«Όταν στριμώχνεται άσχημα ο συγγραφέας, την πληρώνει κι η ηρωίδα του… Ναι, αυτή τη φορά η αστυνόμος Τρύπη και η ομάδα της ταξιδεύουν σε αχαρτογράφητα ύδατα, βουλιάζουν στο θολό ωκεανό του οργανωμένου εγκλήματος με αντιπάλους αδίστακτους κακοποιούς … Εκεί όπου βασιλεύει η διαφθορά σε κάθε επίπεδο και ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή ο τρομακτικός κίνδυνος για την ίδια τη ζωή τους … Και το χειρότερο είναι η αίσθηση της αστυνόμου και της ομάδας της ότι το οργανωμένο έγκλημα απλώνεται παντού, σαν μια εφιαλτική Λερναία Ύδρα και αυτή η πάλη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη…»
Αναγνωρίζει ο συγγραφέας Γρηγόρης Αζαριάδης στο Liberal.gr κι έτσι προέκυψε η «Οργάνωση», το καινούργιο σκληρό αστυνομικό του μυθιστόρημα που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Bell.
«Η “ΟΡΓΑΝΩΣΗ” είναι δομημένη στα πρότυπα μιας πολυεθνικής εταιρείας, με διαχωρισμένους τομείς και διαφορετικούς υπεύθυνους σε κάθε τομέα … Πορνεία, ναρκωτικά, εκβιασμοί, δικαστικές αποφάσεις, πληρωμένες δολοφονίες κλπ…» Ο συγγραφέας μας διευκρινίζει. «Ένα πανίσχυρο και αόρατο κύκλωμα διαφθοράς και διαπλοκής, που ελέγχει τα πάντα στην κοινωνία μας. Με λίγα λόγια, μια Υπερκυβέρνηση του οργανωμένου εγκλήματος …»
Αλλά περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί…
-Κύριε Αζαριάδη, ζούμε σε μια εποχή που ευνοεί τις… «Οργανώσεις»;
Θα το τοποθετούσα λίγο διαφορετικά. Ζούμε σε μια εποχή όπου οι «ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ» έχουν την εξουσία στα χέρια τους, διαμορφώνουν τους όρους του παιχνιδιού, ελέγχουν τις πιο σημαντικές και κερδοφόρες επιχειρηματικές δραστηριότητες και μάλιστα τις περισσότερες φορές καλυμμένες με νόμιμο τρόπο.
-Πριν από λίγα χρόνια το έγκλημα και δη το οργανωμένο έγκλημα έμοιαζε υπερβολή σε σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. Τα τελευταία χρόνια συμβόλαια θανάτου, ανεξιχνίαστα εγκλήματα, ένας βασιλιάς των βενζινοπωλών απ’ εδώ, ένας νονός της νύχτας απ’ εκεί, απαγωγές, τείνουν να γίνουν η καθημερινότητά μας, τι άλλαξε όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα;
Η αφετηρία πιστεύω ότι είναι το μοίρασμα της πίττας. Όταν ένας υπερνονός, που ελέγχει ένα μεγάλο μέρος αυτών των «επιχειρήσεων» δολοφονείται, ο αγώνας των διαδόχων παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Όταν ακόμη περισσότερο κλιμακώνεται η οικονομική κρίση, τότε η πίττα μικραίνει κι ο αγώνας για τα κομμάτια της αποκτά τρομακτικές διαστάσεις. Κι επί πλέον να μην ξεχνάμε ότι το οργανωμένο έγκλημα έχει δύο ακόμα πλεονεκτήματα … Πρώτον, ότι εξελίσσεται ταχύτερα από τις δυνάμεις του Νόμου και δεύτερον ότι έχει ανθρώπους σε πολλά κρίσιμα πόστα.
