Η σφαγή στον ΣΥΡΙΖΑ για το μαξιλάρι των 37 δισ. ευρώ, το τοτέμ της εποχής του Αλέξη Τσίπρα, συνιστά μια συμβολική πατροκτονία που διαπράττει ο Κασσελάκης, ο οποίος θέλει να ξεκόψει οριστικά από το παρελθόν του και να αποδεσμευτεί από τον ιδεολογικό του πατέρα.
Το πώς θα το κάνει αυτό, όταν περιστοιχίζεται από τα πρωτοπαλίκαρα του Τσίπρα, (Γ. Τσίπρας, Π. Πολακης, Ν.Παππάς), είναι ένα ζήτημα.
Το δείχνει η δήλωσή του, «πιο μνημονιακή απόφαση δεν έχει γίνει από το μαξιλάρι του κ. Τσακαλώτου», με τον Γ. Δραγασάκη να μιλά για «υπονόμευση του συλλογικού άθλου του ΣΥΡΙΖΑ» και τον Γ.Σταθάκη να «καρφώνει» τον Πολάκη, θυμίζοντας ότι «κάποιοι λαϊκιστές στον ΣΥΡΙΖΑ ήθελαν να δώσουμε τα 7 δισ. στο λαό για να κερδίσουμε τις εκλογές».
Η νέα αντιπαράθεση στον ΣΥΡΙΖΑ ξαναφέρνει στην επικαιρότητα τις πολιτικές των υπερπλεονασμάτων και τις θριαμβολογίες της τότε κυβέρνησης, που παραγνωρίζοντας ότι είχαν προέλθει από την υπερβολική φορολογία και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών στην οικονομία, μοίραζε φιλοδωρήματα, ώστε να διασφαλίσει την επανεκλογή της.
Αναδεικνύει ωστόσο και κάτι ακόμη. Ακόμη και σήμερα, το μαξιλάρι βρίσκεται στα ίδια περίπου επίπεδα με τότε, δηλαδή στα 35 δισ. ευρώ και κάθε φορά που ένα μέρος του αναλίσκεται, ανανεώνεται με εσωτερικό δανεισμό (ρέπος) από τους φορείς του δημόσιου, αλλά και από τις αγορές.
Το τωρινό του περιεχόμενο αποτελούν τα 20 δισ. ευρώ ταμειακά διαθέσιμα (14 δισ. των φορέων, όπως ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ, πανεπιστήμια και 6 δισ. της κεντρικής κυβέρνησης), ενώ σε αυτά προστίθεται ο σκληρός πυρήνας των 15,7 δισ. ευρώ, της τελευταίας εκταμίευσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Τα τελευταία δεν μπορούν να πειραχθούν, παρά μόνο με έγκριση του ESM.
Και το ερώτημα είναι, πρέπει να μένουν και τα 20 αυτά δισ. στον λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος αντί ένα μέρος τους να μπορούν να διαχειριστούν ελεύθερα οι φορείς; Ποιος λόγος επιβάλει σήμερα που έχουμε πάρει επενδυτική βαθμίδα και η οικονομία βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από το 2018 και το 2019, να διατηρούμε cash buffer 35 δισ ευρώ;
Κανένας, είναι η απάντηση από κορυφαίο παράγοντα γι’ αυτό και τα διαθέσιμα πιθανώς να μειωθούν κοντά στα 30 δισ. προς τα τέλη του έτους. Τον τελευταίο λόγο βέβαια έχει ο ΟΔΔΗΧ ο οποίος καθορίζει τις εκδόσεις και τις ανάγκες της οικονομίας και άρα ξέρει καλύτερα από τον καθένα με τι μαξιλάρι είμαστε ασφαλείς. Και όπως λέει το ίδιο πρόσωπο, ζούμε σε ένα κόσμο πολύ επικίνδυνο, με μεγάλες αβεβαιότητες (πχ κλιματική κρίση, γεωπολιτικές συγκρούσεις, κλπ), άρα χρειαζόμαστε ένα σχετικό υψηλό μαξιλάρι, ώστε αν συμβεί διεθνώς κάτι κακό, εμείς να είμαστε έτοιμοι.
«Αν το μαξιλάρι μειωθεί απότομα θα ανέβουν τα spreads, αποτελεί μια εγγύηση ότι σε περίπτωση κρίσης θα μπορούμε να εξυπηρετούμε το χρέος μας. Από την άλλη, η Ελλάδα έχει πλέον investment grade και κυρίως βλέπει το κόστος δανεισμού της να υποχωρεί, όπως χθες, όπου κατά την επανέκδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου για 200 εκατ. ευρώ, μειώθηκε στο 3,76%. Συνεπώς, όσο βελτιώνονται τα δημοσιονομικά μας, θα περιορίζεται το μαξιλάρι και οι φορείς του Δημοσίου θα αποκτούν μεγαλύτερη ευχέρεια διαχείρισης των κεφαλαίων τους», εξηγεί ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής Οικονομικών στο Καποδιστριακό.
