Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Τον περασμένο Νοέμβριο, παρουσιάζοντας και αναλύοντας τις μετοχές της «dream team» της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, είχαμε αναφέρει πως ο καταλύτης για την άνοδο της αγοράς δεν θα ήταν άλλος παρά ο ήχος της εκπυρσοκρότησης του όπλου του αφέτη, που θα σήμαινε την έναρξη της κούρσας προς τις εκλογές. Ο ήχος ακούστηκε. Η διαδρομή μπορεί να κρατήσει μέχρι τον Μάιο, μπορεί και μέχρι τον Οκτώβριο. Όμως η κούρσα έχει ξεκινήσει...
Το χρηματιστήριο ως προεξοφλητικός μηχανισμός των πολιτικών και οικονομικών γεγονότων που έρχονται, κινήθηκε αμέσως. Η εξισορρόπηση των τιμών που κυριαρχούσε για πολύ καιρό στην αγορά ανάμεσα στους πωλητές και τους αγοραστές, διαταράχτηκε. Οι αγοραστές θέλουν να τοποθετηθούν μέσω της αγοράς μετοχικών τίτλων, εν όψει της επόμενης ημέρας και οι πωλητές δείχνουν απρόθυμοι να πωλήσουν κι άλλες μετοχές σε αυτά τα επίπεδα τιμών.
Και παρ' όλο που όλες οι κεφαλαιαγορές του κόσμου είναι συγκοινωνούντα δοχεία και οι τάσεις λίγο - πολύ είναι κοινές, η πορεία των εγχώριων μακροοικονομικών και των δημοσιονομικών μεγεθών φαίνεται πως υποστηρίζει αυτήν την άνοδο και τις νέες αποτιμήσεις, δείχνοντας πως υπάρχει μικρή δυνατότητα αυτονόμησης του ελληνικού χρηματιστηρίου από τη γενικότερη πορεία των αγορών.
Σε αυτό συνεπικουρούν τόσο οι εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης για το αξιόχρεο της Ελλάδας, αφού οι κόφτες και οι εποπτικοί μηχανισμοί υπόσχονται πως η Ελλάδα δεν θα πτωχεύσει και πως όλα βρίσκονται υπό έλεγχο, όσο και οι κινήσεις της εκ νέου εξόδου της χώρας μας στις αγορές χρέους. Οι εκδόσεις του 5ετούς και του 10ετούς ομολόγου, όσο προστατευμένες και στημένες να είναι, αποτελούν σημείο αναφοράς.
Η άνοδος της αγοράς είναι αθόρυβη. Δεν αποτελεί ύλη για τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και του ηλεκτρονικού Τύπου. Δεν προβάλλεται από τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Είναι προς το παρόν μια εσωτερική ιστορία της μικρής εγχώριας επενδυτικής κοινότητας, διευρυμένη από τους παραδοσιακούς επενδυτικούς οίκους που κινούνται κατά βάση από τα γραφεία του Λονδίνου.
Η αγορά κινείται αθόρυβα, διότι κινείται χωρίς να υπάρχουν συγκλονιστικά εταιρικά νέα, ή συγκεκριμένα επιχειρηματικά γεγονότα που να δικαιολογούν μια αλλαγή στάσης. Μόνο οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα φαίνεται πως συγκεκριμενοποιούνται, όμως και εκεί παραμονεύει ο αόρατος ελέφαντας των κεφαλαίων που λείπουν από το σύστημα.
Δεν είναι όμως ο «θόρυβος» το κριτήριο που μπορεί να χαρακτηρίσει τη μέχρι στιγμή άνοδο της αγοράς. Η έλλειψη σημαντικού τζίρου έρχεται να μας υπενθυμίσει πως οι άνοδοι άνευ σημαντικής εισροής νέων κεφαλαίων αδυνατούν να κρατήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν πράγματι η άνοδος έχει συντελεστεί μόνο λόγω της πρόσκαιρης αποχής των πωλητών και της διαδικασίας του «short squeezing» των τραπεζών και η όποια αύξηση του τζίρου στηρίζεται στην αύξηση των τιμών και όχι στην αύξηση των συναλλαγών και στην είσοδο νέων κεφαλαίων, τότε έχουμε την εκτόνωση μιας υπερβολικής και διαρκούς συμπίεσης. Μιας συμπίεσης που δεν επέτρεψε στο Χρηματιστήριο της Αθήνας να εκμεταλλευτεί το υπερδεκαετές party των διεθνών αγορών.
