«Η Ελλάδα λόγω της πολυνησίας και της ιστορίας της, με μια μεγάλη παράκτια γραμμή πάνω από 16.000 χιλιόμετρα, θεωρείται ιδανική περιοχή για κρουαζιέρες και ταξιδιωτική εμπειρία, συγκεντρώνοντας το μεγάλο ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών απ'' ολόκληρο τον κόσμο. Ωστόσο, η έλλειψη ανταγωνιστικών λιμενικών υπηρεσιών, σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια, οι κακές υποδομές, η γραφειοκρατία και το πρόβλημα του μεταναστευτικού, δημιουργούν ένα αρνητικό περιβάλλον, οδηγώντας τις περισσότερες φορές τους τουριστικούς πράκτορες και τις εταιρείες, να επανεξετάζουν την στάση τους έναντι της χώρας μας».
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος της Ένωσης Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας, αλλά και διευθυντής της Majestic International Cruises INC Θεόδωρος Κόντες.
Ερ. Ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο κλάδος της κρουαζιέρας στην Ελλάδα;
Οι λιμενικές υποδομές πολλών νησιών, παρά τα χρήματα που υποτίθενται μαζεύονται από τα λιμενικά τέλη για την ανάπτυξή τους, γνωρίζουμε όλοι ότι δεν είναι στην καλύτερη κατάσταση αυτή την στιγμή, με αποτέλεσμα αρκετά κρουαζιερόπλοια να μην μπορούν να προσδέσουν στο λιμάνι και να χρησιμοποιούνται λάντζες για τη μεταφορών επιβατών.
Η κατάσταση στα περισσότερα νησιά είναι απαράδεκτη. Υπάρχουν υποδομές πολύ περιορισμένου μεγέθους και χρήσης, άκρως πεπαλαιωμένες και χωρίς συντήρηση.
Έχουν κατασκευαστεί λιμάνια και προβλήτες με λανθασμένα στοιχεία και ίσως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή είναι επικίνδυνα.
Επίσης, έχουν επενδυθεί αρκετά χρήματα σε λιμενικά έργα, που παραμένουν ανενεργά απλά και μόνο για προσωπικά και κομματικά οφέλη.
Πρέπει να αξιολογούνται οι διάφοροι προορισμοί μέσω της λιμενικής πολιτικής και μετά να προωθούνται έργα όπου ακριβώς χρειάζονται και βεβαίως να επισκευάζονται όπου απαιτείται.
Ένα παράδειγμα σας αναφέρω. Στη Σαντορίνη, ένα νησί παγκοσμίως γνωστό, εδώ και οκτώ χρόνια είναι εκτός χρήσης τα 4 ναύδετα (τσαμαδούρες - mooring buoys) που βρίσκονται σε συγκεκριμένη θέση (στίγμα), όπου μπορεί ένα πλοίο να προσδένει με ασφάλεια σ΄ αυτά. Θα πρέπει για τους νέους προορισμούς των κρουαζιερόπλοιων η πολιτεία, έως ότου προχωρήσει σε σχεδιασμό για τις λιμενικές υποδομές, να υιοθετήσει τη λύση ναυδέτων πρώτα και ανάλογα μελλοντικά ίσως απαιτηθούν να υλοποιηθούν λιμενικά έργα. Τα εν λόγω ναύδετα στη συνέχεια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλους νέους προορισμούς.
Ένα άλλο θέμα που δημιουργεί προβλήματα στον κλάδο είναι ότι οι αρχές λιμένων δεν παρέχουν συνολικά τις υπηρεσίες (καβοδεσία, πλοηγούς, ρυμουλκά) στις εταιρείες κρουαζιέρας, όπως συμβαίνει στα περισσότερα ευρωπαϊκά λιμάνια. Από τη στιγμή που ένα πλοίο θα προσεγγίσει για να δέσει σε ένα ευρωπαϊκό λιμάνι, του έχουν δοθεί άμεσα όλες οι υπηρεσίες με έναν ενιαίο τιμοκατάλογο, από έναν κεντρικό φορέα που είναι το λιμάνι. Εδώ ο κάθε πράκτορας της εταιρείας διαπραγματεύεται από μόνος τους τις εν λόγω υπηρεσίες για κάθε κρουαζιερόπλοιο.