Επί της ουσίας, η επίθεση Κασελάκη στην πολιτική Τσίπρα, όπως και στον αρχηγό της Ομπρέλας, κατάφερε να μας ξαναθυμίσει ένα θέμα που αποτελεί όχι μόνο τη φιλοσοφική λίθο για τους «αριστερούς» που κυβέρνησαν τη χώρα, αλλά και την δικαιολογία για να εξοντώσουν φορολογικά τη μεσαία τάξη. «Χρειαζόταν προφανώς ένα μαξιλάρι, όμως για το ύψος γίνεται συζήτηση», είπε χθες ο εξάδελφος Γ.Τσίπρας, προκειμένου να κρατήσει όσο μπορεί τις ισορροπίες, προσθέτοντας ότι ο Αλ. Τσίπρας έχει ζητήσει συγγνώμη για πολιτικές που έπληξαν τη μεσαία τάξη.
Η ανελέητη αλήθεια των αριθμών ωστόσο άλλα λέει. Τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους και των φορέων γενικής κυβέρνησης υπήρχαν και υπάρχουν. Δεν τα ανακάλυψε ο ΣΥΡΙΖΑ. Στα τέλη του 2014, τα συνολικά ταμειακά διαθέσιμα των φορέων του κράτους, διάσπαρτα ακόμη σε διάφορους λογαριασμούς ανέρχονταν σε 16 δισ ευρώ, κρίνοντας από τα όσα είχε αναφέρει στη Βουλή τον Μάρτιο του 2020, ο πρώην υπ. Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας.
Από τον Απρίλιο του 2015 και μετά, η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, κατέστησε υποχρεωτική τη μεταφορά τους στην Τράπεζα της Ελλάδος. Από τον Αύγουστο του 2017, εξαιτίας της αναξιοπιστίας της, η τρόικα την ανάγκασε να ανοίξει ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος (με τίτλο, «Ελληνικό Δημόσιο - Λογαριασμός Δημιουργίας Αποθεματικού Προσόδων από τις αγορές Κεφαλαίου»).
Ήταν την εποχή εκείνη που η κυβέρνηση επέλεξε να πάρει τα αδιάθετα ποσά του 3ου Μνημονίου, αυτά που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (15,7 δισ. από τον ESM), προκειμένου να δημιουργήσει το περίφημο μαξιλάρι και να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές. Επέλεξε τη λύση αυτή αντί της πρότασης των δανειστών για προληπτική πιστωτική γραμμή, επειδή αυτή θα συνοδεύονταν από υποχρεώσεις, τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσε ότι θα χαρακτηριστούν ως 4ο Μνημόνιο.
Και κάπως έτσι στα 16 δισ ευρώ, προστέθηκαν άλλα 15,7 δισ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM), τμήμα του δανείου του 3ου Μνημονίου, φτάνοντας μαζί με μέρος από τα υπερ-πλεονάσματα, κοντά στα 37 δισ. Οι τρεις πηγές του μαξιλαριού ήταν:
- Τα έσοδα από την έξοδο του Δημόσιου στις αγορές μέχρι τη λήξη του 3ου Μνημονίου.
- Τα ποσά από τον ESM με σκοπό τη δημιουργία ταμειακού αποθέματος για την πρόσβαση της χώρας στις αγορές.
- Ποσά από τα ταμειακά διαθέσιμα του Ελληνικού Δημόσιου.
Το ποσό των 37 δισ. ευρώ χρειάστηκε «να κρατηθεί στην άκρη» λόγω της αναξιοπιστίας της τότε κυβέρνησης και της αδυναμίας της να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο από τις αγορές.
Ο λογαριασμός αυτός και μόνο αυτός αποτελεί το λεγόμενο «μαξιλάρι ασφάλειας», όπως είχε επιβεβαιώσει σε συνέντευξή του και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος (23/12/2019, Ναυτεμπορική), για το οποίο ο Αλ. Τσιπρας ισχυρίζονταν ότι αποτελεί τη μεγάλη του παρακαταθήκη.
Τώρα, ο κ. Κασελάκης επιχειρεί να αποκηρύξει ένα από τα λάβαρα της διακυβέρνησης Τσίπρα, εξηγώντας ποια ήταν η μεγάλη του διαφωνία με τον Τσακαλώτο «ήταν η φορολογία, φοροεπιδρομή δεν θέλω να έχω στον Έλληνα», χωρίς και πάλι όμως να μας λέει από που θα βρει τα λεφτά για το αριστερό κοινωνικό κράτος που οραματίζεται.