-Να πούμε τι ακριβώς είναι η «Οργάνωση»; Ανακινείτε έναν ολόκληρο κόσμο, έχετε κάνει αφάνταστη δουλειά σ’ αυτό το μυθιστόρημα…
Η «ΟΡΓΑΝΩΣΗ» είναι δομημένη στα πρότυπα μιας πολυεθνικής εταιρείας, με διαχωρισμένους τομείς και διαφορετικούς υπεύθυνους σε κάθε τομέα … Πορνεία, ναρκωτικά, εκβιασμοί, δικαστικές αποφάσεις, πληρωμένες δολοφονίες κλπ … Ένα πανίσχυρο και αόρατο κύκλωμα διαφθοράς και διαπλοκής, που ελέγχει τα πάντα στην κοινωνία μας. Με λίγα λόγια, μια Υπερκυβέρνηση του οργανωμένου εγκλήματος …
-Το θλιβερό πια στην εποχή μας είναι ότι το Κακό είναι απρόσωπο (δεν ξέρουμε καν ποιος έχει αγοράσει τα κόκκινα δάνειά μας, ποιοι θα μπουν ενδεχομένως στα σπίτια μας), αυτό βάζει δύσκολα στον συγγραφέα και στην ηρωίδα του; Μοιάζει ένας κόσμος υπερβολικά σκληρός για την αστυνόμο Τρύπη;
Όταν στριμώχνεται άσχημα ο συγγραφέας, την πληρώνει κι η ηρωίδα του… Ναι, αυτή τη φορά η αστυνόμος Τρύπη και η ομάδα της ταξιδεύουν σε αχαρτογράφητα ύδατα, βουλιάζουν στο θολό ωκεανό του οργανωμένου εγκλήματος με αντιπάλους αδίστακτους κακοποιούς … Εκεί όπου βασιλεύει η διαφθορά σε κάθε επίπεδο και ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή ο τρομακτικός κίνδυνος για την ίδια τη ζωή τους … Και το χειρότερο είναι η αίσθηση της αστυνόμου και της ομάδας της ότι το οργανωμένο έγκλημα απλώνεται παντού, σαν μια εφιαλτική Λερναία Ύδρα και αυτή η πάλη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη … Και το φως στην άκρη του τούνελ πνίγεται από το σκοτάδι …
-Ταυτοχρόνως επανακυκλοφορεί από τις ίδιες εκδόσεις, εκδόσεις Bell, και το πρώτο σας αστυνομικό μυθιστόρημα «Παλιοί λογαριασμοί». Διαβάζοντάς τα κάποιος και τα δυο ταυτόχρονα διαφαίνεται κάπου και ο δρόμος που σας κοινωνία όλα αυτά τα χρόνια έχουμε διανύσει;
Κατά ένα μυστηριώδη και ανεξήγητο τρόπο, αυτά τα δύο μυθιστορήματα σηματοδοτούν την αρχή και το τέλος (;) μιας πορείας. Οι «Παλιοί λογαριασμοί», το πρώτο μου βιβλίο που εκδόθηκε από τον αείμνηστο Σ.Γαβριηλίδη το 2012, είναι από τα πρώτα μεταΜαρκαρικά δείγματα της στροφής της ελληνικής αστυνομικής σε αυτό που αποκαλώ μονολεκτικά κοινωνικοαστυνομικό μυθιστόρημα. Βάζει βαθιά το δάχτυλο στις πληγές της μεταπολίτευσης και επιτίθεται σκληρά στην περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου. Στη συνέχεια, υπήρξαν τέσσερα βιβλία με χαμηλότερο δείκτη κοινωνικού σχολίου. Και ήρθε η ώρα του τελευταίου… Η «ΟΡΓΑΝΩΣΗ» αποτελεί ακόμη πιο σκληρό δείγμα κλασικού κοινωνικοαστυνομικού μυθιστορήματος, που τοποθετεί τον πήχυ όμως ακόμα πιο ψηλά και συνεπώς ακόμα πιο επικίνδυνα, καθώς συμπεριλαμβάνει και την συμμετοχή του πολιτικού στοιχείου. Εδώ η διαφθορά φτάνει πολύ ψηλά … Τελικά πιστεύω ότι οι «Παλιοί λογαριασμοί» ήταν η εικόνα της μεταπολίτευσης, ενώ η «ΟΡΓΑΝΩΣΗ» είναι μια φωτογραφία της σημερινής εποχής.
