Μία νέα μορφή παγκόσμιου πολέμου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στις μέρες μας. Ενός πολέμου που έχει επίκεντρο κυρίως την εξάρτηση των χωρών από την ενέργεια, τα εμπορεύματα και το δολάριο και διεξάγεται με τη χρήση παραδοσιακών αλλά και νέων όπλων, όπως τα fake news, τα κρυπτονομίσματα και οι συνεχείς τεχνητές αναταράξεις που διασφαλίζουν μια συνεχώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα.
Ο παγκόσμιος πόλεμος του 2022 δεν συνοδεύεται – τουλάχιστον μέχρι στιγμής - από κάποιο πρωτοφανές χρηματιστηριακό κραχ, ούτε από την κατάρρευση μιας οικονομίας. Είναι ένας υβριδικός πόλεμος που χτυπά τον πλανήτη στο πιο νευραλγικό σημείο, στη «ραχοκοκαλιά» του, ήτοι στη μεγάλη διασυνδεσιμότητα που τόσα χρόνια υφαίνεται μέσω της παγκοσμιοποίησης.
Μέσω της τριμηνιαίας έκθεσής της για τις προοπτικές των παγκόσμιων εμπορευμάτων, οι αναλυτές της Citi στέλνουν ένα πολύ ανησυχητικό μήνυμα. Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, ο κόσμος μας θα αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και της διακοπής των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, ακόμη και μετά το 2030.
Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι η Ρωσία είναι η κορυφαία χώρα στον πλανήτη στην παραγωγή και στις εξαγωγές εμπορευμάτων, με αποτέλεσμα το εμπορικό «διαζύγιο» Ευρώπης - Ρωσίας να προκαλεί προβλήματα στις παγκόσμιες εμπορικές ροές που ενδεχομένως εμφανίζονται για πρώτη φορά στην ιστορία.
Δεν έχει άδικο η Citi αν αναλογιστεί κανείς ότι ποτέ στο παρελθόν η παγκόσμια οικονομία δεν είχε φτάσει σε τέτοια επίπεδα διασύνδεσης και παγκοσμιοποίησης. Επομένως, είναι εύλογο μία σοβαρή ρωγμή στις σχέσεις Ρωσίας-Δύσης και κυρίως Ρωσίας-Ευρώπης, να προκαλεί σεισμικές δονήσεις σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.
Όπως είναι επίσης γνωστό, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μόνιμες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, την παγκόσμια πολιτική σκηνή και την αγορά των εμπορευμάτων, καθώς η Ρωσία είναι από τους κυρίαρχους προμηθευτές ενέργειας και μετάλλων, ενώ η Ουκρανία αποτελεί το «σιλό» της Ευρώπης για σιτηρά και άλλα αγροτικά προϊόντα.
Τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά του παγκόσμιου πολέμου, σύμφωνα με τη Citi, είναι α) οι ατελείωτες οικονομικές συγκρούσεις σε όλα τα επίπεδα, β) η συνεχής χρήση της προπαγάνδας, μπλέκεται η φαντασία με την πραγματικότητα, γ) ο πόλεμος μέσω των κρυπτονομισμάτων για να προκαλούνται ζημιές σε επιχειρηματικές και κυβερνητικές διαδικασίες και δ) η εκτεταμένη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας.
Τι συμβαίνει με τη Ρωσία και την Κίνα;
Η θέση της Ρωσίας στον κόσμο αλλάζει ραγδαία και σε επίπεδο ισχύος, ενώ το πυρηνικό της οπλοστάσιο την καθιστά έναν σημαντικό αστάθμητο παράγοντα για την παγκόσμια ειρήνη. Δεν προκαλεί έκπληξη, σημειώνει η Citi, ότι σχεδόν όλες οι χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, αρνούνται να αναγνωρίσουν την επανένταξη τμημάτων της Ουκρανίας στη Ρωσία. Η ρωσική οικονομία με ΑΕΠ της τάξης των 1,82 τρισ. δολαρίων, είναι πολύ μικρότερη από της Καλιφόρνιας (3,34 τρισ. δολάρια) και λίγο μεγαλύτερη από του Τέξας (1,7 τρισ. δολάρια).
Η καίρια θέση της ως προμηθευτή φυσικού αερίου δοκιμάζεται εξαιτίας της απώλειας μεριδίου αγοράς και εσόδων από την Ευρώπη. Έτσι, το ρωσικό φυσικό αέριο κινδυνεύει να γίνει απομονωμένο asset βραχυπρόθεσμα, ενώ το ίδιο ισχύει και για το ρωσικό πετρέλαιο.
Τέλος, η Citi επισημαίνει ότι η στρατιωτική ικανότητα της Ρωσίας αποδείχθηκε κατώτερη των προσδοκιών, αν και μένει το πολύ επικίνδυνο για την παγκόσμια σταθερότητα σκέλος των πυρηνικών.
Την ίδια ώρα, η οικονομία της Κίνας διανύει περίοδο ριζικών αλλαγών και η μείωση της ζήτησης για εμπορεύματα ενδεχομένως να έρθει πολύ ταχύτερα από το αναμενόμενο. Σημειώνεται ότι από το 1990 η «πείνα» της Κίνας για εμπορεύματα αποτελούσε μονίμως την κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ζήτησης. Αυτό σήμερα αλλάζει για πολλούς λόγους, όπως οι ραγδαίες δημογραφικές αλλαγές και οι μεταβολές στην αύξηση της βιομηχανικής ζήτησης.
Η ζήτηση για πετρέλαιο αναμένεται να κορυφωθεί πολύ πριν το 2030, ενώ η ζήτηση για diesel κορυφώθηκε στα μέσα της περασμένης δεκαετίας σε επίπεδο περίπου 10% υψηλότερα από το υψηλότερο σημείο που έφτασε έκτοτε.
Επιπλέον, οι κινεζικές αρχές προχωρούν σε κινήσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας που θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο. Μία τέτοια κίνηση είναι ο περιορισμός των θαλάσσιων εισαγωγών για να μην έχει πρόβλημα η Κίνα στην περίπτωση που άλλες χώρες κόψουν τους θαλάσσιους διαδρόμους. Άλλη είναι ο περιορισμός της προμήθειας εμπορευμάτων από οποιαδήποτε μεμονωμένη χώρα στο 15%-20% των συνολικών εισαγωγών.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η Citi πιστεύει ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα κάνει πολλά χρόνια να συνέλθει με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Κίνα να υποχωρούν από τις αρχές που οδήγησαν στην παγκοσμιοποίηση, με βασικότερη το ανοιχτό εμπόριο. Ο πόλεμος στα οικονομικά χαρακώματα θα συνεχιστεί…
