Μπορεί η προοπτική του εμβολιασμού να έχει ανοίξει μια χαραμάδα αισιοδοξία για την επόμενη ημέρα της πανδημίας, για τον κλάδο των αερομεταφορών ωστόσο η επαναφορά θα είμαι μακρά, επώδυνη και αβέβαιη. Και για τη βιομηχανία που στα ελληνικά πράγματα διαμορφώνει το 10% του ΑΕΠ, η «ενδιάμεση περίοδος» θα απαιτήσει πέραν της επιχειρηματικής προσπάθειας όλων των εμπλεκομένων, ένα ενιαίο υγειονομικό πρωτόκολλο για τις πτήσεις, αλλά και ένα επαναπροσδιορισμένο πλαίσιο οικονομικής, επιχειρησιακής και κανονιστικής υποστήριξης. Ένα μοντέλο το οποίο θα βοηθήσει να διατηρηθούν τα οφέλη της αεροπορικής διασυνδεσιμότητας για την Ελλάδα, και θα υποστηρίξει τόσο τον ίδιο τον κλάδο των αερομεταφορών, όσο και τον τουρισμό τους δύσκολους μήνες που ακολουθούν.
Τα δεδομένα της νέας αεροπορικής πραγματικότητας για τη χώρα, αναλύθηκαν ενδελεχώς στο διαδικτυακό event, που διοργάνωσε Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA) με τη συμμετοχή υπουργών, κρατικών στελεχών και εκπροσώπων του κλάδου. Και το συμπέρασμα που συμμερίστηκαν όλοι οι εμπλεκόμενοι συνοψίζεται σε ένα τρίπτυχο που δείχνει κάτι περισσότερο από απαραίτητο για το επόμενο διάστημα:
1. Την υιοθέτηση ενός ενιαίου υγειονομικού πρωτοκόλλου μεταφορών και την προώθηση ενός ενισχυμένου και οικονομικότερου προγράμματος διαγνωστικών τεστ COVID-19 πριν το αεροπορικό ταξίδι.
2. Τη στήριξη του συνόλου του κλάδου (αεροπορικές επιχειρήσεις, αεροδρόμια και handlers) όχι μόνο με άμεσα (χρηματοοικονομικά) αλλά και με έμμεσα (φόροι, χρεώσεις κλπ.) μέτρα.
3. Την υιοθέτηση ρυθμιστικών και κανονιστικών παρεμβάσεων που εκκρεμούν εδώ και χρόνια και η υλοποίηση των οποίων θα καταστήσει τη λειτουργία της αερομεταφορικής βιομηχανίας, αποτελεσματικότερη και άρα οικονομικότερη.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας του COVID-19 στη αεροπορική ζήτηση στην Ελλάδα μέχρι σήμερα ήταν εξαιρετικά δριμύς. Η IATA εκτιμά ότι το 2020 θα ταξιδέψουν πάνω από 30 εκατομμύρια λιγότεροι επιβάτες, από και προς την Ελλάδα, μία μείωση κατά μέσο όρο της τάξης του 61% σε σύγκριση με το 2019. Αυτή η πτώση αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την ελληνική οικονομία κατά 10 δις. ευρώ, ενώ θέτει σε κίνδυνο περισσότερες από 273.000 θέσεις εργασίας. Η στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης το περασμένο καλοκαίρι, μετά το πρώτο lockdown, προχωρώντας σε επιλεκτικά τεστ PCR με βάση τους εισερχόμενους επιβάτες αίροντας την καραντίνα, είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει χαμηλότερο ποσοστό πτώσης στις πωλήσεις εισιτηρίων του Ιουλίου και Αυγούστου ( 58%), σε σύγκριση με παρόμοιες τουριστικές αγορές όπως η Γαλλία (-81%) , η Ιταλία (-81%), η Ισπανία (-85%), η Πορτογαλία (-81%) και η Κύπρος (-82%).
