Ποιοι είναι υγιείς και ποιοι ασθενείς; Πώς ορίζονται οι ιατροί και πώς αυτοί που χρήζουν θεραπείας; Πόσο μπορούν να ξεπεράσουν το μέτρο οι μέθοδοι χειραγώγησης και παραπλάνησης με στόχο το κέρδος και ποια θα μπορούσε να είναι η «ποινή» για ένα τέτοιο αδίκημα, ειδεμή όταν αφορά ένα από τα μέγιστα αγαθά, την υγεία; Μπορεί να αποκαλυφθεί;
«Η ''υγεία'' είναι μια λέξη, που θα μπορούσαμε να τη διαγράψουμε δια παντός από τα λεξικά μας. Για μένα δεν υπάρχουν υγιείς άνθρωποι. Οι λεγόμενοι υγιείς είναι ασθενείς που απλώς δεν το γνωρίζουν», ακούμε κατά την παράσταση «Κνον» – μία διασκευή του έργου «Κνοκ ή ο θρίαμβος της Ιατρικής» (1923) του Ζυλ Ρομαίν – που ανεβαίνει στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν (Φρυνίχου 14) υπό τη σκηνοθετική ματιά της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Εθνικού Θεάτρου, Αργυρώς Χιώτη.
Παίρνοντας παράταση παραστάσεων έως τις 13 Απριλίου, λόγω επιτυχίας, η παράσταση υπογραμμίζει ότι η αλήθεια δεν ηδύνατο να κρυφτεί και αποτελεί βασικό ερώτημα σε κάθε τομή της ζωής του ανθρώπου. Το δε έργο, υπαγόμενο στην κατηγορία της γαλλικής κλασικής κωμωδίας με στοιχεία σάτιρας, μεταφέρεται στο σήμερα θέτοντας επί τάπητος διλήμματα σε σχέση με την εφαρμογή των κανόνων της αγοράς ακόμη και σε ένα ευαίσθητο θέμα, όπως είναι η υγεία μας.
Για την επίτευξή της, καθείς θα συνδράμει στο μέγιστο δυνατό που μπορεί, και αυτή η τρόπον τινά αχίλλειος φτέρνα είναι το σκαλί στο οποίο πατούν όσοι αποσκοπούν στο κέρδος, όπως στην υπόθεση του «Κνοκ». Εκτυλίσσεται σε μία μικρή επαρχιακή πόλη όπου λαμβάνει χώρα αλλαγή σκυτάλης στο τοπικό ιατρείο, από τον επί χρόνια ιατρό σε έναν υπερφιλόδοξο νέο ιατρό ο οποίος υποστηρίζει «καλέ ποια θεραπεία; Εγώ πελατεία θέλω», συνεπώς και κέρδος. Με στόχο να αυξήσει αμφότερα, χρησιμοποιεί μελετημένες τεχνικές χειραγώγησης και εκφοβισμού, καταφέρνοντας, σιγά σιγά, να μετατρέψει όλους τους κατοίκους σε φανταστικούς ασθενείς απόλυτα εξαρτημένους από τον ίδιο.
Από την παράσταση «Κνοκ». Φωτ.: Γιάννης Γαλιάτσος, πηγή φωτ.: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Η πρακτική αυτή –ο ένας που ενέχει μίας μορφής εξουσία να μπορεί να παρατηρεί και να υποδεικνύει στους πολλούς το τι και το πώς– θα μπορούσε να ιδωθεί ως μία παραλλαγή της μορφής του πανοπτικόν, όπως το είχε αναπτύξει ο Μισέλ Φουκώ στο βιβλίο του «Επιτήρηση και Τιμωρία, η γέννηση της φυλακής». Η απόλυτη εξάρτηση των πολλών από έναν, δημιουργεί επίσης τις συνθήκες άσκησης εξουσίας, καθώς ο εξουσιάζων κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος με κάθε υποχώρηση των πολλών, ενώ το κενό που δημιουργείται με κάθε υποχώρηση, του δίνει το πάτημα να ζητήσει ή να απαιτήσει περισσότερα.
Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η πρακτική αυτή υπογραμμίζεται και σκηνικά κατά το ανέβασμα της παράστασης. Στο τέλος κάθε πράξης του έργου και υπό την πρωτότυπη μουσική που συνέθεσε ο Γιαν Βαν Αγγελόπουλος, ηθοποιοί ξετυλίγουν με τρόπο χορευτικό πορτοκαλί διαφανείς κυλίνδρους που καθώς «ενδύουν» το πάτωμα της σκηνής πατιούνται (και πρακτικά τις στερεώνει) ο «τσαρλατάνος» ιατρός. Η σκηνική αυτή πρακτική ιδώνεται υποκειμενικά και ως το σταδιακό ξετύλιγμα της αλήθειας που αφορά στη μέθοδο του ιατρού, μην ωστόσο αντιλαμβανόμενη από εκείνους που έχει ορίσει ως ασθενείς.
Από την παράσταση «Κνοκ». Φωτ.: Γιάννης Γαλιάτσος, πηγή φωτ.: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Αν μη τι άλλο, η εξουσία και οι πρακτικές της, σαν έχουν εγγραφεί στα σώματα των εξουσιαζόμενων, συνεχίζονται καθώς οι ίδιοι, με τον τρόπο τους, το επιτρέπουν. Όπως υποστηρίζει ο «ιατρός», πρόκειται για «ακαθόριστη μάζα, ρόλος μου να τους καθορίσω», έχοντας γνώση ότι εκείνοι «κοιμούνται, κι όταν ξυπνήσουν είναι πια αργά».
Από την παράσταση «Κνοκ». Φωτ.: Γιάννης Γαλιάτσος, πηγή φωτ.: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Ερμηνεύουν οι Χαρά Γιώτα, Ευθύμης Θέου, Γιώργος Κριθάρας και Ματίνα Περγιουδάκη. Η μετάφραση/διασκευή είναι του Έκτορα Λυγίζου, από κοινού με την Αργυρώ Χιώτη υπογράφουν την δραματουργία. Η μουσική είναι του Γιαν Βαν Αγγελόπουλου, τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη, τα σκηνικά του Χαράλαμπου Χιώτη, τους φωτισμούς σχεδίασε ο Τάσος Παλαιορούτας. Βοηθός σκηνοθέτιδας/ συνεργασία στην κίνηση η Νεφέλη Γιώτη, β΄ βοηθός σκηνοθέτιδας η Ρημ Χατίμπ, βοηθός σκηνογράφου και ενδυματολόγου ο Δημήτρης Γεωργόπουλος. Στην διεύθυνση παραγωγής η Μαρία Δούρου/ VASISTAS.
Η παράσταση «Κνοκ» αποτελεί συμπαραγωγή των VASISTAS, ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν. Πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, όσο για την Κ.Ε. ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας επιχορηγείται με προγραμματική σύμβαση από το υπουργείο Πολιτισμού, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τον Δήμο Βέροιας.
«Κνοκ», Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, Φρυνίχου 14, Πλάκα, Αθήνα. Παραστάσεις κάθε Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:00. Εισιτήρια: Πέμπτη-Παρασκευή: 18 ευρώ και 15 ευρώ (μειωμένο), Σάββατο-Κυριακή: 20 ευρώ και 16 ευρώ (μειωμένο). Τηλέφωνα ταμείου-κρατήσεις: 210 3228706 και 210 3222464 (καθημερινά εκτός Σαββάτου 10:00-22:00, Σάββατο 17:00-22:00).
Κεντρική φωτ.: Από την παράσταση «Κνοκ». Φωτ.: Γιάννης Γαλιάτσος, πηγή φωτ.: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
