Του Γιώργου Φιντικάκη
Έως και το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ασχολούμασταν μαζί τους σχεδόν καθημερινά. Τόσο επειδή ήταν η εποχή των πρώτων αριστερών ιδιωτικοποιήσεων και κάτι τέλος πάντων κινούνταν, όσο κυρίως επειδή οι συχνές επιθέσεις στο πρόσωπο του Πιτσιόρλα αποκάλυπταν τη σύγχυση που υφίστατο στη κυβέρνηση αναφορικά με το πρόγραμμα που η ίδια είχε εγκρίνει.
Και μετά ήρθε ο ανασχηματισμός, ο Πιτσιόρλας υπουργοποιήθηκε, το ΤΑΙΠΕΔ αποδιοργανώθηκε, και μπήκαμε για τα καλά στον αστερισμό της δεύτερης αξιολόγησης. Κάπως έτσι οι αποκρατικοποιήσεις υποβαθμίστηκαν στη κλίμακα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, παύοντας να αποτελούν εστία αντιπαραθέσεων, ακριβώς επειδή το πρόγραμμα περιέπεσε σε χειμερία νάρκη.
Αν κάποιος ευθύνεται γι'' αυτή την υποτονικότητα δεν είναι μόνο η κυβέρνηση, αλλά και οι δανειστές που έχουν πάψει να μας πιέζουν να "τρέξουμε τα πράγματα" δίνοντας συχνά την εντύπωση ότι έχουν πειστεί από την ελληνική επιχειρηματολογία πως το πρόγραμμα δεν είναι γραμμένο σε πέτρα και άρα μπορεί να τροποποιηθεί.
Από τις υποτονικές αντιδράσεις των δανειστών...
Κάτι η επικείμενη λειτουργία του υπερ-Ταμείου που έχει χαλαρώσει τα πράγματα, κάτι ότι όπως και η κυβέρνηση, έτσι και οι πιστωτές θέλουν πάνω απ' όλα να κλείσει η συμφωνία, και να μην έχουν την ελληνική εκκρεμότητα μπροστά τους ενόψει διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων το 2017, (αλλά και επειδή για τον ίδιο λόγο χρειάζονται μια επιτυχία), η θηλιά τους έχει αδυνατίσει.
Αν για παράδειγμα το ναυάγιο του ΔΕΣΦΑ συνέβαινε σε άλλες εποχές, οι πιέσεις προς τη κυβέρνηση δεν θα είχαν καμία σχέση, με την υποτονική στάση "ενόχλησης" που λέγεται ότι προκάλεσε η είδηση στις Βρυξέλλες, συνοδευόμενη από την ελληνική απάντηση πως θα προκηρύξει άμεσα νέο διαγωνισμό.
Βέβαια, η στάση των πιστωτών εξαρτάται και από το πόσο καλός μαθητής είναι η κυβέρνηση. Τόσο τα του υπερ-Ταμείου, όσο και οι υποχρεώσεις για τις από εδώ και πέρα ιδιωτικοποιήσεις συμπεριλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα της 2ης αξιολόγησης που αναμένεται να κατατεθεί αύριο στη Βουλή. Αν μετά τη ψήφιση των μέτρων, χρειαστεί ένας ακόμη χειμώνας για να εφαρμοστούν, νέες εμπλοκές θα προκύψουν, από τη συμμετοχή μας, έστω και στα στερνά, στο QE, έως την περίφημη αναθέρμανση του επενδυτικού ενδιαφέροντος.
... στον κίνδυνο να πέσουν για άλλη μια φορά έξω
Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον λόγος που εξηγεί τη στάση της τρόικας. Ξέρουν, αυτό που ξέρουμε κι εμείς. Οι από εδώ και πέρα ιδιωτικοποιήσεις (π.χ. της ΔΕΗ ή της ΔΕΠΑ), συνιστούν, κάθε μία για τους δικούς της λόγους, τόσο σύνθετα κουβάρια, ώστε αν επιμείνουν στο "εδώ και τώρα", ρισκάρουν για μια ακόμη φορά την αξιοπιστία τους, με κίνδυνο οι στόχοι να πέσουν άλλη μια φορά έξω. Δείτε τι έγινε το 2016, που με ένα θεωρητικά εύκολο πρόγραμμα αποτελούμενο από διαγωνιστικά ολοκληρωμένες ιδιωτικοποιήσεις, θα εισπραχθούν τελικά μόνο 500 εκατ. ευρώ έσοδα, έναντι μνημονιακού στόχου 2,5 δισ. ευρώ.
