Βρετανικά και Γερμανικά στρατεύματα συναντώνται στην ουδέτερη ζώνη κατά τη διάρκεια της Ανακωχής των Χριστουγέννων το 1914
Η Ανακωχή του 1914: Πώς τα Χριστούγεννα «νίκησαν» έναν αιματηρό πόλεμο (vid)
Wikipedia / Creative Commons
Wikipedia / Creative Commons
Βρετανικά και Γερμανικά στρατεύματα συναντώνται στην ουδέτερη ζώνη κατά τη διάρκεια της Ανακωχής των Χριστουγέννων το 1914

Η Ανακωχή του 1914: Πώς τα Χριστούγεννα «νίκησαν» έναν αιματηρό πόλεμο (vid)

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) αναφέρεται στην Ιστορία ως ο «Μεγάλος Πόλεμος», μια αιματηρή γενικευμένη σύρραξη ανάμεσα στις δυνάμεις της Αντάντ (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία και ΗΠΑ) και τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Βουλγαρία). Κι όμως, αυτός ο φονικός πόλεμος «λύγισε» προσωρινά, τα Χριστούγεννα του 1914, στο Δυτικό Μέτωπο υπό τους ήχους της «Άγιας Νύχτας».

Ήταν μια τέτοια ημέρα πριν από ακριβώς 110 χρόνια, όταν ένας πόλεμος χαρακωμάτων πρωτοφανούς αγριότητας και φρίκης θα σταματούσε, έστω για λίγο, δίνοντας τη θέση του σε κάτι, που τον καιρό εκείνο έμοιαζε να είχε ξεχαστεί ολότελα: την ανθρωπιά. Εκείνη η ημέρα έμεινε γνωστή στην Ιστορία ως η «Ανακωχή των Χριστουγέννων»

Η Ανακωχή των Χριστουγέννων ήταν μια σειρά από εκτεταμένες ανεπίσημες εκεχειρίες που έλαβαν χώρα στο Δυτικό Μέτωπο στις γιορτές των Χριστουγέννων του 1914 κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια της βδομάδας πριν από τα Χριστούγεννα, Γερμανοί και Βρετανοί στρατιώτες άρχισαν να ανταλλάσσουν γιορτινές ευχές και τραγούδια ανάμεσα στα χαρακώματά τους.

Σε μερικές περιπτώσεις η ένταση ελαττώθηκε σε βαθμό που οι στρατιώτες περπατούσαν απέναντι για να κουβεντιάσουν με τους αντιπάλους τους και να τους δώσουν δώρα. Την παραμονή και ανήμερα των Χριστουγέννων πολλοί στρατιώτες και από τις δυο πλευρές - καθώς και, σε μικρότερο βαθμό, Γαλλικές μονάδες - επιχείρησαν με δική τους πρωτοβουλία στην ουδέτερη ζώνη κάνοντας παρέα μεταξύ τους και ανταλλάσσοντας τρόφιμα και ενθύμια.

Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν κοινές κηδείες, ενώ σε πολλές από τις συναντήσεις οι αντίπαλοι στρατιώτες τραγούδησαν μαζί τα κάλαντα ή έπαιξαν μεταξύ τους ποδόσφαιρο.

Η Ανακωχή των Χριστουγέννων θεωρείται μια συμβολική στιγμή ανθρωπισμού και ειρήνης μέσα σε μια από τις πιο βίαιες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας.

Δεν έλαβε χώρα παντού· σε κάποιες περιοχές του μετώπου οι μάχες συνεχίστηκαν όλη την ημέρα, ενώ σε άλλες απλώς οι δυο πλευρές συνεννοήθηκαν για την αποκομιδή των νεκρών. Την επόμενη χρονιά τα Χριστούγεννα μερικές μονάδες οργάνωσαν ξανά εκεχειρία με τους αντιπάλους, αλλά αυτό το φαινόμενο δεν ήταν τόσο εκτεταμένο όσο το 1914. Αυτό οφείλονταν μερικώς στις αυστηρές εντολές από τους ανωτέρους και των δύο πλευρών που απαγόρευαν αυτό το συγχρωτισμό.

Το 1916, έπειτα από τις χωρίς προηγούμενο αιματηρές μάχες του Σομμ και του Βερντέν και την εκτεταμένη χρήση χημικών όπλων, όλο και περισσότερο οι στρατιώτες και των δύο πλευρών θεωρούσαν τους αντιπάλους τους ως υπάνθρωπους και έτσι δεν έγιναν απόπειρες για άλλες τέτοιες εκεχειρίες.

Κατά τα πρώτα χρόνια του στατικού πολέμου των χαρακωμάτων, οι εκεχειρίες δεν περιορίζονταν στην περίοδο των Χριστουγέννων, αντανακλώντας την αναπτυσσόμενη διάθεση να κοιτάζει κάθε πλευρά τη δουλειά της (live and let live). Έτσι, αντίπαλες μονάδες πεζικού που βρίσκονταν κοντά η μια στην άλλη απέφευγαν υπερβολικά βίαιες συμπεριφορές, συγχρωτίζονταν μεταξύ τους, συζητώντας ή ανταλλάσσοντας τσιγάρα.

Σε μερικούς τομείς συμφωνήθηκαν περιστασιακά εκεχειρίες για να μπορέσουν οι στρατιώτες να μεταβούν ανάμεσα στις δυο γραμμές και να συλλέξουν τους τραυματίες και τους νεκρούς, ενώ σε άλλους υπήρχε σιωπηρή συμφωνία να μην ανταλλάσσονται πυροβολισμοί όταν οι άνδρες ξεκουράζονταν, ασκούνταν, η δούλευαν, πλήρως ορατοί στον εχθρό.

Οι εκεχειρίες των Χριστουγέννων είναι αξιοσημείωτες λόγω του μεγάλου αριθμού των ανδρών που συμμετείχαν και του βαθμού της συμμετοχής - ακόμα και στους πιο ειρηνικούς τομείς ήταν ασυνήθιστο να δει κανείς δεκάδες αντιπάλους να βρίσκονται μαζί στο φως της ημέρας.

Η Ανακωχή των Χριστουγέννων δεν είναι απλά μια σημαντική τομή στην Ιστορία σύγχρονου ανθρώπου. Είναι και μια υπενθύμιση, ειδικά στις ξέφρενες εποχές που ζούμε, με τους πολέμους να σοβούν ακόμη και σήμερα, ταλανίζοντας τον πλανήτη ότι η ανθρωπιά συνιστά μια πολύτιμη αρετή.

Καλά Χριστούγεννα σε όλες και όλους!