-Σε ποιο από τα δυο βιβλία βλέπουμε τελικά τον συγγραφέα του περισσότερο; Εσείς συναισθηματικά ποιο θεωρείται πιο «δικό σας», πιο «κοντινό σας»;
Εξαιρετική ερώτηση που στέλνει τον ατυχή συγγραφέα στη γωνία του ρινγκ… Θα ξεφύγω, ισχυριζόμενος ότι ο συγγραφέας για μένα είναι ένας μικρός ανήσυχος χαμαιλέων… Αλλάζει πρόσωπα. Εγώ σε κάθε βιβλίο μου προσπαθώ να κάνω κάτι διαφορετικό από το προηγούμενο. Και τα δύο όμως αυτά βιβλία έχουν το δικό μου αίμα. Η διαφορά είναι ότι οι «Παλιοί λογαριασμοί» γράφτηκαν το 1977-1979 (άσχετα αν εκδόθηκαν το 2012, μετά 35 ολόκληρα χρόνια!), όταν ήμουνα 26 χρονών και σίγουρα κρύβει το φλογερό συναίσθημα και την επαναστατική διάθεση ενός δηλωμένου αντιεξουσιαστή εκείνης της εποχής. Η «ΟΡΓΑΝΩΣΗ» γράφτηκε πέρυσι, όταν ήμουνα 70 χρονών, με μεγάλη ακόμη αγωνιστική διάθεση, αλλά και αρκετή ωριμότητα μετά από διάφορες απογοητεύσεις και διαψεύσεις των κοινωνικών ονείρων…. Έτσι ώστε να εκφράσω την ανησυχία, την οργή έως και τον φόβο με ένα σκοτεινό, ζοφερό, αλλά και σχετικά συγκρατημένα πειθαρχημένο τρόπο.
-Πόσο εύκολη υπόθεση είναι η κάθαρση και η λύτρωση σε σένα σύγχρονο νουάρ, στον σύγχρονο κόσμο;
Στον Κόσμο των Αισιόδοξων Ανθρώπων η κάθαρση και η λύτρωση είναι σχετικά εύκολη. Είναι πολλοί οι άνθρωποι, που λατρεύουν τις ταινίες με happy end. Προσωπικά πιστεύω ότι η κάθαρση και η λύτρωση πρέπει να συμβαδίζουν αρμονικά με την σημερινή κοινωνία. Βλέπει πουθενά ο συγγραφέας κάποια αχτίδα φωτός; Τότε ας τελειώνει τα μυθιστορήματα του με άπλετη λύτρωση. Βλέπει παντού γύρω να απειλεί και να επικρατεί το σκοτάδι; Τότε ας γράψει ένα αντίστοιχα μαύρο φινάλε, που δεν επιτρέπει καμιά αισιόδοξη σκέψη… Φοβάμαι ότι ίσως φταίνε τα δικά μου γυαλιά, που δεν μου επιτρέπουν να δω και πολύ φως. Και φοβάμαι πως η κοινωνία μας δεν επιτρέπει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Οπότε αφήνω την κάθαρση και την λύτρωση για τους άλλους συγγραφείς και στρέφομαι στο ρεαλιστικό σκοτεινό τέλος των ιστοριών.
