Πολλές φορές η αγωνία μας για το μέλλον, παρασύρει το διάλογο και δεν αφήνει χρόνο να εμπεδώσουμε το παρόν ώστε να καταλάβουμε καλύτερα τι οδηγεί τις εξελίξεις. Η εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιουνίου έχει επισκιάσει την προσπάθεια ερμηνείας της εκλογικής συμπεριφοράς των Ελλήνων την 21η Μαΐου.
Νομίζω πως η συζήτηση πρέπει να σταθεί στο πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα. Στις εκλογές όπου καταγράφηκε σαφώς η αλλαγή εποχής. Την 21η Μαΐου έπεσαν τίτλοι τέλους για τη Μεταπολίτευση, την πιο ώριμη πολιτικά περίοδο στην Ελληνική Δημοκρατία, όπου οι θεσμοί σταθεροποιήθηκαν περισσότερο από ποτέ, χωρίς παράλληλα να εμβαθύνουν όσο έπρεπε.
Ζήσαμε τις εκλογές όπου κατέρρευσαν οι κομματικές και οι ιδεολογικές σταθερές. Διαπιστώσαμε πως οι πολίτες δεν ψηφίζουν πλέον με βάση την ιδεολογία τους, αλλά τη σκέψη τους οδηγεί η σχέση κόστους - οφέλους. Έγιναν ορθολογιστές ψηφοφόροι, όπως θα τους χαρακτήριζαν οι πολιτικοί επιστήμονες.
Σε αυτές τις εκλογές ηττήθηκε ένα συγκεκριμένο πολιτικό αισθητικό πρότυπο. Αποκαθηλώθηκε το φωτοστέφανο της Αριστεράς, η οποία εδώ και δεκαετίες μιλούσε εξ ονόματος της κοινωνίας. Αποδείχθηκε ότι δεν κατανοούσε την κοινωνία. Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη για την κοινωνία αλλά όχι για την Αριστερά.
Η δεκαετής περιπέτεια των μνημονίων και η πανδημία συνέβαλαν στην απουσία συλλογικού αφηγήματος στη χώρα. Οι πολίτες αποφασίζουν για το προσωπικό τους συμφέρον, καθώς δε βλέπουν την πολιτική να μπορεί να σχεδιάσει ένα καλύτερο μέλλον.
Έτσι επέλεξαν τη ΝΔ, διότι τους έδινε μια ρεαλιστική πρόταση. Μπορεί να μην εξασφαλίζει προοπτική για το μέλλον, αλλά δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις στο παρόν. Με αυτό τον τρόπο κέρδισε η ατομικότητα τη συλλογικότητα και η αριστερά έμεινε με την ουτοπία της επανάστασης.
Η διάψευση της προσδοκίας πως «με ένα νόμο και ένα άρθρο» θα έλθουν οι λύσεις, παράλληλα με τη διαχειριστική αδυναμία της περιόδου 2015-2019, οδήγησαν στην απελευθέρωση των πολιτικών δυνάμεων. Εξάλειψαν το συναίσθημα από την ψήφο και ‘νομιμοποίησαν’ στη συνείδηση των πολιτών πως η πολιτική είναι διαχείριση της καθημερινότητας.
Το μήνυμα εστάλη για πρώτη φορά τον Μάιο του 2019 στις Ευρωεκλογές, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έδειξε να το λαμβάνει και συνέχισε στο δρόμο της πολιτικής ουτοπίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ βούλιαξε στις εκλογές διότι δεν άλλαξε. Δεν πέρασε στην πολιτική ωριμότητα, αλλά καθηλώθηκε στην ιδεοληπτική προσέγγιση των πραγμάτων.
Δεν κατανόησε πως στη ζωή τα πράγματα θέλουν κόπο και δεν επιβάλλονται. Το 2016 μόνος ψήφισε την απλή αναλογική καθώς υπαγορευόταν από το αξιακό σύστημα της Αριστεράς, λησμόνησε όμως πως οι αξίες δεν επιβάλλονται αλλά εμπεδώνονται διά του παραδείγματος και του διαλόγου. Δεν κατάλαβε πως η κοινωνία ήθελε ένα κόμμα πλάι της, που να κάνει αντιπολίτευση, να μιλά για τα προβλήματά της και μέσα από αυτή τη διάσταση να δημιουργεί όραμα για το μέλλον.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης δε μένεις στις διαιρέσεις και στα συνθήματα του παρελθόντος, αλλά δείχνεις ότι ακούς την εποχή και προσαρμόζεις τις πολιτικές σου. Στις εκλογές που πέρασαν η κοινωνία ζήτησε σταθερότητα αποκαθηλώνοντας τις σταθερές. Στις εκλογές που έρχονται είναι ευκαιρία οι πολιτικές δυνάμεις να ξανασυνδεθούν με την πραγματικότητα.
* Η Μαρία Καρακλιούμη είναι Πολιτική Αναλύτρια της RASS
