Την ημέρα της Ευρώπης, στις 9 Μαΐου, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ξεκίνησε τη συζήτηση για μια Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα (CPE), ως απάντηση στα αιτήματα ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας που λόγω των διαδικασιών θα χρονίσουν.
Η ιδέα δεν είναι καινούρια. Παραπέμπει στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία που είχε εισηγηθεί το 1989 ο Φρανσουά Μιτεράν με στόχο να φιλοξενήσει κάτω από την ομπρέλα της τις περισσότερες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Τώρα, μ’ έναν πόλεμο να μαίνεται στην ήπειρο, τα διακυβεύματα είναι πολύ διαφορετικά γι’ αυτό και η λέξη κλειδί στις διακηρύξεις του νέου αυτού οργάνου είναι η ασφάλεια.
Στη σύνοδο κορυφής της Πράγας, έξι μήνες μετά, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των 44 κρατών – 27 κράτη της ΕΕ και 17 ακόμα συμπεριλαμβανομένων της Τουρκίας, της Μ. Βρετανίας και της Σερβίας –και το «πνευματικό τέκνο» του Εμανουέλ Μακρόν δείχνει να έκανε ένα υποσχόμενο ντεμπούτο.
Πηγή: Γαλλική Προεδρία
«Ηνωμένα Έθνη της Ευρώπης»
«Δείτε τη σημασία αυτής της συνάντησης, όλη η ήπειρος είναι εδώ εκτός από δύο χώρες, την Λευκορωσία και τη Ρωσία», σχολίασε ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο στους δημοσιογράφους ενώ ο Λιθουανός πρόεδρος Γκιτάνας Ναουσέντα, αποκάλεσε την Πολιτική Ένωση «Ηνωμένα Έθνη της Ευρώπης».
«Το αποτέλεσμα είναι αξιοσημείωτο. Δεν ήταν δεδομένο. Βγάζω το καπέλο στον Εμανουέλ Μακρόν», δήλωσε ενθουσιασμένος με τη σειρά του ο Ενρίκο Λέττα, ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός ο οποίος είναι επίσης θιασώτης μια ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας.
Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Μακρόν καυχήθηκε για την «ενότητα των 44 ευρωπαϊκών χωρών» που «πολύ ξεκάθαρα διατύπωσαν την καταδίκη της ρωσικής επίθεσης και τη στήριξη τους στην Ουκρανία».
Πέρα όμως από τους πανηγυρικούς τόνους υπάρχουν κάποια ερωτήματα για το πολύ φλου περίγραμμα αυτής της κοινότητας και τον ακριβή της ρόλο καθώς σε αυτήν εντάσσονται χώρες με διαδρομές πολύ διαφορετικές από αυτές της ΕΕ, βλέπε Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία κτλ.
Ποιος μπορεί να είναι λοιπόν ο κοινός παρονομαστής μεταξύ αυτών των κρατών αλλά και κρατών που έχουν δηλώσει ότι δεν μπορούν να περιμένουν να ενταχθούν στην ΕΕ όπως η Ουκρανία και του Ηνωμένου Βασιλείου που επέλεξε να φύγει από την Ένωση;
Μήπως τελικά και το CPE ενταχθεί στη μακρά λίστα των πρωτοβουλιών χωρίς αύριο που έχουν καταγραφεί κατά καιρούς στην Ευρώπη;
Η «πολύ ανοιχτή συζήτηση» για τα ελληνοτουρκικά
Ο Εμανουέλ Μακρόν μετά την ολοκλήρωση της πρώτης συνάντησης τόνισε τις ευκαιρίες που ήδη έχει προσφέρει αυτή η πρώτη συνάντηση για επαφές και ανοικτές συζητήσεις που αλλιώς δύσκολα θα γίνονταν ή δεν θα γίνονταν.
«Είχαμε πολλές συζητήσεις για τις κρίσεις που αντιμετωπίζει η ήπειρος μας. Η σύρραξη μεταξύ Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν, προφανώς πολλές κρίσεις που υπάρχουν στα βόρεια Βαλκάνια, η ένταση στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και Κύπρου, μιλήσαμε πολύ ανοικτά για αυτά απόψε», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Επίσης, κάποιοι άλλοι ηγέτες έσπευσαν να καθησυχάσουν όσους έχουν διατυπώσει φόβους ότι αυτή η νέα κοινότητα μπορεί να αποτελέσει ένα είδος χώρου μόνιμης στάθμευσης για τις χώρες που θέλουν να ενταχθούν. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα «δεν είναι εναλλακτική στη διεύρυνση αλλά μια πλατφόρμα, ένας οργανισμός όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν τα βασικά θέματα της ημερήσιας διάταξης».
Οι αναλυτές πάντως παραμένουν μάλλον συγκρατημένοι και βλέπουν ότι αυτή η πρωτοβουλία δεν μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι παραπάνω από «όμιλο συζητήσεων». Ωστόσο, σύμφωνα με άρθρο των Στέφαν Γκάνζλε, καθηγητή πολιτικής επιστήμης, Τομπίας Χόφελιχ, ερευνητή σε θέματα ευρωπαϊκής ένταξης στο Πανεπιστήμιο Agder και του Ούβε Βάντερλιχ λέκτορα διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Άστον του Μπέρμιγχαμ στο blog του LSE, «δεδομένων των κοινών προκλήσεων με τις οποίες είναι αντιμέτωποι οι ευρωπαίοι ηγέτες, μια άτυπη δομή κορυφής μπορεί να προσφέρει προστιθέμενη αξία στην ευρωπαϊκή θεσμική υποδομή, διευκολύνοντας την ανταλλαγή και στην καλύτερη περίπτωση οδηγώντας σε συντονισμένες πολιτικές αντιδράσεις».
Πάντως, οι ηγέτες των 44 κρατών της πολιτικής κοινότητας ανανέωσαν το ραντεβού τους την άνοιξη του 2023 στη Μολδαβία ενώ Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι οι επόμενοι οικοδεσπότες.