-Αν σας ρωτούσα ποια ήταν η σπίθα, η απαρχή του μυθιστορήματος, το έγκλημα, η τιμωρία, η κατάσταση της κοινωνίας, η προσωπικότητα της Τρύπη, στο καινούργιο σας μυθιστόρημα, τι θα μου λέγατε;
Η σπίθα ήταν η φοβερή πανδημία, το lockdown, που σημάδεψε τις ζωές μας. Η άκρως επίμονη και ενοχλητική αστυνόμος Τρύπη με επισκεπτόταν σχεδόν καθημερινά στα όνειρα μου και ζητούσε να γράψω την πιο σκληρή ιστορία της, μια περιπέτεια όπου θα είχε απέναντι της τον πιο επικίνδυνο αντίπαλο και θα έβαζε σε πραγματικό κίνδυνο τη ζωή της. Είναι η εποχή, που μελετά τις δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος και συζητάω με ανθρώπους που γνωρίζουν κάποια πράγματα καλά. Υπάρχουν λοιπόν δύο ερεθίσματα από αντίθετες πλευρές. Κάποιος φίλος μου καθηγητής με συμβουλεύει να μην αγγίξω το θέμα… Το ίδιο κι ένας φίλος μου αστυνόμος. Διάλεξα τον δύσκολο δρόμο, επειδή πάντα πίστευα ότι ένας συγγραφέας που παρατηρεί όσα συμβαίνουν στη σύγχρονη κοινωνία πρέπει να παίρνει θέση. Άλλωστε, μιλάμε για μυθοπλασία … Τώρα αν η μυθοπλασία και η πραγματικότητα κάποιες φορές συγκλίνουν επικίνδυνα, πιστέψτε με ότι αυτή που φταίει είναι η ίδια η πραγματικότητα …
-Να φανταστώ ότι εξ αρχής γνωρίζατε και το τέλος του, είχατε εκπλήξεις; Αφήσατε σημεία να γίνονται κατά την εξέλιξη;
Όταν ξεκινάω το ταξίδι ενός καινούργιου μυθιστορήματος, γνωρίζω την αφετηρία και το τέρμα. Από Αθήνα μέχρι Θεσσαλονίκη, ας πούμε. Στον δρόμο, μπορεί να κάνεις κάποια παρέκκλιση. Να βγεις στο Βόλο για τσίπουρα π.χ. Αλλά, θα γυρίσεις στην Εθνική οδό. Επίσης καμιά φορά, μπορεί να μην πατήσεις φρένο κι αντί για Θεσσαλονίκη να φτάσεις στο Κιλκίς. Έτσι είναι και η συγγραφή. Ξέρεις που πας, αλλά κάποτε οι ήρωες αυτονομούνται, κάποτε η ίδια η πλοκή σου κλείνει το μάτι και σε παραπλανεί… Είμαι από αυτούς που τους αρέσει η πρόκληση και η περιπέτεια… Και παρασύρομαι εύκολα σε σκοτεινά μονοπάτια. Κάποιες φορές αυτό είναι επικίνδυνο, αλλά δεν παύει να είναι και γοητευτικό …
-Εξακολουθεί να νικά το Καλό στη μάχη του με το Κακό σήμερα;
Νομίζω ότι αυτό δεν στέκει ούτε ως παραμύθι για μικρά παιδιά… Βέβαια οι ρόλοι έχουν μεταλλαχθεί ελαφρά. Το παλιό καλό Κακό και το παλιό καλό Καλό έχουν περάσει στην ιστορία. Έχουν μεταμφιεστεί με τέτοιο τρόπο, που δεν είναι και τόσο εύκολα αναγνωρίσιμα. Ας τα συνδέσουμε με την οικονομία, ας δούμε την τρομακτική συσσώρευση πλούτου σε κάποιες ομάδες ανθρώπων και παράλληλα τους θανάτους από πείνα και αρρώστιες εν έτει 2020 και ας πούμε μετά αν υπάρχει Κακό ή Καλό …
