Γρηγορότερες, διαφανέστερες και αντικειμενικότερες διαδικασίες. Αυτό είναι το τρίπτυχο που έχει θέσει ως στόχο το υπουργείο Εσωτερικών για την απόδοση ιθαγένειας και οι αλλαγές εντάσσονται στις νομοθετικές πρωτοβουλίες του επόμενου διαστήματος.
Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, με τις τροποποιήσεις που ψηφίστηκαν επί ΣΥΡΙΖΑ έχει κριθεί προβληματικό και έχει οδηγήσει σε καταγγελίες για «παραθυράκια» απόκτησης ιθαγένειας με διάφορους τρόπους από άτομα που δεν την δικαιούνταν. Την ίδια ώρα, καταγράφονται σημαντικές καθυστερήσεις στη χορήγησή της σε άλλα, τα οποία πληρούν όλες τις προϋποθέσεις. Ακόμη και σε μετανάστες δεύτερης γενιάς, που έχουν γεννηθεί στη χώρα.
Για το λόγο αυτό, ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος έχει θέσει ως προτεραιότητα τον ανασχεδιασμό της διαδικασίας κτήσης ελληνικής ιθαγένειας. Μία από τις βασικές τροποποιήσεις, που σχεδιάζονται είναι η κατάργηση της προφορικής συνέντευξης και η θεσμοθέτηση ενός συστήματος περιοδικών εξετάσεων σε πανελλαδικό επίπεδο.
Έτσι, θα μπορέσουν να ισχύσουν αδιάβλητες διαδικασίες, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα στο πλαίσιο της προφορικής συνέντευξης έχουν υπάρξει τραγελαφικά παραδείγματα. Από προσυνεννοημένες συνεντεύξεις, μέχρι μετανάστες που κλήθηκαν να απαντήσουν «ποιο είναι το πιο βαθύ σημείο στο θαλάσσιο χώρο της Ελλάδας»…
Με το νέο σύστημα όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν ιθαγένεια θα εξετάζονται γραπτώς στην ελληνική γλώσσα, την ιστορία, την γεωγραφία και την πολιτική παιδεία και ο τρόπος εξέτασης θα καθοριστεί από ειδική επιστημονική επιτροπή που θα καθορίσει και το περιεχόμενο των απαιτούμενων γνώσεων από τους μετανάστες.
Με δεδομένο πως σημείο- κλειδί για την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών αποτελεί η διαφάνεια, προχώρησε ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο σε υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας με την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Βάσει αυτού, η Εθνική Αρχή θα υποβάλει προτάσεις για αλλαγές ή βελτιώσεις με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών διαφθοράς ή απάτης στους τομείς επεξεργασίας αιτήσεων χορήγησης ελληνικής ιθαγένειας και διαδικασιών κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας.
Η Αρχή θα καταθέσει έκθεση, στην οποία θα αποτυπώνονται οι κίνδυνοι και θα δίνονται προτάσεις για την αντιμετώπισή τους. Μέχρι τότε, βέβαια, ο υπουργός Εσωτερικών έχει δηλώσει κατηγορηματικά πως «θα είμαι αμείλικτος με οποιονδήποτε αποδειχθεί ότι εμπλέκεται σε παραβατικές και αδιαφανείς πράξεις στην απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας».
Κομβικής σημασίας είναι και μία άλλη πρωτοβουλία του υπουργείου που αφορά την ψηφιοποίηση των φακέλων ιθαγένειας από το 1931. Με την ψηφιοποίηση και των τρεχουσών διαδικασιών απόδοσης ιθαγένειας επιδιώκεται να σπάσει το απόστημα της εξαφάνισης εγγράφων ή της αλλοίωσης άλλων ακόμη και χρήση πλαστών δικαιολογητικών.
Για την επίτευξη αποτελεσματικότερου ελέγχου με απόφαση του κ. Θεοδωρικάκου προ μηνών, καταργήθηκε η δυνατότητα να υπογράφουν τις πράξεις πολιτογράφησης οι κατά τόπους προϊστάμενοι των Περιφερειακών Διευθύνσεων Ιθαγένειας «με εντολή υπουργού Εσωτερικών». Κρίθηκε αναγκαίο, καθώς είχε διαπιστωθεί ότι συχνά τηρούνταν διαφορετικές διαδικασίες και δημιουργούνταν «σκιές».
Ένα άλλο κρίσιμο στοίχημα για το υπουργείο είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών απόκτησης ιθαγένειας για όσους με απολύτως βάσιμους όρους τη δικαιούνται. «Δεν μπορεί να έχει γεννηθεί εδώ, να είναι 18 χρονών και το Δημόσιο να τον ταλαιπωρεί. Αυτό είναι τρελό» έχει δηλώσει ο κ. Θεοδωρικάκος, σχετικά με τις τεράστιες καθυστερήσεις που έχουν καταγραφεί.
Το ζήτημα είχε θίξει με ανοικτή επιστολή της προς τα πολιτικά κόμματα η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου από τα τέλη του περασμένου Ιουνίου. «Όσον αφορά τη δεύτερη γενιά, δηλαδή όσους αποκτούν ιθαγένεια επειδή μεγάλωσαν και σπουδάζουν στην Ελλάδα, υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο αριθμός όσων έχουν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια με αυτή τη διαδικασία υπολείπεται κατά πολύ του αριθμού των παιδιών και νέων αλλοδαπών που διαμένουν νόμιμα στη χώρα μας» σημείωνε.
Και προσέθετε: «Από την άλλη μεριά συνεχίζουν να καθυστερούν δραματικά οι διαδικασίες πολιτογράφησης, που αφορούν ενήλικες αλλοδαπούς που διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα για πολλά χρόνια και για να πάρουν την ιθαγένεια περνούν από διαδικασία συνέντευξης ώστε να εξετάζεται ο βαθμός ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία προβλέπει την ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός ενός έτους, σήμερα φτάνουν στη συνέντευξη υποψήφιοι που στη πλειονότητα τους έχουν υποβάλει αίτηση το 2013, το 2014 και το 2015. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για να ολοκληρωθεί η διαδικασία μπορεί να περάσουν ακόμη και 7- 8 χρόνια».
Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις του υπουργείου Εσωτερικών στόχος είναι το σκηνικό αυτό να αλλάξει και να υπάρξει επιτάχυνση ώστε οι πραγματικοί δικαιούχοι της ελληνικής ιθαγένειας να μην περιμένουν επί σειρά ετών.
