Ζούμε σε μια χώρα, που είναι συνηθισμένες οι μετωπικές και παθιασμένες συγκρούσεις για μικρά και μεγάλα ζητήματα. Από το αν κινδυνεύει (!) η παραμονή μας στην Ευρώπη και το αν ζούμε σε δημοκρατία, μέχρι τις προβλέψεις για τους σεισμούς και τα καιρικά φαινόμενα.
Κάπως έτσι, μέσα στις δεκαετίες γράφεται η ιστορία μας. Με καταστροφές εξαιτίας των διχασμών, και με θριάμβους σε περιόδους σταθερότητας και συνεργασίας.
Το βασικό θέμα, το οποίο κάποιοι θέλουν να επιβάλουν ως μονοθεματική ατζέντα στην πορεία προς τις εκλογές, είναι αν είμαστε δημοκρατία ή όχι (!). Αφορμή και αιτία είναι το θέμα των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, προφανώς ένα σημαντικό ζήτημα, στο οποίο η κυβέρνηση δεν έδωσε πειστικές απαντήσεις και για το οποίο θα κριθεί.
Αλλά στην Ελληνική Δημοκρατία, επί σχεδόν 50 χρόνια τώρα, διεξάγονται άψογες εκλογές και η Δημοκρατία μας έμεινε ζωντανή και λειτουργούσα, ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που θύμιζε πόλεμο, με πλατείες που καίγονταν, με κρεμάλες να στήνονται σε όλες τις πόλεις και με ένα δημοψήφισμα που απειλούσε το μέλλον της χώρας και την παραμονή της στον πολιτισμένο κόσμο.
Φυσικά, χρειαζόμαστε βελτιώσεις και σωστή λειτουργία των θεσμών. Η αναρχία και η βία στο ναό της γνώσης στο ελληνικό πανεπιστήμιο, οι ρυθμοί της δικαιοσύνης και η αενάως ζώσα πελατειοκρατία, είναι τομείς που επιβάλλεται να διορθωθούμε.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των ισχυρότερων δημοκρατιών στον κόσμο, όποιος θεωρεί ότι ζει στην τέλεια δημοκρατία ας σηκώσει το χέρι… Η Σουηδία ήταν πέρυσι η χώρα με τις περισσότερες εκρήξεις βομβών (!) και το μεγαλύτερο αριθμό βιασμών (!). Αμφιβάλλει, όμως, κανείς για την ποιότητα της Δημοκρατίας στη Σουηδία;
Προφανώς, η διάκριση των εξουσιών, η έννομη τάξη, το κράτος δίκαιου, η κοινωνική ειρήνη και συνοχή, η προστασία των πλέον αδύναμων, αλλά και η δίκαιη ανάπτυξη, συναποτελούν τη δημοκρατία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοούμε ολιστικά την έννοια της δημοκρατίας και να προσπαθεί ο καθείς από την πλευρά του να τη βελτιώσει και όχι να την απαξιώσει.
Στην πορεία μας προς τις εκλογές, περιμένουμε στη θέση των ρητορικών αναφλέξεων, έναν δημόσιο διάλογο των κομμάτων με ατζέντα που θα ορίζει κυρίως το αύριο και όχι έναν αδίστακτο πόλεμο φθοράς του αντιπάλου με κάθε μέσο.
Το εθνικό ζήτημα και η αμυντική θωράκιση της χώρας, η ανάπτυξη που αφορά τον 21ο αιώνα και όχι τον 19ο, η εξασφάλιση μιας διακυβέρνησης με πολιτική σταθερότητα και προοπτική, είναι τα διακυβεύματα.
Σε μία εποχή τρομακτικών αλλαγών, μεγάλων απειλών και ανισοτήτων, η τωρινή θεματολογία της σύγκρουσης, οι αναδρομές στο παρελθόν και οι προσβολές, δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα στη χώρα, μόνον τη βλάπτουν. Οι βασικές προτεραιότητες σε όλες τις χώρες της ΕΕ, αλλά και το σύνολο της χρηματοδότησης του Μηχανισμού Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας, αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με αναδιαρθρώσεις που αφορούν την πράσινη ανάπτυξη.
Θέτω λοιπόν δύο συγκεκριμένα ζητήματα από τα πάμπολλα που θα μπορούσαν να τεθούν:
Ο αγροτικός τομέας στη χώρα μας έχει εξαιρετικά σοβαρά προβλήματα, με εξαίρεση κάποιες νησίδες αριστείας. Στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες χώρες, έχει ήδη ξεκινήσει η τεχνολογική επανάσταση με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη γεωργία και στην κτηνοτροφία. Είναι ένα μείζον ζήτημα που αφορά το μέλλον, την επάρκεια της χώρας σε διατροφικά προϊόντα, άρα τη διατροφική της ασφάλεια, τις εξαγωγές και εν τέλει την εργασία και την αύξηση του εθνικού πλούτου. Όσοι ανησυχούν για τη δημοκρατία στη χώρα, καλό θα ήταν να μας πουν κάτι και για το θέμα αυτό.
Την 1η Φεβρουαρίου 2023, η Πρόεδρος της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έστειλε μία πρόταση στα κράτη-μέλη για ένα προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις. Αυτό αφορά στην τόνωση των επενδύσεων για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όλη τη βιομηχανία για τη μείωση των ανθρακούχων εκπομπών, αλλά και την παραγωγή καινοτομίας και εξοπλισμού.
Η ΕΕ προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των τεράστιων επιδοτήσεων τις για τις πράσινες βιομηχανίες που δίνουν οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία κλπ. ώστε να μη φύγουν επιχειρήσεις από την Ευρώπη.
Τι θα γίνει όμως αν καταργηθούν οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς; Οι πλούσιες χώρες θα μπορούν να επιδοτούν γενναιόδωρα τις δικές τους επιχειρήσεις και να προσελκύουν επενδύσεις και από μικρές χώρες. Μια μεταβατική φάση όπου θα επιτρέπονται κρατικές επιδοτήσεις στην ΕΕ, μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για αδύναμες οικονομίες κυρίως του Νότου. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι παρά ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο με φρέσκο χρήμα που θα χρηματοδοτεί την πράσινη βιομηχανία σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό είναι θέμα για να πάρουν θέση τα κόμματα και να έχουν μια κοινή γραμμή στην ΕΕ ή είναι …ψιλά γράμματα;
Τελικά, δεν γνωρίζω πόσες χιλιάδες άνθρωποι μπορούν να ακούσουν για χιλιοστή φορά τη συζήτηση για το πότε θα γίνουν εκλογές, για τις δημοσκοπήσεις για τα ειδικά δικαστήρια, αλλά ακόμα και για τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις και πόσες εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια, κυρίως νέοι άνθρωποι, θέλουν να ακουμπήσουν σε στέρεες προτάσεις για την ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση της δημοκρατίας, για την ανάπτυξη και για την κοινωνική συνοχή στη χώρα.
Αυτός είναι και ορισμός του Κέντρου. Είναι οι άνθρωποι που απαιτούν συνολικό σχέδιο για το αύριο, που ενοχλούνται από τις τοξικές αντιπαραθέσεις στη βουλή και τα πάνελ της τηλεόρασης. Όμως, αυτοί είναι που θα κρίνουν τις εκλογές, εκτός αν αποφασίσουν να απέχουν. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα αποτελέσματα μπορούμε να τα φανταστούμε.
* Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου – Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός
