Το magnum opus του Όρσον Γουέλς και μία από τις σπουδαιότερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο «Πολίτης Κέιν» προβάλλεται εκ νέου στους κινηματογράφους, σε επανέκδοση, από τις 12 Οκτωβρίου. Αναφέρομαι πρώτα σε αυτή την ταινία και έπειτα στις νέες κυκλοφορίες, ως φόρος τιμής για τη θέση που κατέχει στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου λόγω των αφηγηματικών καινοτομιών για την εποχή του: της μη γραμμικής αφήγησης και του βάθους πεδίου.
Η ταινία αφηγείται την έρευνα που εκκινεί δημοσιογράφος με αφορμή την τελευταία λέξη που είπε προτού πεθάνει ο μεγιστάνας και μεγαλοεκδότης, Τσαρλς Φόστερ Κέιν: «ρόουζμπαντ» (ροδανθός). Τι είναι ο ροδανθός και γιατί ο Κέιν είπε αυτή τη λέξη, ποιος ήταν πραγματικά ο Κέιν, συμπυκνώνεται η ζωή του στην τελευταία του λέξη;
Οι αφηγήσεις από πολλά πρόσωπα για το κεντρικό – τον Κέιν – δίνουν την οπτική τους για αυτόν. Κατ’ επέκταση, τονίζεται ότι η πραγματικότητα δεν είναι μόνο μία, για να εξακριβωθεί πρέπει να διασταυρωθεί από καθένα από τα υπόλοιπα πρόσωπα. Ακόμη κι έτσι, όμως, δεν θα υπάρχει, εν τέλει, μία ακριβής εικόνα για το πρόσωπο το οποίο ερευνάται.
Η επανέκδοση του «Πολίτη Κέιν» περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα των κινηματογραφικών κυκλοφοριών αυτής της εβδομάδας και πλαισιώνεται από οκτώ ακόμη ταινίες, περισσότερες από αυτές συμμετέχουσες σε μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Η θεματική τους αφορά στις ανθρώπινες σχέσεις και τα συναισθήματα, τις κλειστές κοινωνίες και τους νόμους της. Στις νέες ταινίες και δύο ντοκιμαντέρ.
Εκτός από τις ταινίες που αναφέρω παρακάτω, στις νέες κυκλοφορίες περιλαμβάνονται το θρίλερ «Dogman» του Λικ Μπεσόν με επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βενετίας και εστιάζει στην επούλωση των τραυμάτων και του πόνου, το επίσης θρίλερ «Ο Εξορκιστής: Πιστός» ως συνέχεια στην ταινία του Γουίλιαμ Φρίντκιν, καθώς και το animation «Το Μεγάλο Ταξίδι του Μικρού Γκρίζλι».
Περασμένες ζωές
Πρεμιέρα στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βερολίνου και εναρκτήρια ταινία του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, «Νύχτες Πρεμιέρας» 2023 για τις «Περασμένες ζωές» της Σελίν Σονγκ, μία ταινία ρομαντική και συνάμα ποιητική για δύο Νοτιοκορεάτες παιδικούς φίλους (ένα αγόρι και ένα κορίτσι) που επανενώνονται μετά από 20 χρόνια, με αποτέλεσμα να αναδυθούν τα συναισθήματα που είχαν ο ένας για τον άλλο· καθώς τα συναισθήματα τα κουβαλά καθένας μέσα του, όπου κι εάν βρίσκεται.
Από την ταινία «Περασμένες ζωές». Πηγή φωτ.: Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας»/ www.aiff.gr
«Δύο παλιοί ερωτευμένοι βρίσκονται μετά από 20 χρόνια και καταλαβαίνουν πως είναι φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλο. Εγώ θα ήμουν ο σατανικός λευκός Αμερικανός σύζυγος, το εμπόδιο στο πεπρωμένο», ακούμε στην ταινία. Εκτός από τη δύναμη των συναισθημάτων, την αγάπη και το πεπρωμένο, η ταινία αναφέρεται στις επιλογές καθενός εκ των πρωταγωνιστών που καθιστούν αδύνατη τη συνύπαρξη.
Σε ορισμένες σκηνές των δύο παλιών γνώριμων, οι λέξεις είναι μετρημένες και τα πλάνα εστιάζουν κυρίως στα πρόσωπά τους. «- Γιατί μ’ έψαξες; - Ήθελα να σε δω για μια ακόμη φορά. Μ’ αρέσει αυτό, απλώς να σε κοιτάω» ακούμε σε μία από αυτές τις σκηνές.
Ξερά Χόρτα
Τιμημένη στο Φεστιβάλ των Καννών 2023 με το ανώτατο ερμηνευτικό βραβείο για την πρωταγωνίστριά του (Α’ Γυναικείου Ρόλου) και η επίσημη υποβολή της Τουρκίας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας η ταινία «Ξερά χόρτα» του Τούρκου σινε-ποιητή Νούρι Μπίλγκε Τσεϊλάν.
