Υπάρχουν άνθρωποι που είναι γεννημένοι ηγέτες. Υπάρχουν και εκείνοι που νομίζουν ότι είναι ηγέτες και ότι έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία. Κάποιοι αναμετρήθηκαν μαζί της και αποδείχτηκαν λίγοι. Κάποιοι άλλοι την ξεπέρασαν και σφράγισαν μία ολόκληρη εποχή. Επιθυμία του Γκορμπατσόφ ήταν να κάνει μεταρρύθμιση για να διασώσει το ετοιμόρροπο σοβιετικό οικοδόμημα και κατέληξε να κάνει επανάσταση, επισπεύδοντας τη διάλυση του.
Υπάρχει και η ανελέητη πραγματικότητα. Οι συσχετισμοί, οι συγκυρίες και οι συνθήκες που οριοθετούν το περιβάλλον δράσης. Οι ηγέτες δεν εμφανίζονται ουρανοκατέβατοι. Είναι γέννημα των καιρών τους. Αντικατοπτρίζουν τις δυνατότητες των κοινωνιών που προέρχονται και ενσαρκώνουν τις προσδοκίες τους.
Όμως τίποτα δεν συμβαίνει αν δεν συμπληρωθεί ο ρους της ιστορίας. Σαν ένα κοσμικό ρολόι που έχει ρυθμιστεί και κατευθύνει την πληρωμή του χρόνου. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, από την εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης δεν υπάρχει! Αναμφίβολα, η διαίσθηση της κατάλληλης στιγμής έχει μεγάλη βαρύτητα. «Χτες ήταν πολύ νωρίς, αύριο θα είναι πολύ αργά...» σημείωνε ο Λένιν παραμονές της Οκτωβριανής Εξέγερσης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον παράγοντα τύχη, το πεπρωμένο, τη μοίρα. Ο Απόλλων φωνάζει στον Πάτροκλο να απομακρυνθεί από τα τείχη της Τροίας, καθώς δεν είναι γραφτό να κυριεύσει την πόλη. Πόσες φορές άλλαξε κατεύθυνση η ιστορία με μια μικρή, μα συνάμα καθοριστική εύνοια της τύχης...
Δεν μπορούν όλοι να γράψουν ιστορία. Είτε γιατί δεν γεννήθηκαν σε «ενδιαφέροντες καιρούς», είτε γιατί αρκέστηκαν στο ρόλο του κομπάρσου. Δίπλα τους στέκονται και όσοι αναπάντεχα εισήλθαν στο προσκήνιο, χωρίς να διαθέτουν τα προσόντα. Η απρόσμενη ανατροπή, σε συνδυασμό με την αλαζονεία και παντελή έλλειψη αυτογνωσίας, καθιστά τους τελευταίους, επιρρεπείς στη γελοιοποίηση.
Ένας λαός που έχει απομακρυνθεί από την πραγματικότητα, ζώντας σε μια επίπλαστη ευμάρεια, επόμενο είναι να επωάσει πολιτικούς με ανάλογα χαρακτηριστικά. Χωρίς αναστολές και ηθικούς φραγμούς. Χωρίς ίχνος συνέπειας και αλληλουχία σκέψης. Υιοθετώντας μια στείρα ολιστική απόρριψη των πάντων. Ενώ καταβροχθίζουν με λαιμαργία τα δώρα της ευδαιμονίας, πλήττουν αφόρητα χωρίς επαναστατικές ασκήσεις.
Όταν επήλθε η αναβαλλόμενη για πολύ καιρό χρεωκοπία, αναθάρρησαν και πίστεψαν πώς έφτασε η ώρα να διαδραματίσουν τον ρόλο που είχαν ονειρευτεί εδώ και καιρό. Όμως η πραγματικότητα είναι σκληρή και ανυπόφορη. Το έργο ξέμεινε από θεατές, μετά από την αιφνίδια αλλαγή σεναρίου και έτσι κατέβηκε λίγο πρόωρα.
Η άρνηση αυτοκριτικής και η έφεση στη φαιδρότητα δεν επιτρέπει σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων, να αντιληφθούν πως ο ρόλος τους στην παράσταση, είναι περιορισμένος. Ενός αρλεκίνου της Commedia dell' arte, όπου συμμετέχει ελάχιστα ή καθόλου στην εξέλιξη της πλοκής. Καθήκον του αρλεκίνου είναι να διατηρήσει τον ομοιόμορφο ρυθμό της κωμωδίας στο σύνολό της.
