«Μόλις έφτασα έξω από το Στάδιο χαλάει ο κόσμος. Ζήτω η Ελλάς! Μπαίνω μέσα. Πέφτει επάνω μου ο Διάδοχος και με αγκαλιάζει. Σύρε και κόψε την κλωστή μου λέει. Μωρέ τι κλωστή; Σκοινί να βάλετε να το κόψω! Ε ρε νειάτα! […] Κόβω που λες την κλωστή. Φέρνω και μια βόλτα τον γύρο του Σταδίου για ασικλίκι! Τ’ άλλα τα ξέρετε…».
Τα λόγια ανήκουν στον Σπύρο Λούη (1873-1940), τον πρώτο Μαραθωνιονίκη των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, και τα είχε διηγηθεί στον δημοσιογράφο των «Αθηναϊκών Νέων», Δημήτρη Ψαθά, το 1936, προτού αναχωρήσει για το Βερολίνο, προσκεκλημένος ως τιμητικός φιλοξενούμενος από τους διοργανωτές των τότε θερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Εκεί, στην τελετή έναρξης, συνάντησε τον Χίτλερ και παραδίδοντάς του κλάδο ελαίας, του είπε: «Σου δίνω αυτό το κλαδί ελιάς από την Ολυμπία ως σύμβολο αγάπης και ειρήνης. Ελπίζοντας ότι οι λαοί θα συναντιούνται μόνο σε τέτοιους ειρηνικούς αγώνες».
Τα ονόματα και των δύο άντεξαν στον πανδαμάτωρα χρόνο· τους ενός για τις θηριωδίες που διέπραξε, του άλλου για ένα επίτευγμά του που χάρισε στην Ελλάδα μία μεγάλη της στιγμή στον αθλητισμό. Έπειτα από τη νίκη του το 1896, ο νερουλάς από το Μαρούσι δεν πήρε μέρος σε κανέναν άλλο αγώνα δρόμου, έζησε μια ζωή ήρεμη, εργαζόμενος ως αγρότης, και αργότερα ως τοπικός αστυνομικός. Έχοντας λάβει την αποδοχή και την αγάπη των Ελλήνων, του κόσμου όπου βρισκόταν στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο το 1896. Καθώς, η τότε νίκη του Λούη θα μπορούσε να ιδωθεί ως η προσπάθεια της Ελλάδας να ανακάμψει.
Ολυμπιακοί Αγώνες, Αθήνα 1896. Άποψη του Παναθηναϊκού Σταδίου κατά τη στιγμή της άφιξης του μαραθωνοδρόμου Σπύρου Λούη, 29 Μαρτίου 1896. Φωτογραφία: Νικόλαος Παντζόπουλος. Ιστορικά Αρχεία, Μουσείο Μπενάκη. (Facebook/ The Benaki Museum)
Εκτός από την αγάπη του κόσμου, ο Λούης τιμήθηκε και με το ασημένιο κύπελλο το οποίο είχε εμπνευστεί και σχεδιαστεί από τον Michel Bréal με σκοπό να συνδέσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας με τους σύγχρονους. Το κύπελλο έφερε την επιγραφή «Ολυμπιακοί Αγώνες 1896, μαραθώνιον άθλον έδωκεν, Μιχαήλ Μπρέαλ». Το απέκτησε σε διεθνή δημοπρασία το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με σκοπό να το καταστήσει προσιτό στο ευρύ κοινό εκθέτοντάς το με ελεύθερη πρόσβαση στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), και εφέτος, θα το δανείσει στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων στη Γαλλία.
(AP Photo/Brynjar Gauti)
H περιοδική έκθεση φέρει τον τίτλο «Ολυμπισμός. Μια σύγχρονη εφεύρεση, μια αρχαία κληρονομιά», θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 24 Απριλίου και 16 Σεπτεμβρίου, και διοργανώνεται σε συνεργασία με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών με αφορμή τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες 2024 που θα διεξαχθούν στο Παρίσι.
Σκοπός του εκθεσιακού γεγονότος είναι να ανακαλύψουν οι επισκέπτες τη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων και τις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την εικονογράφησή τους στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και να αναδειχθεί ο ρόλος που διαδραμάτισε η Γαλλία, και ειδικότερα το Παρίσι, χωρίς να περιορίζεται στην προσωπικότητα του Pierre de Coubertin, ο οποίος έμεινε πρωτίστως στην ιστορία.
Γι' αυτό και στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης ιστορικοί και πολιτικοί της εποχής, όπως ο Δημήτριος Βικέλας, ο Michel Bréal και ο Σπυρίδων Λάμπρος, των οποίων η συνεισφορά είναι λιγότερο γνωστή. Στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τον ελληνικό αθλητισμό μέσω της μελέτης αρχαίων κειμένων και αρχαιολογικών στοιχείων, αυτοί οι ιστορικοί και λόγιοι αναβίωσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αρχαίας Ελλάδας.
Ο Σπύρος Λούης, νικητής στο Μαραθώνιο στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 στην Αθήνα (λεπτομέρεια στην κεντρική φωτ.), Φωτογραφία Albert Meyer. Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη. (Facebook/ The Benaki Museum)
«Ο δανεισμός του Κυπέλλου του Σπύρου Λούη στο Μουσείο του Λούβρου ενόψει των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων 2024, αντικατοπτρίζει τη διαρκή δέσμευση του ΙΣΝ να καταστήσει αυτό το μοναδικό ιστορικό και πολιτιστικό κειμήλιο, το οποίο συγχρόνως συμβολίζει και τις αξίες του αθλητικού πνεύματος και του ευ αγωνίζεσθαι, προσβάσιμο σε ένα συνεχώς ευρύτερο κοινό για να το θαυμάσει και εν προκειμένω στα εκατομμύρια των επισκεπτών που αναμένεται να προσελκύσει το Μουσείο, ιδιαίτερα δε κατά την περίοδο των Αγώνων», δήλωσε, από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος.
Όσο για την απόκτηση του κυπέλλου από το ΙΣΝ, έγινε το 2012 μέσω δημοπρασίας, δηλώνοντας εξ αρχής τη δέσμευσή του να το καταστήσει προσιτό στο ευρύ κοινό, εκθέτοντάς το μόνιμα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), όπου και έχει τοποθετηθεί από την έναρξη της λειτουργίας του το 2016.
Κατά καιρούς, το κύπελλο έχει φιλοξενηθεί σε πλήθος εκθέσεων και με διαφορετικές αφορμές: Έχει εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης (Σεπτέμβριος 2012 - Αύγουστος 2014 και Απρίλιος 2015 – Ιανουάριος 2016), στο Ολυμπιακό Μουσείο στη Λωζάνη κατά την περίοδο διεξαγωγής του διεθνούς Μαραθωνίου της Λωζάνης (Σεπτέμβριος 2014 – Μάρτιος 2015), και στο Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαιότητα στην Αρχαία Ολυμπία με αφορμή την Tελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας (Μάρτιος 2020).