Κεντρικά πρόσωπα ο καθηγητής καλλιτεχνικών, Σαμέτ, και μία 14χρονη μαθήτριά του για την οποία αναπτύσσει εμμονή και καλείται να αποδείξει την αθωότητά του όταν στην τσάντα της βρίσκεται ένα ερωτικό σημείωμα. Αυτό, καθώς ο Σαμέτ διανύει τον τέταρτο χρόνο της υποχρεωτικής του θητείας σε έναν απομακρυσμένο οικισμό της Ανατολίας.
Από την ταινία «Ξερά χόρτα». Πηγή φωτ.: Weirdwave
Συγκρατημένος φωτισμός σε αρκετά από τα πλάνα, έμφαση στο φυσικό τοπίο το οποίο το χειμώνα θάβεται στο χιόνι, άλλοτε ψυχρά και άλλοτε ζεστά χρώματα. Από την ταινία, ξεχωρίζουμε τη φράση: «οτιδήποτε όμορφο σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, παγιδεύεται στους ιστούς που υφαίνουμε προτού φτάσει σ’ εμάς».
Shayda
Τιμημένη με το βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ του Σάντανς και η επίσημη πρόταση της Αυστραλίας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, η «Shayda» της Νούρα Νιασάρι θέτει ζητήματα για τις ανθρώπινες σχέσεις και τη βία σε αυτές, τη δύναμη και την αντίσταση, καθώς και τι μπορεί να θεωρηθεί «φυλακή»: μία κακοποιητική σχέση ή η ζωή σε μία χώρα όπως το Ιράν.
Πρωταγωνίστρια –όπως προκύπτει και από τον τίτλο της ταινίας– η Ιρανή μετανάστρια Σάιντα η οποία ζει με την κόρη της σε δομή φιλοξενίας στην Αυστραλία, προκειμένου να μην τη βρει ο κακοποιητικός σύζυγός της ενώ εκείνη βρίσκεται σε δίλημμα. Γνωρίζει ότι, εάν επιστρέψει στο Ιράν θα χάσει την κηδεμονία του παιδιού της, ενώ, μένοντας στην Αυστραλία, ο σύζυγός της δεν πρέπει να μάθει που διαμένει έως ότου ολοκληρωθεί το διαζύγιο.
Η κάμερα της Νιασάρι δεν αφήνει την πρωταγωνίστριά της: την ακολουθεί σε κάθε της προσπάθεια, κάθε που πέφτει και ξέρει ότι πρέπει να σηκωθεί, κάθε φορά με περισσότερη δύναμη από την προηγούμενη για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που αναδύονται ενώ εκείνη παλεύει μόνη για την ίδια και την κόρη της. «Ξέρεις τι κάνω όταν τρομάζω; Λέω στον εαυτό μου: Δεν φοβάμαι» την ακούμε να λέει στην κόρη της.
Anselm
Άχυρο, στάχτη, πηλό, μόλυβδο και σέλακ είναι τα υλικά που ενσωματώνουν τα έργα του Γερμανού ζωγράφου και γλύπτη Άνσελμ Κίφερ, ενός δημιουργού που στα έργα του συμπυκνώνει ερείπια του κόσμου. Ποιος είναι και πώς δουλεύει; Σε αυτά καλείται να απαντήσει το ντοκιμαντέρ «Anselm» του Βιμ Βέντερς.
Ο επίσης Γερμανός σκηνοθέτης δημιουργεί το πορτραίτο του Κίφερ εστιάζοντας την κάμερά του άλλοτε στα έργα του Κίφερ άλλοτε στον ίδιο με αφορμή τις αφηγήσεις του. Ας μη λησμονούμε ότι τα έργα του αποτελούν ούτως ή άλλως μια αφήγηση.
Η φανταστική χώρα μου
Ένα ακόμη ντοκιμαντέρ στις νέες κυκλοφορίες, αυτή τη φορά από τη Χιλή και με ειδική συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών 2022. Ο ντοκιμαντερίστας Πατρίσιο Γκουσμάν κινηματογραφεί την κοινωνική εξέγερση που ξέσπασε στο Σαντιάγο της Χιλής το 2019, όταν ο λαός βγήκε στους δρόμους διεκδικώντας ισότητα, υγεία, παιδιά και περισσότερες ευκαιρίες εργασίας, διότι «δεν υπάρχει φόβος πια. Οι νέοι κατάλαβαν ότι φτάνει πια με την φτώχεια και την εκμετάλλευση».
Όσο για τις γυναίκες, «θα είναι το πρόσωπο του κινήματος». Τις ακούμε να διαδηλώνουν: «Δεν θα μου πουν πώς θα ντυθώ ή θα φερθώ. Ο βιαστής είσαι εσύ».
Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «Πολίτης Κέιν». Πηγή φωτ,: Facebook
