του δανείου του.
2. Θέλω να πάρω στεγαστικό δάνειο: Οι περισσότεροι υποψήφιοι δανειολήπτες, στρέφονται αυτή τη στιγμή στο σταθερό επιτόκιο για το απλούστατο λόγο ότι εκτός από την ασφάλεια, εξασφαλίζουν και χαμηλότερη μηνιαία δόση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤΤΕ, το σταθερό επιτόκιο για τα 5-10 έτη διαμορφώνεται στο 4,18% ενώ το κυμαινόμενο οριακά πάνω από το 5% (ήταν και στο 5,5% στις αρχές του έτους).
Εδώ λοιπόν, ακόμη και αν ο δανειολήπτης μπει στη διαδικασία να επιλέξει το κυμαινόμενο, θα έχει στο βάθος του μυαλού του ότι για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα (άγνωστο ποιο θα είναι αυτό), θα βγαίνει χαμένος. Πολύ απλά διότι ότι και να γίνει αύριο ή και τους επόμενους μήνες με τα επιτόκια της ΕΚΤ, το σταθερό επιτόκιο θα εξακολουθήσει να είναι φθηνότερο από το κυμαινόμενο. Στην Ελλάδα, υπάρχει πλέον και μια «ειδική συνθήκη» για τους υποψήφιους δανειολήπτες.
Από τη στιγμή που εξαγγέλλεται ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων επιτοκίων «μαμούθ» (το ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2) προφανώς και οι υποψήφιοι δανειολήπτες δεν θα βιαστούν μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να δημοσιευτούν οι όροι δανειοδότησης. Πολύ απλά διότι μια επιδότηση επιτοκίυο ακόμη και της τάξεως του 75% θα ρίξει το κόστος δανεισμού σε επίπεδα που ποτέ δεν βρει ο δανειολήπτης στην αγορά όποια και αν είναι η πολιτική που θα ακολουθήσει η ΕΚΤ.
Στο πεδίο των καταθέσεων, δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια κινήσεων.
Δύο τα ενδεχόμενα: ή θα μείνουν τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων εδώ που είναι (σ.σ άλλωστε δεν ακολούθησαν την άνοδο των τελευταίων δύο ετών) ή θα υποχωρήσουν. Ούτως ή άλλως, η προθεσμιακή κατάθεση θα παραμείνει ένα επενδυτικό «καταφύγιο» που δύσκολα θα εξασφαλίζει ακόμη και την απώλεια κεφαλαίου λόγω πληθωρισμού.