Το δεύτερο κύμα της πανδημία, ρίχνει και πάλι δραστικά τις κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων
Τεστ χαμηλότερου κόστους
«Είναι ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα είδε τα πλεονεκτήματα της πολιτικής διαγνωστικών τεστ που εφάρμοσε το περασμένο καλοκαίρι. Ωστόσο, για να ανακάμψουν πραγματικά τα αεροπορικά ταξίδια και ο τουρισμός, δύο είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Πρώτον, η Ελλάδα πρέπει να προσπαθήσει να μειώσει το κόστος των διαγνωστικών τεστ πριν την πτήση. Το τρέχον τεστ PCR που εφαρμόζεται προσθέτει ένα σημαντικό κόστος στα αεροπορικά ταξίδια στην Ελλάδα. Τα επιδοτούμενα διαγνωστικά τεστ ή η μετάβαση στα Γρήγορα Τεστ Αντιγόνου θα μπορούσαν να ελαττώσουν το κόστος και να τονώσουν τη ζήτηση. Δεύτερον, η Ελλάδα οφείλει να ασκήσει πιέσεις για μία πανευρωπαϊκή συνεργασία για μία σαφή πολιτική που θα αντικαθιστά την καραντίνα με τα συστηματικά διαγνωστικά τεστ των επιβατών και ενιαίο ταξιδιωτικό πρωτόκολλο», δήλωσε ο Περιφερειακός Αντιπρόεδρος της IATA Ευρώπης, Ράφαελ Σβάρτσμαν.
Με τον υφυπουργό Υγείας, Βασίλη Κοντοζαμάνη να συνεκτιμά ότι η περίοδος αποκατάστασης της κανονικότητας θα είναι μακρά, ακόμη και αν ο εμβολιασμός ξεκινήσει από τον Ιανουάριο του 2021, το πάνελ (στο οποίο από πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης συμμετείχαν επίσης οι υπουργοί Υποδομών Κώστας Αχ. Καραμανλής και Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης) της ΙΑΤΑ κατέληξε στο ότι η εφαρμογή υποχρεωτικού τεστ πριν τις διεθνείς πτήσεις, αφενός θα βοηθήσει τη χώρα να διατηρήσει πολύ χαμηλά τα επίπεδα διασποράς του ιού, αλλά παράλληλα θα ενισχύσει και το αίσθημα ασφάλειας μεταξύ των επιβατών. Κάτι που με τη σειρά του θα επιβεβαιώσει τη θέση του αεροσκάφους ως του ασφαλέστερου μεταφορικού μέσου και θα ενισχύσει τη ζήτηση.
Ένας χρόνος για επιστροφή στην κανονικότητα
Την ίδια στιγμή, οι διαγνωστικοί έλεγχοι και τα ανοιχτά σύνορα, από μόνα τους, είναι απίθανο να επανεκκινήσουν εγκαίρως τον κλάδο. Και σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, τα έσοδα των αεροπορικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται από και προς την Ελλάδα θα μειωθούν, για το 2020, κατά περίπου 3,7 δισ. ευρώ. Με τις συντηρητικές εκτιμήσεις να υπολογίζουν ότι ακόμη και εάν ένα πρόγραμμα εμβολιασμού ξεκινήσει σε 3-6 μήνες, η αποκατάσταση της ομαλότητας για την αεροπορική βιομηχανία θα απαιτήσει τουλάχιστον 12 μήνες, η κατάσταση θα δοκιμάσει σκληρά όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Προκειμένου να αποφευχθεί η μαζική απώλεια θέσεων εργασίας και η καταστροφή των οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών που προκύπτουν από τις αερομεταφορές, απαιτείται ένα πλαίσιο οικονομικής, επιχειρησιακής και ρυθμιστικής στήριξης, έως ότου η βιομηχανία να μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια της.
