Της Αγγελικής Κώττη
Τόπος συνάντησης του αρχαίου και του νεότερου κόσμου, των Ελλήνων και των ξένων δημιουργών, των αρχαίων μνημείων και των καλλιτεχνικών δημιουργιών έγινε το Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας, στο πλαίσιο της εικαστικής έκθεσης «Σημείο Συνάντησης, Αρχαιολογία και τέχνη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας».
Την έκθεση- που εξελίσσεται και αναπτύσσεται ανάμεσα στα εκθέματα του Μουσείου-, παρουσίασε στο κοινό η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας, σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος. Τα εγκαίνια της έκθεσης έκανε χθες βράδυ η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη.
«Θέλω να σας εξομολογηθώ ότι με γοητεύει η Καβάλα» είπε η υπουργός στον χαιρετισμό της. «Η Νεάπολις που έζησε στους νεολιθικούς χρόνους και μνημονεύεται στις ομηρικές αφηγήσεις. Η Νεάπολις των αρχαίων χρόνων που καταγράφεται στους φορολογικούς καταλόγους της πρώτης και δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η μάχη των Φιλίππων, που κατέληξε στη διπλή αυτοκτονία του Κάσσιου και του Βρούτου και στο θρίαμβο του Οκταβιανού και του Μάρκου Αυρήλιου, που την κάνει γνωστή στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου. Η άφιξη του Απόστολου Παύλου που της χάρισε ένα δώρο μοναδικό, κάνοντας την πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε τον Χριστιανισμό.
Η Νεάπολη ονομάστηκε Χριστούπολη στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κι έμεινε με αυτό το όνομα σχεδόν ως την κατάλυσή της Κωνσταντίνου Πόλεως. Κι όταν οι δέκα γαλέρες των Βενετών την είδαν από τη θάλασσα να προβάλλει εμπρός τους, λίγα χρόνια πριν από την κατάλυση του Βυζαντίου, τούς φάνηκε ότι απλωνόταν με τη μορφή ενός αλόγου. Και την είπαν Καβάλα. Το ίδιο την είπε και ο Σουλεϊμάν ο μεγαλοπρεπής, αναστηλώνοντας τα τείχη της».
Σύμφωνα με την υπουργό (που είναι και διαπρεπής αρχαιολόγος) «ήταν που η θέση της, ως πέρασμα σε Ανατολή και Δύση, προκαλούσε για την κατάκτησή της. Ήταν το λιμάνι της που δεχόταν καράβια που έφερναν τα εμπορεύματα για όλα τα Βαλκάνια. Ήταν η ίδια η πόλη που, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, έγινε το κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας καπνού των Βαλκανίων. Εκείνα τα πλούτη που σωρεύτηκαν στην πόλη, έγιναν τεράστιες καπναποθήκες και σπουδαία νεοκλασικά αρχοντικά, που σήμερα αποτελούν όχι μόνον τους τίτλους της αστικής της εξέλιξης, αλλά και ένα μοναδικό πολιτιστικό νεότερο απόθεμα. Να μού επιτρέψετε να πω ότι η Καβάλα με το μέτωπό της προς τη θάλασσα παρουσιάζει μία ζηλευτή αρετή: Ότι προσαρμόζεται στοχαστικά στην αλλαγή των εποχών. Όμως, με το βλέμμα της πάντα στραμμένο στο μέλλον».
Εξήγησε πως έκανε αυτό το ιστορικό πέρασμα ανά τους αιώνες για την Καβάλα, για να εξηγήσει γιατί δεν υπήρχε προσφορότερος τόπος από το Μουσείο της, για να λάβει χώρα η συγκεκριμένη εικαστική συνάντηση. «Ένας ζωντανός εικαστικός διάλογος» όπως είπε, «ανάμεσα στα έργα της νεοελληνικής τέχνης κι εκείνα που μας παραδόθηκαν από την προϊστορική εποχή, τους κλασικούς χρόνους, τα ελληνιστικά, τη βυζαντινή Χριστούπολη ως και τη νεότερη Καβάλα. Ο διάλογος ανάμεσα στα έργα της σπουδαίας συλλογής της Τράπεζας της Ελλάδας, με τα αριστουργήματα που μας χάρισαν ανά τους αιώνες οι προηγούμενοι από μας, μάς κάνουν να ξαναδούμε την Τέχνη με πιο ειλικρινές βλέμμα. Να αναγνωρίσουμε ότι τα ίδια πράγματα αποδίδονται σε διαφορετικούς χρόνους, με διαφορετικά υλικά, αλλά πάντα ως σπονδή στην Τέχνη.
Οι Αμφιπολίτισσες που αποτυπώθηκε η ομορφιά και η πολυτέλεια της ζωή τους στις προτομές τους, έρχονται να συναντήσουν την κόρη με τα ρόδα του Ιακωβίδη, αλλά και την όμορφη Δέσποινα του Τσαρούχη που την αναγνωρίζουμε και ως Άνοιξη στον περίφημο πίνακα των τεσσάρων εποχών του. Οι θάλασσες του Κωνσταντίνου Βολανάκη, τρικυμισμένες ή ήρεμες, ψάχνουν να βρουν την ιστορία τους στους πιθαμφορείς της Πάρου. Από τους θαλάσσιους δρόμους του αρχιπελάγους του Αιγαίου, που όργωσαν τολμηροί έμποροι θαλασσοπόροι, πουλήθηκαν στη Θάσο. Η Παλλάδα Αθηνά του Νικόλαου Γύζη στέκεται απέναντι στα ευρήματα από το ιερό της Παρθένου, χωρίς έπαρση, όπως αρμόζει στη θέαση του αρχαίου μύθου. Ο χώρος των περιοδικών εκθέσεων φιλοξενεί έργα που αποτυπώνουν το νεότερο κόσμο, που, όμως, χωρίς τα ανάλογα του αρχαίου θα ήταν ξεκομμένα από τις ρίζες τους και την πηγή της έμπνευσης τους».
Δεν παρέλειψε να σημειώσει: Χρωστάμε χάρη σε εκείνους που είχαν την ιδέα και τη μετουσίωσαν σε πραγματική απόλαυση για όλους μας. Χρωστάμε χάρη στο Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα, στον Πρόεδρο του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Παναγιώτη Παναγάκη, στην επιμελήτρια της έκθεσης, κ. Χάρι Κανελλοπούλου, για την άμεση ανταπόκριση στο αίτημα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας να συνεργαστούν μαζί της, κάνοντας πράξη την πολιτιστική αποκέντρωση. Ευχαριστούμε θερμά και την Έφορο Αρχαιοτήτων Καβάλας, κ. Σταυρούλα Δαδάκη, η οποία υιοθέτησε την ιδέα και τόλμησε να πραγματοποιήσει κάτι που δεν είναι αυτονόητο σε πολλούς».