Και από την πρόσληψη συμβούλων...
Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που ενέκρινε την περασμένη Τετάρτη το ΤΑΙΠΕΔ, χρονοδιαγράμματα έναρξης νέων διαγωνισμών δεν υπάρχουν, παρά μόνο για την άμεση πρόσληψη συμβούλων. Λογικό. Για να πουληθεί το 17% της ΔΕΗ πρέπει πρώτα να αποτιμηθεί πόσο κοστίζει η επιχείρηση μετά την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ που τοποθετείται κάπου στις αρχές του νέου έτους. Για να ιδιωτικοποιηθεί το 65% της ΔΕΠΑ, πρέπει πρώτα να κηρυχθεί άγονος ο διαγωνισμός του ΔΕΣΦΑ (100% θυγατρική της ΔΕΠΑ), και όχι μόνο να προκηρυχθεί νέος αλλά να τελεσφορήσει κιόλας, προκειμένου να αποτιμηθεί η αξία της μητρικής του εταιρείας. Το ίδιο ισχύει με τα ΕΛΠΕ που κατέχουν το 35% του ΔΕΣΦΑ. Αλλά και για την πώληση του 30% που ελέγχει το Δημόσιο στον αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος, πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με τους Καναδούς μεγαλομετόχους της PSP για την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης, για την οποία ουδείς γνωρίζει σε πιο στάδιο βρίσκεται.
Βέβαια, υπάρχει και η άλλη ανάγνωση, ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις δυσκολίες των νέων διαγωνισμών ως υπεκφυγή για να παίξει καθυστερήσεις. Ούτως ή άλλως, η υστέρηση του προγράμματος είναι εμφανής παντού, όχι μόνο στις επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά και στις υπό εξέλιξη, όπως και σε όσες έχουν τυπικά ολοκληρωθεί. Τέτοια είναι το Ελληνικό, τα περιφερειακά αεροδρόμια, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η Αφάντου, η Κασσιόπη, ο ΟΛΘ, η Εγνατία, και η ΕΕΣΣΤΥ (Rosco), όλα με κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό εκκρεμότητας.
... στις γνωστές συνταγές υπερφορoλόγησης
Συμπερασματικά, ακόμη και αν οι δανειστές έχουν χαλαρώσει προσωρινά το ρυθμό πίεσης, θα έπρεπε η ίδια η κυβέρνηση να γυρίσει το διακόπτη στο "on". Έχουμε δεσμευτεί σαν χώρα σε κάποιους στόχους, και αναρωτιέται κανείς αν πάλι με συνταγές υπερφορολόγησης θα πετύχουμε τα όποια πρωτογενή πλεονάσματα των επόμενων ετών ;
Ακόμη και αν κάποια στιγμή συμφωνηθεί η καλοδεχούμενη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, όσο δεν δημιουργούνται προϋποθέσεις για μια διαρκή έκρηξη ανάπτυξης και επενδύσεων- και οι ιδιωτικοποιήσεις μπορεί να λειτουργήσουν σαν κράχτης προς αυτή την κατεύθυνση - είναι αδύνατο να επιτευχθεί αλλά και να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα.
Το ΤΑΙΠΕΔ ήταν το μοναδικό εργαλείο που διέθετε η χώρα για την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά η κυβέρνηση φαίνεται να έχει επιλέξει την υποβάθμισή του, πριν καν όμως βρει το φορέα που θα το αντικαταστήσει στο ρόλο αυτό. Το ερώτημα είναι αν αυτή συνιστά μια συνετή στρατηγική.
