Ο Μιχαήλ Αγγελάκης ανήκει σε ένα σπάνιο είδος δημιουργών. Αγάπησε τη ζωγραφική, της αφιερώθηκε με έργο προσωπικό, τη διδάσκει πολλά χρόνια στη Γλυφάδα, και μέσα στη ζωή της Εκκλησίας συνδέθηκε με τους γνωστούς κι ανώνυμους μαστόρους της. Από τη φύση του ευγενής με γνήσιο αίσθημα προσφοράς και ταπεινώσεως, ο 83χρονος ζωγράφος παρουσίασε τη Δευτέρα (12/2) στον «Ιανό» της Σταδίου ένα έργο ζωής: όχι μόνο δικό του, αλλά και της τέχνης που διακονεί.
Η έκδοση με τίτλο «ΕΝ ΕΙΚΟΝΙ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ» (εκδ. Παπαζήσης) συγκεντρώνει και παρουσιάζει ένα βαθύ κοίτασμα της εγχώριας εικαστικής σκηνής που απλώνει ρίζες ως την τέχνη της αρχαιότητας. Ο Αγγελάκης δεν έχει ειδικές σπουδές στην ιστορία της τέχνης. Είναι όμως δημιουργός που έβαλε τη σφραγίδα του σε χώρους και θεσμούς που ανέδειξαν τους σημερινούς εικονογράφους. Ο ίδιος μαθήτευσε κοντά σε σπουδαίους δασκάλους, σπουδάζοντας το χρώμα και το σχέδιο με τον Μόραλη, τον Μαυροειδή και τον Σαραφιανό και την τέχνη της εικόνας με τον Γεωργακόπουλο και τον Ξυνόπουλο.
Έξω από την πλούσια καλλιτεχνική του εργασία (έχει παρουσιαστεί σε 15 ατομικές κι αμέτρητες ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό), ο Αγγελάκης είχε τη βούληση να μιλήσει για τη σύγχρονή του εικαστική κοινότητα με πολλές και διαφορετικές ιδιότητες: στο τιμόνι του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών, στη δημόσια τηλεόραση και στο ραδιόφωνο ως εικαστικός παραγωγός και στην Εκκλησία της Ελλάδος ως μέλος της επιτροπής για τις εκκλησιαστικές τέχνες (ιθύνων νους και οργανωτής της συνάντησης των αγιογράφων στην έκθεση – θεσμό «Εικόνων Τέχνη»).
Όλες αυτές οι σχέσεις με τους δασκάλους και τους νεότερους συναδέλφους, οι συναναστροφές με δημιουργούς από όλο τον ορθόδοξο κόσμο και βέβαια, η πολύτιμη εμπειρία από τους ναούς που ο Αγγελάκης ιστόρησε, κάρπισαν ένα βιβλίο έπειτα από 20 χρόνια έρευνας και καταγραφής. Στις σελίδες του ο συγγραφέας συγκεντρώνει περίπου 700 εικαστικούς καλλιτέχνες που το έργο τους σχετίζεται ως προς το περιεχόμενο ή την τεχνοτροπία με την παράδοση της εικονογραφίας.
Το βιβλίο, πλούσια εικονογραφημένο, δεν είναι μόνο λεξικό των Ελλήνων αγιογράφων του 20ού αιώνα. Παρέχει κι ένα πολύτιμο ιστορικό της τέχνης των εικόνων από την Άλωση ως τις μέρες μας, καθώς κι ένα χρήσιμο παράρτημα με τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά γεγονότα του περασμένου αιώνα. Συνδέει δηλαδή την αγιογραφική παραγωγή με την εποχή της και την επίσημη Εκκλησία. Το πανόραμα της πλούσιας εκκλησιαστικής τέχνης στον τόπο μας ολοκληρώνει η μνημειακή τέχνη στο Άγιον Όρος και σε ιστορικά μοναστήρια. Οι αριθμοί μιλάνε: 662 σελίδες σε μεγάλο μέγεθος (21x29 εκ.) προκειμένου οι 500 φωτογραφίες να αναδείξουν το πρόσωπο των δημιουργών τους.
Από την παρουσίαση του βιβλίου στον «Ιανό»
Αυτό με συγκινεί περισσότερο στο βιβλίο: ο Μιχαήλ Αγγελάκης ανέλαβε την ευθύνη να αγκαλιάσει στο πόνημά του όλη την κοινότητα των ζωγράφων χωρίς αποκλεισμούς. Το έβαλε στόχο και πέτυχε να καλύψει ένα σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, που από καιρό η Πολιτεία ή η Εκκλησία μας έπρεπε να έχουν φροντίσει.
Θέτει ζητήματα όχι για να εκμαιεύσουμε έναν αφορισμό της ξενόφερτης ζωγραφικής ή έστω την επιβεβαίωση του βυζαντινού τρόπου, όποιος κι αν είναι αυτός. Χαρίζει ένα πολύτιμο εργαλείο με σκοπό την κατανόηση της σύγχρονης εικονογραφίας τόσο από την πλευρά των δημιουργών, όσο και από την πλευρά της υποδοχής της αγιογραφίας από το κοινό. Είναι, χωρίς αμφιβολία, ένα εκδοτικό γεγονός για τα εικαστικά μας πράγματα.
* Για τον Μιχαήλ Αγγελάκη και το βιβλίο μίλησαν οι: Χάρης Θεοχάρης, Σπύρος Κιαρτζής, Δημοσθένης Αβραμίδης, Πέγκυ Καραμπάτου και ο πρωτοπρεσβύτερος Θωμάς Συνοδινός. Την εκδήλωση συντόνισε η Διευθύντρια των Εκδόσεων Παπαζήση Κατερίνα Μάρκου.