Αν όμως θεωρήσουμε πως η άνοδος που συντελείται αφορά προς το παρόν λίγους, αφού οι περισσότεροι είναι ακόμα επιφυλακτικοί και απαισιόδοξοι ύστερα από τόσα χρόνια συρρίκνωσης της εγχώριας κεφαλαιαγοράς, τα συμπεράσματα ενδέχεται να είναι διαφορετικά. Αυτοί οι λίγοι έχουν αλλάξει τις αποτιμήσεις, καθώς έχουν επωμισθεί και το πρώτο ρίσκο της αναμονής των εξελίξεων.
Ετσι, αν πράγματι οι εξελίξεις συνεχιστούν άνευ εκπλήξεων στο θέμα των εκλογών, της αλλαγής της κυβέρνησης και της αλλαγής στην επενδυτική αντίληψη των μηχανισμών εξουσίας, τότε το δεύτερο κύμα των επενδυτών, που θα κινηθεί πλέον εκ του ασφαλούς, θα οδηγήσει τις τιμές σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Και αυτό θα συμβεί εν μέσω αυξημένου τζίρου, υπερβολικών προσδοκιών και τυμπανοκρουσιών, διότι όταν η άνοδος γίνεται από πολλούς, τότε διαχέεται ως είδηση και ως γεγονός.
Η εκτίμηση πάντως πως έχουμε αφήσει πίσω μας τα χειρότερα δείχνει πως επικρατεί ως βασικό συστατικό της επιχειρηματικής και επενδυτικής σκέψης σήμερα.
Οι υπεραποδόσεις των τραπεζικών μετοχών. Άλμα στο κενό;
Παραδοσιακά οι τραπεζικές μετοχές αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των χαρτοφυλακίων των ιδιωτών και των θεσμικών επενδυτών. Και αυτό διότι οι υψηλές μερισματικές αποδόσεις που προσέφεραν, μαζί με τη διανομή «δωρεάν» μετοχών μέσω της αναπροσαρμογής των παγίων στοιχείων τους, αποτελούσε για δεκαετίες την καθημερινότητα των επενδυτών της Σοφοκλέους. Τα πράγματα άλλαξαν.
Η παγκόσμια χρηματιστηριακή και οικονομική κρίση απέδειξε πως το τραπεζικό επενδυτικό φετίχ έχει καταρρεύσει. Το σκηνικό των συγχωνεύσεων και των ανακεφαλαιοποιήσεων που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια άλλαξε την εικόνα των τραπεζών ως ακρογωνιαίου λίθου, πάνω στον οποίο κτίζονται τα μετοχικά χαρτοφυλάκια. Παρά ταύτα, η αγοραστική υπερδιέγερση του πρώτου διμήνου του 2019 δείχνει πως οι τράπεζες παραμένουν οι επίσημες ερωμένες των επενδυτών.
Το αν οι προσδοκίες που έχουν οδηγήσει τις τραπεζικές μετοχές σε αυτά τα νέα επίπεδα τιμών θα δικαιωθούν, εξαρτάται από την αποτίμηση των εξελίξεων σε απόλυτα μεγέθη. Αν δηλαδή το διάδοχο καθεστώς του νόμου Κατσέλη, ο νέος χειρισμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων από την πλευρά των τραπεζών και οι ρυθμίσεις για τις προβληματικές τράπεζες του Ευρωπαϊκού Νότου και ειδικότερα της Ελλάδας, εγείρουν την ανάγκη εισφοράς νέων κεφαλαίων στη μετοχική βάση των τραπεζών ή όχι. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα.
Και αυτό αποτυπώνεται τόσο από τις long θέσεις των μακροπρόθεσμων επενδυτών, όσο και από τις short θέσεις των καθαρά κερδοσκοπικών funds. Επομένως, το άλμα των τιμών των τραπεζικών μετοχών σύντομα θα φανεί αν είναι «salto mortale» ή ένα πέρασμα στην όχθη με τον καλά κρυμμένο θησαυρό. Ας σημειωθεί πως παρ'' όλη την τραπεζική άνοδο η Oceanwood Capital Management και η Marshal αύξησαν τη short θέση τους στις μετοχές της Eurobank, της Εθνικής Τραπέζης και της Τραπέζης Πειραιώς.
