Την τελευταία 15ετία η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη μοιάζει σαν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Λίγο πριν από τις ευρωεκλογές του 2014 από την Αθήνα και το Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, ο γερμανός φιλόσοφος, Γιούργκεν Χάμπερμας, είχε προειδοποιήσει, ότι δεν πρόκειται για συγκυριακό σύμπτωμα, καθώς ο ακροδεξιός λαϊκισμός είναι επικίνδυνος διότι παρασύρει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Γεμάτα άγνοια, ελλιπή ή ψευδή ενημέρωση, αγωνίες και φόβους για το μέλλον. « Είναι πρόκληση να φέρουμε αυτούς τους πολίτες πίσω» σημείωνε ο Χάμπερμας.
Η Ευρώπη είτε στην ενιαία έκφρασή της, είτε σε επίπεδο εθνικών κρατών, δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση μειώνοντας την επισφάλεια που νοιώθουν εκατομμύρια πολιτών και οι οποίοι εξαιτίας αυτής, καταφεύγουν στα πολιτικά υποκείμενα της ακροδεξιάς.
Όπως το γερμανικό AfD το Ολλανδικό PVV, το Vlaams Belangs στο Βέλγιο, το κόμμα της Μαρί Λεπέν στη Γαλλία, το Ισπανικό Vox.
Τα ακροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα δεν απευθύνονται, ούτε ψηφίζονται από τον στερεοτυπικό ακροδεξιό: λευκό άνδρα, χαμηλής μόρφωσης, μιας κάποιας ηλικίας. Εχει διευρυνθεί το ακροατήριο τους. Σε παρά πολλές ευρωπαϊκές χώρες η δεξαμενή της ακροδεξιάς ψήφου, περιλαμβάνει όλο και περισσότερους νέους.
Δεν είναι εξ ορισμού και εκ πεποιθήσεως ρατσιστές και ξενοφοβικοί, αλλά «αγοράζουν» εύκολα την ατζέντα την οποία λανσάρουν ταλαντούχοι ακροδεξιοί λαϊκιστές, που όλο και συχνότερα μιλούν στη γλώσσα τους, ενώ χρησιμοποιούν στοχευμένα τα σύγχρονα εργαλεία επικοινωνίας στα σόσιαλ μίντια.
Η δε ατζέντα περιλαμβάνει όλα τα συστατικά της ασφαλούς διαβίωσης, αυτά που αναζητούν εναγωνίως οι νέοι.
Ένας 19χρονος φοιτητής που ζει στο Άμστερνταμ και ψήφισε τον ακροδεξιό Ολλανδό, Γκέερτ Βίλντερς, (επικεφαλής του Κόμματος για την Ελευθερία PVV) εξηγεί με πολύ απλά το λόγο. «Ζω ακόμα με τους γονείς μου – δεν μπορώ να αντέξω οικονομικά ένα δωμάτιο στο Άμστερνταμ. Πρέπει να πηγαινοέρχομαι κάθε μέρα. Ο Βίλντερς θέλει να δώσει στέγη σε ανθρώπους που είναι από εδώ – δεν το βρίσκω παράξενο». Αντίστοιχα η Μαρί Λεπέν στο δικό της μανιφέστο του 2022, υποσχέθηκε να καταργήσει τη φορολογία για τους νέους κάτω των 30 και να ενισχύσει τη φοιτητική στέγαση.
Το αντιισλαμικό κόμμα του Βίλντερς στις πρόσφατες εκλογές, έγινε το κόμμα με τη μεγαλύτερη δύναμη στους ψηφοφόρους μεταξύ 18-34 ετών. Στη συγκεκριμένη κατηγορία εκτίναξε τα ποσοστά του από το 7% στο 17%. Αντίστοιχα στις σουηδικές εκλογές το ακροδεξιό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών πήρε το 22% στους ψηφοφόρους ηλικίας 18-21 ετών έναντι 12% που είχε πάρει το 2018.
Έρευνα, με βάση στοιχεία χωρών του ΟΟΣΑ στην περίοδο 1970-2002, διαπίστωσε πως πτώση μιας ποσοστιαίας μονάδας στην ανάπτυξη οδηγεί σε μια αύξηση κατά 1% στα ποσοστά δεξιών ή εθνικιστικών κομμάτων.
Υπάρχει όμως και ένας πιο επικίνδυνος παράγοντας στην αύξηση της επιρροής της ακροδεξιάς στις νέες γενιές, όπως υπογραμμίζουν αναλυτές και επιστήμονες.
Η κανονικοποίησή της.
Τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα είναι κομμάτι του πολιτικού συστήματος για πολλά χρόνια και κατά μια έννοια μέρος και της δικής τους ζωής. Δεν σηματοδοτούν για αυτούς το απόλυτο σκότος, ακόμη και αν το εκφράζουν ιδεολογικά και πολιτικά.
Είναι κοινό πλέον στοίχημα για τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου και της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αποτρέψουν το ραντεβού των πολιτών με τους ακροδεξιούς προφήτες στις επικείμενες ευρωεκλογές.
Πρέπει να καταδείξουν με ειλικρίνεια, επιχειρήματα και δεδομένα ότι η ασφαλής διαβίωση δε θα κατακτηθεί με το «μαγικό» τρόπο των Λεπέν, Βίλντερς κ.α.
Αυτό προϋποθέτει να ενισχύσουν τη δική τους αξιοπιστία να συνδεθούν ουσιαστικά και αποτελεσματικά με την «ατζέντα» της καθημερινής ζωής. Η άγνοια, ο φόβος και η ανασφάλεια, δεν κατανικώνται δείχνοντας με το δάχτυλο όσους τα νοιώθουν. Ούτε με την ελιτίστικη αποδοκιμασία τους.
Η Ελλάδα και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δείχνει να τα καταφέρνει καλύτερα. Έχοντας δώσει νωρίς και μέσα στην οικονομική κρίση, σκληρή μάχη με την εγχώρια ακροδεξιά…
