Του Σάκη Μουμτζή
Οι μαρξιστές—ορθόδοξοι και αναθεωρητές—μετά την κατάρρευση του σοσιαλισμού (1989-1991) βρέθηκαν μπροστά σε μια πραγματικότητα που διέψευδε τον μαρξισμό.
Ως γνωστόν, η μαρξιστική θεωρία υποστηρίζει πως ο κόσμος εξελίσσεται προχωρώντας από μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης σε μια ανώτερη.
Έτσι την φεουδαρχία την διαδέχτηκε ο καπιταλισμός, τον καπιταλισμό ο σοσιαλισμός και τον σοσιαλισμό τον διαδέχεται η ανώτατη μορφή οργάνωσης, η κομμουνιστική κοινωνία.
Αυτή η εξελικτική πορεία των κοινωνιών γίνεται, σύμφωνα με τον μαρξισμό, με φυσικοϊστορικούς όρους. Δηλαδή με τρόπο νομοτελειακό.
Όμως την περίοδο 1989-1991, και μετέπειτα, τον σοσιαλισμό δεν τον διαδέχτηκε ο κομμουνισμός, αλλά ο καπιταλισμός. Έτσι η θεωρία διαψεύσθηκε στον σκληρό πυρήνα της.
Οι αναθεωρητές προσπέρασαν το πρόβλημα. Άλλωστε αρκετοί από αυτούς «τρούπωσαν» στην αγκαλιά του Σημιτισμού και δεν είχαν χρόνο και διάθεση για θεωρητικές αναζητήσεις. Η ορθόδοξη Αριστερά όμως, το ΚΚΕ, έπρεπε να δώσει μια πειστική ερμηνεία στην κατάρρευση του σοσιαλισμού.
Ήταν ζήτημα υπαρξιακό.
Η μόνη θεωρητική διέξοδος που υπήρχε ήταν να αποδείξουν πως το καθεστώς που κατέρρευσε δεν ήταν σοσιαλιστικό, αλλά μια μορφή καπιταλισμού. Με αυτόν τον τρόπο διεσώζετο η θεωρία.
Επειδή όμως δεν μπορούσαν οι ορθόδοξοι κομμουνιστές να αρνηθούν όλη την πορεία του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος θεώρησαν ως σημείο καπιταλιστικής παλινόρθωσης το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ που κατήγγειλε τον σταλινισμό.
Έτσι στην απόφαση του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ (18-22/2/2009) σημειώνεται πως « ως σημείο στροφής ξεχωρίζει το 20ο Συνέδριο (1956) επειδή σε αυτό υιοθετήθηκαν μια σειρά οπουρτουνιστικές θέσεις για τα ζητήματα της οικονομίας...άλλαξε ο συσχετισμός στην διαπάλη που διεξαγόταν όλη την προηγούμενη περίοδο με στροφή υπέρ των αναθεωρητικών—οπουρτουνιστικών θέσεων...με αποτέλεσμα το κόμμα να χάνει τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του.»
Για να τεκμηριώσει τον αναθεωρητικό κατήφορο του ΚΚΣΕ μετά το 1956, η απόφαση του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ αναφέρεται και στην δεκαετία του 60. Σημειώνει χαρακτηριστικά: « Στο 22ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ ( 1961) υιοθετήθηκε ο χαρακτήρας του κράτους της ΕΣΣΔ, ως παλλαϊκού κράτους και το ΚΚΣΕ μετατράπηκε σε παλλαϊκό κόμμα... αλλοιώθηκαν τα χαρακτηριστικά του επαναστατικού κόμματος».
Βέβαια, όταν το ΚΚΕ δεχόταν αφειδώς οικονομική ενίσχυση από τους Σοβιετικούς, δεν υπήρχαν θεωρητικές ανησυχίες. Ούτε όταν τα ηγετικά στελέχη του φιλοξενούνταν στα πολυτελή θέρετρα του Σοβιετικού κόμματος.
Με αυτό το ερμηνευτικό σχήμα, το ΚΚΕ πίστεψε πως τακτοποίησε τους λογαριασμούς του με την μαρξιστική θεωρία. Αναθεωρώντας πλήρως την μέχρι τώρα ιστορία του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, έλυσε όλα τα θεωρητικά προβλήματα που προέκυψαν από την κατάρρευση του σοσιαλισμού.
Πάνω σε αυτήν την λογική είναι απολύτως φυσιολογική η επιστροφή του ΚΚΕ στις σταλινικές ρίζες. Αφού το ΚΚΣΕ έχασε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του με τον θάνατο του Στάλιν, η επαναστατική μήτρα βρίσκεται μέσα στην σταλινική περίοδο.
Συνεπώς, εν έτει 2019, υπάρχει κόμμα στο παγκόσμιο πολιτικό στερέωμα που αναπολεί την σταλινική περίοδο. Και δυστυχώς αυτό το κόμμα βρίσκεται στην Ελλάδα.
«Μα έχουν ένα 5%. Τι μπορούν να κάνουν;» θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης. Προφανώς και δεν μπορούν να κάνουν κάτι το επαναστατικό. Όμως με την δράση τους έχουν οδηγήσει σε χρεοκοπία ή έξοδο από την Ελλάδα δεκάδες επιχειρήσεις.
Έτσι, το ΚΚΕ με την συγκεκριμένη ιδεολογική του θεώρηση αποτελεί μια από τις παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος.
Ο γραμματέας του ΚΚΕ να ποζάρει υπερήφανος μπροστά στο πορτρέτο του Στάλιν, είναι, αν μη τι άλλο, και μια ύβρις προς τους 38.000 Πόντιους που εξοντώθηκαν από το σταλινικό καθεστώς.
