Ο άνθρωπος στέκεται ενώπιον του τοπίου όπως ένας ηθοποιός μπροστά σε ένα άδειο, αχανές σκηνικό. Στη νέα ενότητα έργων του αγαπημένου ζωγράφου Στέφανου Ρόκου, η κλίμακα αντιστρέφεται: το τοπίο γίνεται ο πρωταγωνιστής, και ο άνθρωπος – με την εφήμερη ιστορία του – μια σκιά που πλανιέται αβέβαιη («Είμαστε τοπία» τιτλοφορεί ένα από αυτά). Δεν πρόκειται για γραφική αποτύπωση της φύσης, αλλά για μια μεταφυσική αναμέτρηση με το βαρύ και ακατάλυτο αποτύπωμά της.
Στέφανος Ρόκος, «Είμαστε τοπία» (2023, μεικτή τεχνική σε χαρτί, 29,5 x 94 εκ.) @ZoumboulakisGalleries
Ο τίτλος της νέας έκθεσης στη Ζουμπουλάκη «50.000.000 τόνοι τοπίων» παίζει με την ιδέα του όγκου και της αδυναμίας μας να τον μετρήσουμε. Πενήντα εκατομμύρια τόνοι τοπίων δεν είναι βέβαια ένας ακριβής υπολογισμός – είναι μια ποιητική αποτίμηση του τρόπου που το τοπίο καταλαμβάνει τη μνήμη και τη συνείδησή μας. Ένα βουνό, ένας καταρράκτης, μια χαράδρα, όλα αποκτούν ένα βάρος που συνθλίβει τις σύντομες, ασήμαντες διαδρομές μας μέσα τους.
Η δουλειά του Ρόκου αποτυπώνει αυτή την πάλη του ανθρώπου να χωρέσει στο τοπίο, να το κατανοήσει ή να το κατοικήσει. Τα έργα του, είτε σε καμβά είτε σε χαρτί, αποφεύγουν την εξιδανίκευση της φύσης. Το τοπίο εδώ δεν είναι ήρεμο και αποστασιοποιημένο· είναι ζωντανό, με βουές και κινήσεις, με αδιόρατες απειλές και ανοικτές πληγές. Τα ήρεμα, παλ χρώματα του Ρόκου διαπερνά σε σημεία, μαύρο πηχτό χρώμα και οι φόρμες στροβιλίζονται, τα στοιχεία μοιάζουν να συγκρούονται – σαν η φύση να αρνείται να γίνει απλό διακοσμητικό στοιχείο του ανθρώπινου βλέμματος.
Στέφανος Ρόκος, «Παρατηρήστε τα τοπία Ι» (2023, Μεικτή τεχνική σε μουσαμά, 190 x 300 εκ.) @ZoumboulakisGalleries
Το ομότιτλο animation «50.000.000 Tons of Landscape» που θα παίζει στην γκαλερί, με την πρωτότυπη μουσική του Jim Sclavunos και του Nick Cave σε ιδέα του ζωγράφου, προσθέτει έναν ακόμη βαθμό έντασης. Η εικόνα και ο ήχος δεν συνωμοτούν για να δημιουργήσουν ένα τοπίο ονειρικό, αλλά για να το φορτίσουν με την υποψία μιας αόρατης ιστορίας – μιας ιστορίας όπου ο άνθρωπος δεν είναι κυρίαρχος, αλλά εφήμερος επισκέπτης.
Στέφανος Ρόκος, «50.000.000 τόνοι τοπίων I» (2024, Μεικτή τεχνική σε μουσαμά, 190 x 160 εκ.) @ZoumboulakisGalleries
Γνωστός για την ιδιαίτερη φροντίδα με την οποία «ντύνει» τις εκθέσεις του, ο Ρόκος μοιράζεται μια έκδοση (Στερέωμα) με κείμενα της Μαρίας Παπαδήμα, του Michael Berryhill και ποίηση της Δανάης Σιώζιου, δημιουργώντας ένα διάλογο ανάμεσα στις λέξεις και την εικόνα. Συλλεκτικές και οι μεταξοτυπίες (150 σφραγισμένα αντίτυπα) λειτουργούν σαν μικρογραφίες αυτού του τεράστιου όγκου των τοπίων, στιγμές πάλης ανάμεσα στη σταθερότητα της ύλης και τη ρευστότητα της ανθρώπινης εμπειρίας.
Στέφανος Ρόκος, «Παρατηρήστε τα τοπία - Μακριά από τη γη» (2024, Μεικτή τεχνική σε μουσαμά, 190 x 160 εκ.) @ZoumboulakisGalleries
Το τοπίο δημιουργεί μέσα μας έναν αντίλαλο, αλλά εμείς δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Η μοίρα μας είναι να το αντικρίζουμε, να το διασχίζουμε, να το χάνουμε. Ο Ρόκος δεν καταγράφει απόψεις της φύσης όπως ο «επαγγελματίας» τοπιογράφος τύπου Μπομπ Ρος. Αναμετριέται μαζί τους. Και η τέχνη του δεν τα παγώνει στον χρόνο – μας επιτρέπει να τα βιώσουμε ως κάτι απρόβλεπτο, δυναμικό, και προσπελάσιμο, στο βαθμό που ο καθένας ταξιδεύει μαζί του.
Γκαλερί Ζουμπουλάκη | 20/3-17/4 | Ώρες λειτουργίας: Τρ., Πεμ., Παρ. 11 π.μ. – 8 μ.μ., Τετ., Σαβ. 11 π.μ. – 3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
Κεντρική φωτ.: Στέφανος Ρόκος, «Παρατηρήστε τα τοπία- Θυμηθείτε τι πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι» (2023-24, μεικτή τεχνική σε μουσαμά, 190 x 300 εκ.) @ZoumboulakisGalleries