Η μοναδική πειστική αντίδραση είναι η ομαδική αντίδραση. Η συσπείρωση ατόμων και ομάδων, που μοιράζονται ένα κοινό σκοπό. Για παράδειγμα, μια δικαιότερη κοινωνία, που θα δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους. Μια δικαιότερη κατανομή των εισοδημάτων. Μια μεγαλύτερη προσοχή κι ενδιαφέρον για το περιβάλλον … Κι οποιοδήποτε άλλο στόχο συμφωνούν. Και μετά … Αγώνας για όσα πιστεύουν. Όλα αυτά βέβαια φαντάζουν εξαιρετικά δύσκολα, καθώς το σύστημα έχει κατορθώσει να καταστρέψει την ομαδικότητα και την κοινωνική αλληλεγγύη, να απομονώσει τα άτομα στον στενό ιδιωτικό τους χώρο και να τα αναγκάσει να αποδυθούν στον αγώνα για επιβίωση. Μέχρις εκεί … Και μετά αδράνεια κι έλλειψη ενδιαφέροντος. Άντε να πάρουμε ένα καινούργιο παντελόνι, ένα καινούργιο μπλουζάκι, καλοκαιρινές διακοπές, καινούργιο αυτοκίνητο… Και μετά σσσσς ! Η κοινωνία μας κοιμάται…
-Υπάρχει μια άνθιση γενικότερα στο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Και Φεστιβάλ αστυνομικού μυθιστορήματος φέτος με επιτυχία. Μπορείτε να δείτε κοινά χαρακτηριστικά στο είδος;
Το 3ο Φεστιβάλ Αστυνομική Λογοτεχνίας διοργανώθηκε στον Χολαργό με τις υπεράνθρωπες προσπάθειες της Ιωάννας Πετρίδη και τις μικρότερες δικές μου, ως διευθυντή του Φεστιβάλ. Περισσότερες από 30 εκδηλώσεις σε 40 ημέρες… Εκεί είδαμε πολλούς νέους συγγραφείς και πολλές νέες τάσεις και ρεύματα. Υπάρχουν πολλοί και αξιόλογοι συγγραφείς. Υπάρχουν συγγραφείς που ακολουθούν τα βήματα του μεσογειακού νουάρ και την παράδοση των Μαρή και Μάρκαρη… Υπάρχουν συγγραφείς, που ακολουθούν το σκανδιναβικό νουάρ ή ακόμη και άλλες σχολές, όπως το γαλλικό. Υπάρχουν λάτρεις του καταιγιστικού τηλεοπτικού ρυθμού, άλλοι του Ταραντίνο ή του Πέκινπα … Πολλοί και αξιόλογοι επιμένω, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τον μέσο όρο των ξένων συναδέλφων τους. Και που αξίζει να ανακαλύψει το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Συμπερασματικά, νομίζω ότι η ελληνική αστυνομική σκηνή βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο αναστοχασμού και αναπροσανατολισμού, που σύντομα θα έχει πολύ θετικά αποτελέσματα.
-Τι είναι εκείνο που εξακολουθεί να σας καίει και εξακολουθείτε να γράφετε;
Από την στιγμή που πέρασα στην ανεργία, το 2010, το γράψιμο έγινε η πρώτη και βασική πηγή δημιουργίας κι εκτόνωσης της διαστροφικής φαντασίας ενός Υδροχόου, δηλαδή της αφεντιάς μου… Το επόμενο στάδιο ήταν η υιοθέτηση του όρου που προανέφερα, του κοινωνικοαστυνομικού μυθιστορήματος και η ενσωμάτωση του κοινωνικού σχολίου στην αστυνομική πλοκή. Θεωρώ ότι ο συγγραφέας δεν μπορεί να υποκρίνεται, αλλά αντίθετα πρέπει να τοποθετείται πάνω στα θέματα που απασχολούν την σύγχρονη κοινωνία… Αυτά λοιπόν τα κοινωνικά θέματα είναι που με καίνε, μου δημιουργούν μια περίεργη μορφή αδρεναλίνης και αποτελούν το αναγκαίο καύσιμο για να γράφω …
-Αστυνομικά που έχουν γράψει ανεξίτηλα μέσα σας;
Τα άπαντα του Ραίημοντ Τσάντλερ… Του Ζαν Πατρίκ Μανσέτ… Των Σουηδών πρωτοπόρων Σγιεβάλ- Βαλέε… Μερικοί τίτλοι… Από Τσάντλερ «Αντίο γλυκιά μου» και «Μεγάλος ύπνος»… Από Μανσέτ «Η πρηνής θέση του σκοπευτή»… Από Σγιεβάλ-Βαλέε «Πρόσχαροι οι πολιτσμάνοι» …