Η ελαφρότητα και ευκινησία του αρλεκίνου, επέτρεψε πρόσκαιρα να ενωθούν δύο άκρα, για να εξυπηρετηθεί ο έρωτας για την Κολομπίνα, που στη προκειμένη περίπτωση ήταν η εξουσία. Όσες ακροβασίες και αν επιχειρήσει, το σημαντικότερο κομμάτι του ρόλου του έχει ήδη συντελεστεί. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε, ότι έστω και με εντελώς αλλοπρόσαλλο ρεσιτάλ επινοητικότητας μεταξύ τρόμου και κωμωδίας, η παράσταση διασώθηκε.
Όποιος έχει απαίτηση να ηγηθεί ενός χώρου, πρέπει πρωτίστως να τον αντιπροσωπεύει. Δεύτερον να είναι ενωτικός και τρίτον να εμπνέει εμπιστοσύνη. Δεν αποτελεί βέβαια τη μοναδική συνταγή της επιτυχίας. Ένας χαρισματικός προκάτοχός του λεηλάτησε στο παρελθόν τον συγκεκριμένο χώρο εξαφανίζοντας τους ανταγωνιστές του, κυριαρχώντας για δεκαετίες.
Στην παραζάλη της πτώχευσης, το εγχειρίδιο φαινόταν να λειτουργεί, αλλά σπαταλήθηκε πολύτιμος χρόνος σε μαστορέματα με τους αρμούς της εξουσίας. Στον ελεύθερο χρόνο του επιδόθηκε στη συκοφάντηση και λοιδορία, εκείνων που τα έφερε έτσι η ζωή, να επιζητά τώρα συναίνεση. Ορισμένους επιχείρησε να εξοντώσει, στήνοντας κατηγορητήρια που παραπέμπουν στις δίκες της Μόσχας.
Δεν διαθέτει την προσωπικότητα να αποτελέσει πόλο συγκέντρωσης υγειών δυνάμεων, όσο δεν εγκαταλείπει τον τυχοδιωκτισμό και την ανευθυνότητα. Όσο σέρνεται άβουλος από τις επιλογές των υπασπιστών του. Όσο κυλιέται ηδονικά στο βούρκο σταλινικής έμπνευσης ντοκουμέντων. Παρά την ακαταμάχητη γοητεία που ασκούν, θα έπρεπε να υποψιάζεται ότι ο εναγκαλισμός με τον οχετό των κοινωνικών δικτύων, δεν μπορεί να τον πάει μακριά.
Εκτός και αν έχει συμβιβαστεί με την ιδέα, πως εφεξής αυτός θα είναι ο ρόλος του και αναλώνεται σε εκείνο που ξέρει να κάνει καλύτερα. Να επενδύει στο διχασμό, την κοινωνική αναταραχή, τον ευτελισμό της πολιτικής ζωής, ελπίζοντας να του χαμογελάσει ξανά η τύχη. Να βρει πάλι ένα οπορτουνιστή ευκαιριακό σύμμαχο που θα τους ενώνει η ίδια λαχτάρα για εξουσία.
Αν ο διαχειριστής της διπλανής πράσινης πολυκατοικίας φανεί επιδέξιος, μπορεί να τον απαλλάξει οριστικά από την ευθύνη, να προσποιείται ότι μπορεί να κυβερνήσει, διασώζοντας ταυτόχρονα και την υστεροφημία του. Από όσο φαίνεται, διασκεδάζει περισσότερο στο ξέγνοιαστο και γνώριμο κοστούμι του ακατάπαυστου καταγγελτικού ύφους.
Πάντως θα το πληρώσει ακριβά όποιος τον υποτιμήσει. Σημαντικό κομμάτι του εκλογικού σώματος εξακολουθεί να γοητεύεται από μυθοπλασίες και διαστρέβλωση της πραγματικότητας, καθώς έχει εκπαιδευτεί να σκέφτεται έτσι. Μπορεί να μην συγχώρεσαν τη διάψευση των ψευδαισθήσεων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έπαψαν να τις έχουν.