Τα ταξίδια στην Ελλάδα, ανέκαμψαν νωρίτερα έναντι άλλων προορισμών στη Ευρώπη, ενδεχομένως λόγω και της πολιτικής covid testing που ακολούθησε η χώρα
Κώστας Αχ. Καραμανλής: Στόχος η βιωσιμότητα και η επιχειρηματική δυναμική
Από την πλευρά του, ο υπουργός Υποδομών αφού σημείωσε την κρισιμότητα του κλάδου των αερομεταφορών για τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος, παρατήρησε ότι ο ίδιος κλάδος είναι και ένας τομέας παρεμβάσεων από την Πολιτεία. Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής αφού επεσήμανε ότι η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ειδικά σχήματα στήριξης, όπως το πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ για την απασχόληση, υπογράμμισε ότι θα πρέπει να ιεραρχηθούν πρωτοβουλίες για τη στήριξη του κλάδου των αερομεταφορών ώστε να διατηρηθεί η βιωσιμότητά του, αλλά και η επιχειρηματική του δυναμική.
Μεταξύ των μέτρων στήριξης που έχει ζητήσει ο κλάδος, περιλαμβάνονται μειώσεις στο κόστος χρήσης των αεροδρομίων, οι αναβολές φόρων και τελών, αλλά και η επέκταση της περιόδου μη χρήσης των slots.
Την αναγκαιότητα στήριξης τόσο των επιχειρήσεων των αεροδρομίων όσο και των αεροπορικών εταιρειών, επεσήμανε και ο CEO του ΔΑΑ, Γιάννης Παράσχης, επισημαίνοντας την κρίσιμη κατάσταση που έχει επιφέρει για τον κλάδο η πανδημία. Ο ίδιος κατέγραψε την εκτίμηση ότι η χρονιά θα κλείσει με πτώση της κίνησης κατά 66% στα αεροδρόμια, αν όχι χειρότερα, καθώς το δεύτερο lockdown επηρεάζει σημαντικά το κλείσιμο της χρονιάς.
Ευτ. Βασιλάκης: Η εφαρμογή ενιαίων υγειονομικών πρωτοκόλλων είναι απαραίτητη
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Aegean, Ευτύχης Βασιλάκης, παρατήρησε ότι η πανδημία χτύπησε τη βιομηχανία των αεροπορικών με πτώση της τάξης του 70-80% και με τις προοπτικές να παραμένουν δύσκολες. Ο ίδιος εστίασε στην προσπάθεια που καταβάλει η αεροπορική ώστε τόσο το κοινό όσο και οι εργαζόμενοί της να είναι ασφαλείς και δήλωσε ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα. Εστίασε στην αποτελεσματική βοήθεια που παρασχέθηκε στον κλάδο από την πολιτεία προσθέτοντας ότι θα πρέπει να συνεχιστεί, για να στηρίξει τις βιώσιμες επιχειρήσεις και τη συνέχειά τους. Για τη συνέχεια αυτή, συμπλήρωσε η εφαρμογή ενιαίων υγειονομικών πρωτοκόλλων είναι απαραίτητη όπως επίσης και η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, προκειμένου η βιομηχανία των αερομεταφορών να πάρει την οδό της ανάκαμψης.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο
Για την ΙΑΤΑ, ένα βασικό μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση στην Ελλάδα θα ήταν και η ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή για την πολιτική αεροπορία.
«Η δημιουργία μιας αποτελεσματικής, ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής για την επίλυση των προβλημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, τις καθυστερήσεις, τη χωρητικότητα και τα αερολιμενικά τέλη και χρεώσεις, είναι μακροπρόθεσμο αίτημα ολόκληρου του αεροπορικού τομέα στην Ελλάδα. Ωστόσο, εκκρεμεί η ψήφιση του νομοσχεδίου. Όσο συντομότερα θεσπιστεί ο νόμος, τόσο γρηγορότερα μπορούν να οικοδομηθούν ισχυρά θεμέλια για τη μελλοντική επιτυχία της αεροπορικής διασυνδεσιμότητας για την Ελλάδα», δήλωσε ο κ. Σβάρτσμαν.
Το κόστος του PCR test παραμένει υψηλό και είναι συγκρίσιμο με τον μέσο αεροπορικό ναύλο, λειτουργώντας αρνητικά σε ένα αεροπορικό ταξίδι. Πιθανόν το test αντιγόνου να περιόριζε το κόστος, τονώνοντας ξανά τη ζήτηση