Επίσης σε πολλά νησιά διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει κοινός συντονισμός τελωνείου και αστυνομίας για την εξυπηρέτηση των επιβατών κρουαζιερόπλοιων, ενώ αναφορικά με τον προγραμματισμό αφίξεων berth allocation εξακολουθεί να υπάρχει πρόβλημα αφού για πολλούς προορισμούς δεν εφαρμόζεται.
Για να μπορέσει να επιτευχθεί ο σωστός προγραμματισμός των αφίξεων των κρουαζιερόπλοιων, θα πρέπει να υπάρξει ενιαίο ηλεκτρονικό μηχανογραφικό σύστημα για όλους τους λιμένες, με διαχωρισμό του Αιγαίου σε διάφορα τμήματα (σσ βόρειο - νότιο - δυτικό - ανατολικό) προκειμένου να υπάρχει κοινός συντονισμός και όχι ταλαιπωρία και έξοδα για τις εταιρείες.
Αναφορικά με τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία αυτά που βρίσκονται κυρίως εκτός Αττικής εξακολουθούν να κλείνουν στις 3 το μεσημέρι, αφού δεν δίνονται χρήματα για απογευματινές βάρδιες των υπαλλήλων.
Τα οδικά δίκτυα πολλών περιοχών επίσης αποτελούν ένα βασικό ανασταλτικό παράγοντα για τον κλάδο. Φανταστείτε στο λιμάνι του Πειραιά 4 κρουαζιερόπλοια να αποβιβάζουν 7.000 επιβάτες για ξενάγηση και όλοι αυτοί να πρέπει να μεταφερθούν με 140 πούλμαν στην Ακρόπολη από το λιμάνι του Πειραιά. Με τα έργα αυτή τη στιγμή που βρίσκονται σε εξέλιξη για το τραμ και το μετρό στην πόλη τα προβλήματα είναι πολλά και το μόνο που μπορεί να γίνει για μικρή αντιμετώπιση του θέματος είναι η αστυνόμευση των λεωφορειόδρομων.
Η πολιτεία θα πρέπει επίσης να μεριμνήσει για τους επισκέπτες εκτός συνθήκης Σένγκεν με ενίσχυση δυναμικού των προξενείων σε χώρες όπου παρουσιάζεται μεγάλη κίνηση επιβατών προς την Ελλάδα, όπως η Τουρκία, η Ρωσία και η Κίνα, προκειμένου η έκδοση της βίζας να γίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ως προς αυτό το θέμα μέχρι πέρυσι υπήρχε από τις ελληνικές αρχές απλούστευση της διαδικασίας για τους επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων από Τουρκία αλλά φέτος τα πράγματα δεν πιστεύω ότι θα είναι το ίδιο.
Ένα θέμα που επίσης η πολιτεία θα πρέπει να κοιτάξει προσεκτικά είναι η διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος, αφού το τελευταίο διάστημα υπάρχουν αυξητικές ροές προς τα νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο.
Σχετικά με τα capital controls και τα προβλήματα που μπορούν να προκαλούνται στη διαχείριση των εταιρειών η κατάσταση έχει βελτιωθεί πολύ από ότι παλαιότερα ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα σε συναλλαγές εταιρειών κρουαζιερόπλοιων.
Τέλος, για το θέμα των αεροπορικών συνδέσεων θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα λόγω των εξελίξεων στην Τουρκία, θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, μειώνοντας τα τέλη αεροδρομίων.
Ερ. Ποια νησιά κατά τη γνώμη σας αυτή τη στιγμή έχουν κάποιες κατάλληλες λιμενικές υποδομές για να μπορούν να εξυπηρετήσουν κρουαζιερόπλοια 4.000 και 5.000 επιβατών;
Απάντηση: Ελάχιστα νησιά μπορούν να υποδεχτούν τα mega cruisers (5000 pax) καθώς δεν διαθέτουν τις υποδομές που χρειάζονται. Ο Πειραιάς, η Κέρκυρα, η Κρήτη και η Ρόδος είναι τα νησιά που μπορούν να υποδεχτούν και να εξυπηρετήσουν τα πλοία αυτού του μεγέθους. Η Σαντορίνη δέχεται, αλλά είναι αδύνατη η σωστή εξυπηρέτηση με το τελεφερίκ. Σε άλλα επίσης νησιά υπάρχει έλλειψη τουριστικών λεωφορείων, ξεναγών κλπ.