H πορεία των μετοχών της dream team του Χρηματιστηρίου
H πορεία της ραχοκοκαλιάς της ελληνικής κεφαλαιαγοράς έχει άλλες αφετηρίες και άλλα σημεία αναφοράς. Οι μετοχές της μεσαίας και υψηλής κεφαλαιοποίησης, όπως είναι ο Τιτάν, ο ΟΤΕ, ο ΟΠΑΠ, η Coca Cola 3Ε, η Motor Oil, η Μυτιληναίος, τα Ελληνικά Πετρέλαια, το Kρι-Κρι, η Τέρνα Ενεργειακή, η JUMBO, o Fourlis, ο Σαράντης, η EXAE, η Ελλάκτωρ, η ΓΕΚ, η Lamda Development και οι εταιρείες ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και δημόσιου ενδιαφέροντος, όπως είναι η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ και ο ΑΔΜΗΕ, κινούνται και θα κινηθούν βασισμένες σε άλλα δεδομένα.
Αυτές οι εταιρείες που προσελκύουν το ενδιαφέρον των μεγάλων ιδιωτών και των μεγάλων θεσμικών του εσωτερικού και του εξωτερικού, έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά η καθεμιά, όμως θα κινηθούν σε μεγάλο βαθμό συντονισμένα, όσον αφορά τη χρηματιστηριακή τους συμπεριφορά. Οι αποφάσεις στον τομέα της επιτάχυνσης των ιδιωτικοποιήσεων, της προώθησης των μεγάλων διαγωνισμών και των σημαντικών έργων υποδομής στην αναδιάρθρωση των κρατικών επιχειρήσεων, θα αποτελέσουν το έδαφος πάνω στο οποίο θα στηρίξουν τις αποφάσεις τους οι επενδυτικές επιτροπές και τα διοικητικά συμβούλια των funds, που θα αποπειραθούν να λάβουν εκ νέου το ρίσκο και τις αποδόσεις της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας.
Η αναμενόμενη κυβερνητική αλλαγή και η αναμενόμενη φιλοεπενδυτική στροφή, θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να κινηθούν άφοβα και απρόσκοπτα στα νέα τους σχέδια με αναπτυξιακές προοπτικές με σημαντικές θετικές επιπτώσεις στους ισολογισμούς τους, στα αποτελέσματα χρήσεως, στις αποδόσεις τους και τους χρηματοοικονομικούς τους δείκτες. Αυτό θα σημάνει και την έναρξη ενός νέου και πιο εκτεταμένου κύκλου συνεργειών, εξαγορών, συγχωνεύσεων, συμπράξεων και αναπροσαρμογών στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι.
Η αγορά θα γεμίσει με θετικά νέα, αντί για διαχείριση μιζέριας και αναστολών και το κλίμα θα προσελκύσει αναπόφευκτα νέα κεφάλαια και στρατηγικούς επενδυτές. Οι μετοχές όλων των προαναφερθέντων σημαντικών εταιρειών, με συγκροτημένη διοίκηση, σε κλάδους που άντεξαν στην ύφεση και με σημαντική τεχνογνωσία στον χώρο των δραστηριοτήτων τους, μόνον θετικές προοπτικές θα έχουν μπροστά τους.
Βέβαια, ένα μεγάλο ερωτηματικό που θα βρίσκεται παρόν σε όλες τις μελέτες και αναλύσεις σχετικές με την ελληνική κεφαλαιαγορά και τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές, είναι η πορεία των διεθνών αγορών. Γιατί όσο και να εκτιμούμε πως η συγκυρία που διαμορφώνεται θα επιτρέψει την όποια αυτονόμηση της πορείας του Χρηματιστηρίου Αθηνών και την εξέλιξη ενός δικού του κύκλου, οι εξελίξεις στις διεθνείς αγορές, η πορεία των επιτοκίων, ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης των μεγάλων οικονομιών, δεν θα μπορούσαν παρά να επιδράσουν στη διάθεση των επενδυτών για ανάληψη ρίσκου σε μια μικρή περιφερειακή αγορά, που θα μπορούσε έστω και στην καλύτερη περίπτωση να αποτελέσει το επόμενο «turnaround story».
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 8 Μαρτίου