Ερ. Η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Κρουαζιέρας έχει συνεδριάσει εκ νέου...
Απάντηση: Η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Κρουαζιέρας συνεδρίασε εκ νέου και δόθηκαν τα θέματα προτεραιότητας για τα οποία πρέπει να γίνουν ενέργειες επίλυσής τους από τις τέσσερις ομάδες που έχουν δημιουργηθεί. Οι ομάδες εργασίας συμφώνησαν να εργάζονται παράλληλα για την επίλυση των διαφόρων θεμάτων. Ένα σοβαρό θέμα που τέθηκε στην επιτροπή, είναι αυτό του φορολογικού καθεστώς στην Ελλάδα. Θα πρέπει να υπάρξει ρύθμιση για τις ενδοκοινοτικές κρουαζιέρες και να μη χρειάζεται ένα πλοίο να προσεγγίσει λιμάνι εκτός ΕΕ για να πετύχει το αφορολόγητο σε καύσιμα και προμηθειών. Έως τώρα τα περισσότερα κρουαζιερόπλοια προκειμένου να πετύχουν αφορολόγητο σε πετρέλαιο και τροφοδοσίες πραγματοποιούσαν προσέγγιση σε ένα λιμάνι εκτός ΕΕ. Λόγω όμως των εξελίξεων στην Τουρκία αυτό δεν μπορεί εύκολα να γίνει. Μάλιστα πολλές φορές για να μπορέσει ένα κρουαζιερόπλοιο να πετύχει το αφορολόγητο, προσέγγιζε ένα τουρκικό λιμάνι για μία ώρα χωρίς να αποβιβάσει επιβάτες. Η δυτική Μεσόγειος ήδη χρησιμοποιεί το αφορολόγητο για καύσιμα και τροφοδοσίες στα κρουαζιερόπλοια που κάνουν ενδοκοινοτικές προσεγγίσεις. Ήδη εφαρμόζεται σε χώρες όπως Ισπανία, Γαλλία και Ιταλία.
Ερ.: Πόσοι ξένοι επισκέπτες επέλεξαν φέτος την κρουαζιέρα στην Ελλάδα ως τουριστικό προϊόν;
Απάντηση: Το 2016 ο αριθμός επισκεπτών κρουαζιέρας στην Ελλάδα βελτιώθηκε από τις αρχικές προβλέψεις και ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα της Τουρκίας. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι ο αριθμός επισκεπτών θα είναι κοντά στα νούμερα του 2015 δηλαδή 4,9 εκατομμύρια επιβατο-αφίξεις. Ο Πειραιάς φέτος αναμένεται να είναι ο μεγάλος κερδισμένος μια που πήρε το μεγαλύτερο μέρος του homeporting από την Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσής μας (ΕΕΚΦΝ) το 2016 οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων αναμένεται να φθάσουν κατά προσέγγιση τις 3.294 με 4.894.400 επιβάτες στα 42 λιμάνια της χώρας, έναντι 4.281 πέρυσι με 4.957.744 επιβάτες.
Ερ. Υπάρχουν στοιχεία για τους προγραμματισμένους κατάπλοες κρουαζιερόπλοιων για το 2017 στο λιμάνι Πειραιά;
Απάντηση: Μετά τα γεγονότα της Τουρκίας και γενικότερα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και το πρόβλημα του μεταναστευτικού έχουμε μία αρνητική προσέγγιση στην κρουαζιέρα για το 2017, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μέχρι στιγμής περίπου 160 ακυρώσεις προσεγγίσεων επικράτειας με την πλειοψηφία να ανήκει στο λιμάνι του Πειραιά. Το γεγονός αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 200.000 τουρίστες. Υπάρχει φόβος ότι το νούμερο αυτό ίσως αυξηθεί σημαντικά το επόμενο διάστημα.
Ερ. Η έλευση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά μετά και την εξ ολοκλήρου διαχείριση του λιμανιού από την κινεζική ηγεσία πιστεύεται ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του κλάδου;
Απάντηση: Το γεγονός της διαχείρισης του λιμανιού του Πειραιά από την COSCO πιστεύουμε ότι θα βελτιώσει πολύ την κρουαζιέρα. Ελπίζουμε να βελτιωθούν οι υπηρεσίες στο λιμάνι του Πειραιά προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστικό σε κόστος και ιδιαίτερα σε εκτός Season διάστημα που θα βοηθήσει τα μέγιστα στην επιμήκυνση της περιόδου. Τέλος έχουμε λάβει υποσχέσεις από την κινεζική διοίκηση ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού με την προώθηση Κινέζων πελατών στην Χώρα μας. Πρέπει βέβαια να γίνει προσπάθεια απλοποίησης της έκδοσης visas Schengen προς όφελος της τουριστικής μας κίνησης.
Ερ. Η απελευθέρωση της visa για Τούρκους πολίτες από την ΕΕ εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει θετικά στον κλάδο της τουριστικής αγοράς και ειδικότερα στην κρουαζιέρα; Μιλάμε για μια αγορά 78 εκατ. πολιτών.
Απάντηση: Το θέμα αυτό της απλουστευμένης διαδικασίας visas για κρουαζιέρα ισχύει ήδη για περίπου 4 έτη με μεγάλη επιτυχία. Η κατάργηση της απλουστευμένης διαδικασίας θα δημιουργήσει πρόβλημα για τους γείτονες επισκέπτες. Προϋπολογίζουμε ότι αναμένεται να υπάρξει μείωση περίπου 50.000 επισκεπτών από τη γείτονα χώρα.
Ερ. Πιστεύετε ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας προκειμένου να μπορέσει να προσελκύσει κρουαζιερόπλοια στην Ελληνική σημαία θα πρέπει να δώσει κίνητρα και αν ναι ποια είναι αυτά;
Απάντηση: Δυστυχώς η Ελληνική σημαία έχει εξαφανισθεί από τα κρουαζιερόπλοια και πολύ δύσκολα θα επανέλθει λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού από τις ξένες εταιρείες συμπεριλαμβανομένων διαφόρων Ευρωπαϊκών σημαιών. Οι κύριες αιτίες είναι οι μισθολογικές διαφορές στα κατώτερα Ελληνικά πληρώματα, το μεγάλο κόστος των ασφαλιστικών εισφορών στη χώρα μας, η γραφειοκρατία που απαιτείται για την ελληνική σημαία, οι Extra επιθεωρήσεις / πιστοποιήσεις αλλά και οι φορολογικές και ποινικές επιβαρύνσεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα κρουαζιερόπλοια Ευρωπαίων που εξυπηρετούν στη Μεσόγειο φέρουν Ευρωπαϊκή σημαία (Μάλτα, Πορτογαλία, Ιταλία κλπ.) με αρκετά ανταγωνιστικούς όρους.
Ερ. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία και την Αίγυπτο κατά πόσο θα επηρεάσουν τον κλάδο το 2017 και το 2018;
Απάντηση: Είναι γεγονός ότι τα γεγονότα στην Τουρκία και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζουν αρνητικά την τουριστική κίνηση για το 2017 και το 2018. Προσπάθεια γίνεται να μειωθεί στο ελάχιστο η εν λόγω αρνητική πρόβλεψη. Έτσι λοιπόν έχουμε ετοιμάσει πακέτα με short cruising οικονομικά για να είναι πλέον ανταγωνιστικά. Επίσης στο τελευταίο ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Αίγυπτο με την ομάδα του Υπουργείου Τουρισμού εκτιμώ ότι έγιναν προτάσεις που θα βοηθήσουν θετικά.
Eρ. Η αγορά της Ασίας τραβά το ενδιαφέρον των εταιρειών κρουαζιέρας;
Απάντηση: Είναι μία νέα μεγάλη αγορά με εντυπωσιακή εξέλιξη και χρήση νέου tonnage πλοίων. Ετησίως 10 νέα mega ships προστίθενται στη συγκεκριμένη αγορά. Η περιοχή παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον καθώς υπάρχουν πολύ καλές λιμενικές υποδομές και ανάπτυξη των αεροδρομίων. Την περιοχή προσέγγισαν φέτος 60 κρουαζιερόπλοια, έναντι 43 το 2013 αύξηση 12%. Επίσης στην περιοχή εκτελέστηκαν φέτος 1.560 κρουαζιέρες έναντι 861 το 2013 δηλαδή αύξηση 22%. Να σημειωθεί ότι από το 2016 έως το 2026 αναμένεται να κατασκευαστούν 59 νέα κρουαζιερόπλοια νέας γενιάς.
